Tambornet
Lo jòc del tambornet es un espòrt collectiu de doas còlas de cinc jogaires (tamborinièrs).
La version mai anciana del jòc data dels ans 1860 e se practica defòra sus un terren de 80 m sus 18 a cinc contra cinc. Coma dins lo jòc de pauma o de tenis, los jogaires devon mandar la pelòta dins lo camp opausat. Los ponches se comptan coma dins lo jòc de pauma (o de tenis): 15, 30, 45 e jòc. La primièra còla que capita 13 jòcs (o 16 segon las formulas) ganha e i a egalitat quand las doas còlas son a 12 ponches.
Dempuèi los ans 1980, un jòc de sala se desvolopa. Lo terren mesura 34 m sus 16 , se jòga tres contra tres. Los occitans e italians, que practican dempuèi mai d'un sègle, dominan la disciplina que se practica ara en Àustria, Ongria, Espanha, Irlanda, Norvègia, Brasil e Japon.
Existís mai d'una variantas del jòc, coma lo tambeach que se practica sus l'arena amb una ret entre los dos camps, o de variantas defòra sus pisat coma le tambourelli escocés e lo tamboreu brasilian.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Naissença
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo jòc del tambornet es un jòc de longa pauma. Es lo descendent dirècte del jòc de balon practicat en Lengadòc, entre lo mitan del sègle XVI e 1861. Aquest an, un barricaire de Mesa fabrega los primièrs tambornets (cercle de fusta sus lo qual es tibat una pèl pergaminada). Los jogaires daissan caire los braçals de fusta utilizats al jòc de balon, e jògan amb los tambornets. Servan los meteisses terrens, e las ancianas règlas. Lo document mai ancian que parla de tambornet es una consulta del conselh municipal de Floreçac de 1871, enebissent lo jòc per la passejada.
Revalorisacion per los felibres e Max Roqueta
[modificar | Modificar lo còdi]Max Roqueta, escriban occitan e membre fondator de l'Institut d'Estudis Occitans joguèt un ròtle important dins la renavida del tambornet dins lo Lengadòc. Roqueta practicava aqueste espòrt dempuèi sa joenessa e èra contrariat de véser autes espòrts préner progressivament la plaça dels espòrts tradicionals occitans e volguèt tornar popularisar la practica del tambornet.
En novembre de 1922, se creèt una primièra fedracion a l'iniciativas de personalitats de Montpelhèr pròchas del Felibritge mes serà de mens en mens activa al briu de las annadas 1930.
La federacion actuala se fondèt en 1938 a l'iniciativa de Max Roqueta e menèt una granda capanha de propaganda per valorisar la practica d'aquel espòrt occitan : publicacion d'articles dins la premsa locala, organisacion de grands concorses, se raprochèren de las ligas de tamburello italianas e obtenguèren la reconeissença del tambornet com un espòrt per las autoritats francesas[1].
Mai tard, en 1954 es Max Roqueta que permetrà un raprochament e de rescontres amb las còlas italianas, ont lo tambornet i es un espòrt mièg-professional.
Periòde actual
[modificar | Modificar lo còdi]Uei lo dia, aqueste espòrt se practica totjorn, mai que mai dins un espaci entre lo Montpelherenc e las Bocas De Ròse. I a totjorn un campionat de França e un campionat d'Euròpa e la federacion francesa de tambornet es totjorn activa[2].
Equipament
[modificar | Modificar lo còdi]- Lo terren defòra : un rectangle en pisat, de quitran o sintetic de 80 m de long sus 18 m de larg (20 m ancianament). Dins la longor, lo terren es devesit en dos camps per una linha nomenada còrda. Las linhas de confront de 10 cm de larg apertenon al terren. Mas, una pelòta que tòca la còrda serà totjorn jutjada falsa per la còla que la mandèt. En jòc de sala, lo terren mesura 34 m sus 16.
- La pelòta : roja o blanca es en cauchó e d’un diamètre de 6,1 cm e pesa 78 g.
- Lo tambornet : un cercle, autrecòps de fusta, uèi de plastic enrodat per un fial de coire e tibat d'una tela sintetica per tal que la pelòta rebomba. Se pòt téner lo tambornet amb la man per una manilha de cuèr.
- Lo bacèl : D’un diamètre de 18 cm al cap d’un margue de 70 cm a un mètre. S'utiliza per engatjar la pelòta e permetre de la lançar a granda velocitat. Lo bacèl es de mens en mens utilizat.
- La mandolina : es un tambornet que sa forma sembla una gota d'aiga. La manilha se situa del costat mai fin. La mandolina s'utiliza pas que per l'engatjament e permetre a la pelòta d'anar mai luènh pus aisidament e per li balhar un efièch. Es pauc utilizada en França mas sovent pels italians.
Los tamborinièrs
[modificar | Modificar lo còdi]
Doas còlas de cinc jogaires s’afrontan, caduna sus una part del terren. Los tamborinièrs son despartits sul terren segon tres ròtles.
Dos fons que mandan la pelòta lo pus luènh possible dins lo camp opausat. Un dels dos fons es lo tambornièr : engatja la pelòta amb son tambornet, bacèl o mandolina e contunha lo jòc amb son tambornet.
Dos cordièrs que tornan mandar las pelòtas cortas de l’adversari (autres còps la linha centrala èra materializada per una còrda). Lo seu ròtle es malaisit: fòrça pelòtas fusan al dessús d'eles. Lo cas ideal es quand un fons o lo terç advèrsa manca.
Al mitan, lo terç manda lo mai bas possible las pelòtas que los cordièrs manquèron. Manda tanben las pelòtas un pauc cortas per los fons. Idealament, jòga de pelòtas d'ataca.
Règlas
[modificar | Modificar lo còdi]
Descompte dels ponches : sabent que la pelòta pòt rebombar un còp abans d’èsser tambornada, una còla pèrd un ponch se :
- la pelòta es pas mandada dins lo camp opausat.
- la pelòta aterrís fòra del terren (las linhas son dins lo terren). Se la pelòta que tòca la linha centrala (la còrda), es tanben mancada.
- Lo tamborinièr tòca la pelòta amb una autra part de son còs que l’avantbraç que tend lo tambornet.
- dos tamborinièrs de la meteissa còla tòcan consecutivament la pelòta.
- un tamborinièr va dins lo camp opausat.
Lo descompte sa fa coma al tennis : La partida es ganhada quand una còla ganha 13 o 16 jòcs segon las categorias. Cada tres jòcs, las còlas càmbian de costat e lo servici càmbia a cada jòc.