Suharto
Suharto (8 de junh de 1921, Yogyakarta - 27 de genier de 2008, Jakarta) es un generau e òme d'Estat indonesian de la segonda mitat dau sègle XX. Aguèt un ròtle major dins l'estructuracion d'Indonesia après son independéncia. Dirigiguèt lo país de 1966 a 1998 e capitèt de desvolopar son economia. Pasmens, establiguèt tanben un regime autoritari e corromput responsable de plusors chaples d'opausants.
Biografia[modificar | Modificar lo còdi]
Cap d'estat-major adjonch en 1960, foguèt nomat ministre de la Guèrra e cap d'estat-major cinc ans pus tard. Aqueu ròtle li permetèt de s'opausar au movement dau 30 de setembre de 1965. Accusèt lo Partit Comunista Indonesian d'èsser responsable dau raubament e de l'execucion de sièis generaus indonesians e organizèt la liquidacion de sei membres e simpatisants (entre 0,5 e 1 milion de victimas). Aquò li permetèt de venir la figura principala de la vida politica dau país. Lo 12 de març de 1966, lo president Sukarno foguèt ansin obligat de li cedir la realitat dau poder. Durant lei mes seguents, Suharto contunièt de renforçar sa posicion en evincissent pauc a cha pauc Sukarno que foguèt definitivament descasut per de vòtes dau Parlament (9 de febrier de 1967) e dau Congrès Consultatiu dau Pòble (12 de març de 1967).
Un còp au poder, Suharto fixèt lo desvolopament d'Indonesia coma aisse principau de sa politica. Per aquò, adoptèt una politica d'austeritat per per contrarotlar l'inflacion e atraire de capitaus occidentaus. Promoguèt tanben lo liberalisme economic. Aquò li permetèt d'obtenir de resultats economics importants. Per exemple, lo nombre d'Indonesians paures passèt de 56 % a 12 % durant son periòde. Pasmens, la privatizacion deis entrepresas d'Estat foguèt realizada a l'avantatge d'amics e de membres de la familha de Suharto. D'un biais generau, lo regime de Suharto se caracterizèt per son nepotisme e per una corrupcion generalizada a l'ensemble de la societat. Au nivèu exterior, luchèt còntra la China Comunista. S'engatjèt tanben activament dins lei questions internacionalas per melhorar son prestigi e sa popularitat. En 1975, ordonèt l'invasion dau Timòr Orientau onte l'armada indonesiana se turtèt a una resisténcia acarnada (200 000 mòrts).
A partir deis ans 1990, lo regime de Suharto foguèt mai e mai contestat per la populacion. Malaut, Suharto abandonèt lo poder en 1998 en causa de manifestacions entraïnadas per la crisi asiatica de 1997. Divèrsei temptativas d'enquistas sus sei crimes foguèron menadas dins leis ans 2000, mai ne'n permetèron pas un estudi vertadier. Suharto foguèt ansin enterrat après una ceremònia militara oficiala.