Sèrgi Diaghilev

Sèrgi Diaghilev (ru) Серге́й Па́влович Дя́гилев, (Serguèi Pavlovitch Diaguilev), èra un organizaire d'espectacles, critica d’art, protector d'artistas, impresari de balet, nascut lo 19 (jul.), 31 (greg.) de març de 1872 a Selichtchi (Селищи (Чудовский район)) (prèp de Nòvgorod), mòrt lo 19 d'agost de 1929 a Venècia. Creator e impresari al vam, fondèt los Balets russes que son eissits fòrça dançaires e coregrafes que faguèron l'art de la dança al sècle XX.

Biografia

Nascut dins una familha aisada de la pichona noblesa russa de l'Empèri, estudièt lo drech a l'Universitat de Sant Petersborg mas tanben la musica e lo cant al Conservatòri de la vila. En 1890, èra a Perm. Obenguèt un diplòma de musicologia en 1892 mas abandonèt lo sòmi d'èsser compositor aprèp que son professor, Nikolaï Rimski-Korsakov, li auriá dich qu'èra gaire dotat per aquel art.

Afectivitats

Diaghilev aguèt fòrça relacions omosexualas pendent sa vida. D'en primèr amb son cosin Dimitri Filosofov, quand èran jove adolescents puèi amb lo dançaire rus Vaslav Nijinski qu'el meteis aguèt una relacion amb un ric aristocrata en partida per donar ajuda a sa familha abandonada pel paire. Diaghilev demetèt Nijinski de sas foncions dins los Balets russes en 1913 aprèp le maridatge d'aquel darrièr. L'artista mai tard tornèt dins la companhiá mas l'amistat entre los dos òmes demorèt trencada. Nijinski pauc a pauc venguèt fòl acabent per pas mai reconéisser son ancian amor. La darrièra relacion coneguda de Diaghilev es l'escrivan e libretista Boris Kochno que venguèt son secretari a partir de 1921 e que l'accompahèt jusqu'à fins a la mòrt.

Caractèr

Alicia Markova, Tamara Karsavina, Serge Lifar, e Sokolova se remembran de Diaghilev coma d'un personatge paternalista que plaçava los besonhs de sa companhiá abans los seus. Fasiá de chècs sens provision per financiar sa companhiá, se vestir impeccablament e, a la fin de sa viada, colleccionar de magnifics libres rares.

Aprèp 1905

Lo nòu poder eissit de la revolucion de febrièr li prepausèt lo pòste del ministre dels arts. Diaghilev refusèt e preferèt demorar a París. La presa de du poder pels Bolchevics en octobre de 1917 contrenguèt Diaghilev a l'exili. Pendent aquel periòde, exerciguèt son influéncia sus fòrça domènis de l'art, mas subretot sul scenic. Se jonguèt amb Sonia Delaunay, Robert Delaunay, per la represa en 1918 du balet Cléopâtre^[1]. Picasso, puèi Max Ernst, André Derain, Juan Gris, Georges Rouault, Marie Laurencin participèron tanben als balets russes.

Aprèp 1917

Lo regime novèl de Lenin lo designèt coma un exemple de la borgesia decadenta, e quand venguèt evendent que lo regime sovietic domorará, l'exili de Diaghilev venguèt definitiu. Los istorians sovietics de l'art l'oblièron per mai de 60 ans^[2]

Carrièra

Los Balets russes

Amb l'ajuda financièra de Savva Mamontov, director de l'Opèra privat rus^[3] e de la princessa Maria Tenicheva, Diaghilev fondèt l jornal Mir Iskousstva (Lo Mond dels arts) e formèt amb son cosin Dimitri Filosofov e Alexandre Benois un grop d'avantgarda.

En 1899, venguèt l'assistent particular del prince Serge Wolkonsky qu'acabava de prene la direccion dels teatres imperials. Diaghilev venguèt, en 1900, responsable de l’Annadièr dels teatres imperials e leu ofiguèt de pòstes offre als seus amics intimes: Leon Bakst pels costumes del balet Le Cœur de la marquise (1902) coregrafiat per Petipa ; Benois produguèt La Vengéncia de Cupidon, un opèra de Sergueï Taneïev.

La fin del sègle XIX balhèt mai de libertat dins lo biais de concèbre la tonalitéat lo ritme e las armoniás. Diaghilev foguèt un dels primièrs a adoptar aquel nòu estil de musica.

Dins los ans 1900-1901, Volkonski confièt a Diaghilev lo senh de montar Sylvia ou la Nymphe de Diane, un balet de Léo Delibes. Amb Benois qu'èra sa pèça favorita, creèt una produccion que confortèt la reputacion dels Teatres Emperials^[4]. A causa de divergéncias d'opinion, Diaghilev refusèt d'editar l’Annuel des théâtres impériaux que fin finala ne foguèt descargat en 1901^[5] e demorèt en disgrácia al vejaire de la noblesa. Qualques biografs atribuisson l'omosexualitat de Diaghilev coma origina principala del conflicte quitament èra recongut plan avant qu'intègre los teatres imperials.

Los seus amics demorèron fidèls e l'ajudèron a montar d'exposicions. En 1905 expausèt a Sant Petersborg de retrachs pintats per d'artistas russes qu tornèt mòstrar l'an seguent amb d'autras òbras al Petit Palais de París. Foguèt lo començament d'una longa cooperacion amb lo public parisenc.

En 1907 Diaghilev fondèt la seuna companhiá dels Balets russes. Organizèt cinc concèrts de musica russa a París e l'an seguent presentèt Borís Godonov de Mossorgski a l'Opèra Garnier amb en vedeta Fedor Chaliapine, jos la direccion d'Emil Cooper. Lo succès francés l'incitèt a tornar amb los seus Balets russes ara celèbres que comprenon de dançaires coneguts: Adolph Bolm, Tamara Karsavina, Vera Karalli e subretot Anna Pavlova e Vaslav Nijinski que marquèron per la premièra, lo 19 de mai de 1909.

Diaghilev se separèt definitivament del balet emperial en 1911 e faguèt de sa companhiá una tropa privada independanta compausada dels melhors elements del Teatre Mariinski. Se fixèt a Montcarles, París e Londres segon las escasenças.

Dins aqueles ans, Diaghilev programava diferentas composicions de Nikolaï Rimski-Korsakov: Псковитянка (la gojata Pskov), Майская ночь (nuèch de mai), 'Золотой Петушок (lo gal d'aur). Son adaptacion a balet de la seguida orquestrala Shéhérazade, presentada en 1910, provacant las fulmigacions de la veusa del compositor, Nadejda Rimskaïa-Korsakova. Realizèt La Bèla del bosc dorment, amb la legendária dançaira Olga Spessivtseva.

Diaghilev passèt comanda de musicas de balet a de compositors reputats coma Claude Debussy (Jòcs, 1913); Maurice Ravel (Dafnís e Cloe, decors e costums de Leon Bakst, 1912); Erik Satie (Parade, decors e costums de Pablo Picasso 1917); Manuel de Falla (Le Tricorne, deco e costums de Picasso, 1917); Richard Strauss (Josephs-Legende, 1914); Sergueï Prokofiev (Ala e Lolly, rebutat per Diaghilev e tornat en Suite scythe, Chout, 1915 et Le Fils prodigue, decors de Georges Rouault, 1929); Ottorino Respighi (La Boutique fantasque, decors costumes d' André Derain, 1918); Francis Poulenc (Les Biches, decors e costums de Marie Laurencin, 1923) e d'autras. Lo compositor dels mai celèbre per sa collaboracion amb Diaghilev es Igor Stravinski. Diaghilev ausiguèt son ensags Feux d'artifice e Scherzo fantastique. Impressionat,demandèt Stravinski d'adaptar de pèças de Frédéric Chopin (pel balet Les Sylphides), decors e costums d' Alexandre Benois. En 1910 li comandèt L'Oiseau de feu, decors e costums d'Alexandre Golovine e Leon Bakst , Petrouchka, decors e costums de Leon Bakst en 1911 e Le Sacre du printemps en 1913, e Pulcinella, deors e costums de Picasso en 1920 e Les Noces en 1923.

Fòrça coregrafs compausèron pel seu balet ssr divèrsas musicas. Que Michel Fokine, Leonid Massine, Vaslav Nijinski, Bronislava Nijinska o George Balanchine.

Atal, fòrça decors dels balets russes foguèron d'en primièr dessenhat per Leon Bakst, amb que Diaghilev èra relacion dempèi 1898 e que foguèt director artistic dels Balets russes. Desvolpopèron ensems una forma mai complicada de balet e de scenografia, amb d'animacions destiadas a plaire a un public mai larg que l'aristocracia. E pauc aprèp son arribada a París, Diaghilev s'enrodèt d'una avantgarda parisenca que contribuguèt fòrça a son succès - que n'èran Picasso, los Delaunay, Derain, Max Ernst, Rouault, Marie Laurencin...

Fòrça membres dels Balets russes venguèron de referéncias de l'art coregrafic en occident: George Balanchine als Estats Units d'America, Serge Lifar en França, Ninette de Valois e Marie Rambert en Grand Bretanha.

Los darrièrs ans

Alara las representacions sián coronadas de succès, l'equilibre financièr dels Balets russes venguèron precari. Subrevisquèron pas a decès de lor creator en 1929 al Grand Hôtel des Bains de Venècia (Itàlia).

Diaghilev es interrat dins la seccion ortodòxa del cimentèri de Venècia situat sus l'illa de San Michele.

Bibliografia

Serge Diaghilev, Memòrias
Richard Buckle, Diaghilev, (biografia de referéncia)
Diaghilev, 1979 Weidenfeld & Nicolson (en anglés).
Working for Diaghilev, 2005 (en anglés).
Diaghilev's Ballets Russes, 1989, Ed. New York and Oxford: Oxford University Press (en anglés).

Notas e referéncias

↑ * Nous irons jusqu'au soleil, 1978. ISBN 2-221-00063-3.
↑ Cultural Amnesia, 2007 W.W. Norton & Sons. page 169.
↑ Stravinsky and the Russian Traditions, Ed. Oxford University Press, 1996: p.493.
↑ The Life and Ballets of Lev Ivanov (en anglés). Oxford: Clarendon, 1997. ISBN 978-0-19-816567-5. LCCN 96024978.
↑ Prince Serge Volkonsky, Meus sovenirs (en rus)

Vejatz tanben

Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Sèrgi Diaghilev.

Lo filme Nijinski

Ligams extèrnes

Centenari dels Balets russes
Centenari dels Balets russes, dos ságels de Mónegue creats pel pintre rus Gueorgui Chichkine

[1] * Nous irons jusqu'au soleil, 1978. ISBN 2-221-00063-3.

[2] Cultural Amnesia, 2007 W.W. Norton & Sons. page 169.

[3] Stravinsky and the Russian Traditions, Ed. Oxford University Press, 1996: p.493.

[4] The Life and Ballets of Lev Ivanov (en anglés). Oxford: Clarendon, 1997. ISBN 978-0-19-816567-5. LCCN 96024978.

[5] Prince Serge Volkonsky, Meus sovenirs (en rus)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]