Prescripcion en drech francés
La prescripcion es un principi general de drech que designa la durada après que una accion en justícia, civila o penala, se pòt pas mai recebre. En conequéncia, la prescripcion es un mòde legal d'aquisicion o d'extinccion de drechs pel simple fach de lor possession pendent una cèrta durada. Pòt portar sus de drechs reals o personals, mòbles o immòbles.
La prescripcion s'aplica pas al domèni public, nimai a las disposicions de las leis d'òrdre public. Per aquesta rason, las leis que son pas mai aplicadas son pas jamai abolidas per desuetud. Las règlas de prescripcion s'aplican pas mai per la recerca, la punicion e l'indemnizacion de crime contra l'umanitat dempuèi 1994.
En matèria civila, la durada de prescripcion de drech comun es passada de 30 ans a 5 ans dempuèi la lei n°2008-561 del 17 de junh de 2008 portant reforma de la prescripcion en matèria civila. Aquesta durada s'aplica cap pas cap de tèxte especifica de durada diferenta (mai longa o mai corta).
En drech civil
[modificar | Modificar lo còdi]Lo regime de la prescripcion civila en drech francés foguèt modificat en prigond per la lei n°2008-561 del 17 de junh de 2008 portant reforma de la prescripcion en matèria civila[1].
Definicions
[modificar | Modificar lo còdi]L'article 2219 del còdi civil definís la prescripcion extinctiva coma: « un mòde d'extinccion d'un drech resultant de l'inaccion de son titulari pendent un cèrt brieu de temps ». Al contrari de la prescpcin acquisitiva que segon l'article 2258 : « es un mejan d'aquerir un ben o un drech per l'efièch de la possession sens qu'aquel qu'allèga siá obligat de'n portar un títol o que se pòsca li opausar l'excepcion levada de la mala fe. »
Lo còdi civil destria la suspension de la prescripcion, que permet d'observar una pausa dins los delais[2], de l'interrupcion, que fa partir un delai novèla a zèro[3].
Prescripcions principalas en matèria civila
[modificar | Modificar lo còdi]Delai general de prescripcion
[modificar | Modificar lo còdi]De 30 ans cap a 5 ans
[modificar | Modificar lo còdi]Fins a la lei n°2008-561 del 17 de junh de 2008 portant reforma de la prescripcion en matèria civila lo délai general de prescripcion en matèria civila èra de trenta ans. La prescripcion èra dicha « trentenària ». L'article ancian 2262 enonciava alara « Totas las accions, tant realas que personalas, son prescrichas per trenta ans, sens qu'aquel qu'allèga aquesta prescripcion siá obligat de'n portar un títol o que se pòsca li opausar l'excepcion levada de la mala fe. »
Ara, es l'article 2224 del còdi civil que reduch aqueste delai a 5 ans: « Las accions personalas o mòblas prescrivon per cinc ans a comptar del jorn ont lo titulari d'un drech a conegut o auriá degut conéisser los fachs li permeton de l'exercir. ».
Punt de partença de la prescripcion generala
[modificar | Modificar lo còdi]Pasmens la jurisprudéncia es constanta sul fach que delai de prescripcion cor a partir del jorn « ont lo titular d’un drech a conegut o auriá degut conéisser los fachs li permetent de l’exercir » (article 2224 del Còde Civil). L’article 2232, alinèa 1 del Còdi Civil a pasmens previst un delai arrestador de vint (20) ans en totas ipotèsis « lo repòrt del punt de partença, la suspension o l’interrupcion de la prescripcion pót pas aver per efièch de portar lo delai de prescripcion extinctiva al delà de vint ans a comptar del jorn de la naissença del drech » e, al subjècte del "punt de partença" l’article 1304 del Còdi Civil prevei qu’en cas de violéncia, lo delai comença a partir del jorn ont la violéncia s'acabèt; en cas de dòl o d’error, lo delai comença a partir del jorn ont lo vici foguèt descobèrt.
Prescripcion aquisitiva
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion aquisitiva, o usucapion es lo fach d'aquerir juridicament un drech del fach de l'escorriment de temps.
Prescripcion dels títols executòris
[modificar | Modificar lo còdi]La lei n° 2008-561 del 17 de junh de 2008 prevei tanben especificament un delai de 10 ans per la prescripcion dels títols executòris, d'entre que i a « Las decisions de las jurisdiccions de l'òrdre judiciari o de l'òrdre administratiu ». Aqueste delai es previst a l’article 3-1 de la lai n° 91-650 del 9 de julhet de 1991 portant reforma de las proceduras civilas d’execucion (non codificada) creada per la lei de 2008.
Mai, mas levada de l'execucion dels títols executòris, la lei pausa tanben lo principi d’un delai arrestador a l’article 2232 del còdi civil: lo repòrt del punt de partença, la suspension e l’interrupcion de la prescripcion pòdon pas aver per efièch de portar lo delai total de la prescripcion al delà de vint ans a comptar del jorn de la naissença del drech levat excepcions (per exemple, possession d'unes títols executòris o en cas d’interrupcion del delai per una demanda en justícia o per un acte d’execucion forçada).
Prescripcion comerciala
[modificar | Modificar lo còdi]Existís tanben de delai mai cort mas generals dins d'autras matèrias del drech: en drech comercial, lo delai es 5 ans coma lo dispausa l'article L.110-4 del còdi de comèrci modificat per la lei n° 2008‑561 du 17 de junh de 2008[4].
Prescripcion: drech de las asseguranças
[modificar | Modificar lo còdi]En assegurança lo delai de prescripcion es de dos ans a comptar de l'eveniment que lo faguèt naícer segon l'article L114-1 del còdi de las asseguranças (França). Aqueste delai es portat a detz ans en cas d'assegurança decès.
Calcul del delai
[modificar | Modificar lo còdi]En drech penal
[modificar | Modificar lo còdi]En matèria penala, la prescripcion es variabla, segon la qualificacion de l'incriminacion. Çò que pòt menar a de situacions particularas coma l'afar Émile Louis[5] ont aqueste riscava la prison non pas a causa dels murtres qu'aviá avoats mas a causa d'una infraccion continua: lo raubament.
En drech penal francés se parla de prescripcion de l'accion publica e de la prescripcion de las sanccions penalas.
La prescripcion de las penas
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion de la pena es lo principi que tota pena, quand aquesta a pas estat mesa a execucion dins un cèrt delai fixat per la lei a 20 ans pels crimes, 6 ans ples delictes, 3 ans per las contravencions (respectivament articles 133-2, 3 e 4 del Còdi penal), pòt pas mai èsser subida. Lo delai comença a còrre lo jorn ont la condamnacion ven definitiva. Pòt èsser suspendut (pena amb ajornament per exemple) o interrompuda (mesura d'execucion).
La prescripcion de l'accion publica
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion de l'accion publica es lo principi segon que l'escorriment d'un delai provòca l'extinccion de l'accion publica e fa alara tota perseguida impossibla. L'autor d'una infraccion poirà pas pus èsser perseguit.
Delais generals de prescripcion de l'accion publica
[modificar | Modificar lo còdi]Los crimes (es adire leas infraccions mai gravas, punissablas d'al mens 10 ans de reclusion o de detencion criminalas) se prescrivon per 20 ans (article 7 du Còdi de procedura penala)[6].
Los delictes (las autras infraccions punissablas d'emprisonament) se prescrivon per 6 ans (article 8). Pels delictes d'injúria e de difamacion lo delai es reduch a 3 meses. Per unes delictes comeses contra de minors, lo delai es aumentat a 10 o 20 ans, e comença a la majoritat de la victima[7].
Las contravencions (es a dire las infraccions punidas per una esmenda unicament) se prescrivon per 1 an: lo delai previst a l'article 9 es annal[8].
Prescripcion de l'accion publica: cas particulars
[modificar | Modificar lo còdi]Los crimes contra l'umanitat son imprescriptibles.
La lei prevei de delais de prescripcion longs per unes crimes o delictes considerats coma particularament greus.
Al subjècte dels crimes, comeses sus victima minora, mencionats a l'article 706‑47 du còdi de procedura penala (murtre o assassinat precedit o acompanhat d'un viòl, de torturas o d'actes de barbariá; recidiva de torturas, d'acts de barbariá, de murtre o d'assassinat; viòl ; proxenetisme d'un minor de quinze ans) et à l'article 222-10 del còdi penal (violéncias avent provocat una mutilacion o una infirmitat permanenta), lo delai de prescripcion es de 20 ans e comença pas qu'a la majoritat de la victima.
Lo delai de prescripcion es de 10 ans per unes delictes, subretot de natura sexuala, perpetrats contra una victima minora (agression o damatge sexuals autres que lo viòl, proxenetisme contra un minor de mai de quinze ans, recors a la prostitucion d'un minor, etc.); es de 20 ans per d'autres delictes (violéncias sus minor avent provocat una incapacitat totala de trabalh pendent mai de uèit jorns; agression sexuala sus minor de quinze ans o sus persona particularament vulnerabla del fach de son edat, d'una malautiá, d'una infirmitat, d'una deficiéncia fisica o psiquica o d'un estat de prensa; damatge sexual surs minor de quinze ans). Quand la victima es una persona particuliarament vulnerabla, lo delai de prescripcion cor dins fòrça cas sonque a partir del jorn ont l'infraccion apareis a la victima dins de condicions permetent l'exercici de l'accion publica.
En matèria de terrorisme e de trafec d'estupefiants, lo delai es de 30 ans pels crimes, e 20 ans pels delictes.
Prescripcion de l'abús de biens socials
[modificar | Modificar lo còdi]Per jurisprudéncia, dempuèi un arrèst de la Cort de cassacion de 1935, la prescripcion de l'abús de bens socials (ABS) començava al moment de la descobèrta dels fachs. En efièch, per natura, aquestes fachs son relizats amb una dissimulacion extrèma, qu'empacha mai sovent lor descobèrta pendent d'annadas, veire de decennis. Per exemple, dins lo cas d'infraccions comptablas comesas al sen d'una entrepresa, los fachs delictoses son coneguts a la cession de l'entrepresa. La novèla lei sus la prescripcion penala de 2017 confirma qu'es plan a partir de la data ont "l’infraccion es apareguda e a podur èssser constatada" que cor la prescripcion.
Calcul del delai
[modificar | Modificar lo còdi]Punt de partença del delai
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion comença l'endeman (dies a quo) de la realizacion de l'infraccion e s'acaba a J+1 de la prescripcion oficiala (dies ad quem).
La determinacion del començament del delai de prescripcion se fa segon lo tipe d'infraccion. En cas d'infraccion instantanèa, es a dire se debanant en un sol acte (exemple tipe: vòl), lo delai de prescripcion comença a còrre lo quita jorn de l'infraccion (mai precisament l'endeman a 0 h).
En cas d'infraccion continua, es a dire se debanant dins la durada (exemples: raubament, recapte), la prescripcion cor a partir del darrièr jorn de l'acte delictual.
En cas d'infraccion d'abituda, es a dire se renovelant (exemple: exercici illegal de la medecina), lo delai cor a partir de la descobèrta de l'infraccion. Dins aqueste cas, l'infraccion es constituida sonqu'a partir de la segonda commission de l'acte, e pauc impòrta lo delai corregut entre aquestes dos moments.
Mai, la jurisprudéncia remandèt lo delai d'unas infraccions que son per esséncias amagadas (abús de fisança, abús de bens socials), al jorn ont la constatacion de l'infraccion se faguèt per la partida civila o lo ministèri public.
Interrupcion e suspension del delai
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion es pas un acte ineluctable. Aquesta pòt èsser interrompuda o suspenduda. En cas d'interrupcion, un delai novèl torna començar a comptar de la data de l'acte interruptiu.
Los actes interruptius pòdon èsser: un acte d’enquèsta preliminària, coma un verbal ; un acte de perseguida, a l’initiativa del mimistèri public o de la partida civila o encara un acte realizat per un jutge estrangièr[9].
La suspension es mai rara. Significa que lo descompte del delai es temporàriament interromput, e torna comptar après. Aquò ven o de la lei, o d'una convencion o de la fòrça màger (art. 2234 Còde Civil). Per exemple es lo cas de las guèrras, dels minors non emancipats e dels majors jos tutèla (art. 2235 Còde Civil), de la sasina d'autoritats coma la comission de conciliacion (art. 2238 del Còdi Civil), etc. La jurisprudéncia a tanben establís des suspensions en cas d’obstacles de drech (question prejudiciala, apellacion, recors en cassacion, autorizacion prealabla (immunitat parlementàroa), detencion a l’estrangièr)
Calcul del delai per de victimas minoras
[modificar | Modificar lo còdi]En França las règlas de prescripcion penala an evoluit una desena de còps dempuèi 1989 pels crimes e las agressions sus minor. La prescripcion d'un acte essent aquerida definitivament, cada novela lei anant dins l'alongament de la durada de la prescripcion, es aplicable pas que sus d'actes non prescrichs per las leis anterioras (article 50 de la lei del 17/06/1998)[10]. Lo calcul de la data de prescripcion ven alara plan complèxe... Veire l'aisida de prescripcion aplicabla pels minors[11] e lo tablèu de prescripcion[12].
Las règlas de prescripcion definidas dins lo còdi de procedura penala son plan complicadas seguida a las evolucions de la lei e dels articles 7 e 8 del còdi de procedura penal.
- Lei del 08/04/2008 Crime: prescripcion 70 ans après lo crime
- Lei del 08/04/1958 Delicte: prescripcion 3 ans après lo delicte
- Lei del 10/07/1989 Crime comés per persona avent autoritat: prescripcion 10 ans après la majoritat
- Lei del 04/02/1995 Delicte comés per persona avent autoritat: prescripcion 3 ans après la majoritat
- Lei del 17/06/1998 Crime per persona avent pas autoritat: prescripcion 10 ans après la majoritat
- Lei del 17/06/1998 Delicte sus mens de 15 ans per persona avent autoritat (art. 222-30[13] e 227-26[14] del còdi penal): prescripcion 10 ans après la majoritat
- Lei del 17/06/1998 Delicte sus minors de 15 ans e mai: prescripcion 3 ans après la majoritat
- Lei del 09/03/2004 Crime e delicte (art. 222-30 e 227-26 del còdi pénal): prescripcion 20 ans après la majoritat: article 7 del còdi de procedura penala
- Lei del 09/03/2004 Delicte: prescripcion 10 ans après la majoritat: article 8 del còdi de procedura penala
- Lei del 05/08/2013 Delicte sus mens de 15 ans (novèl art. 222-29-1[15] del còde penal que la referéncia es introducha dins l'article 8 del còdi de procedura penala): prescripcion 20 ans après la majoritat
Los caractèrs de la prescripcion
[modificar | Modificar lo còdi]Totas las infraccions son prescriptiblas, levat dels crimes contra l'umanitat.
La prescripcion es d'òrdre public. Pòt èsser invocada « en tot estat de causa » (quin que siá l'avançament del procès), lo delinquent pòt pas renonciar al benefici de la prescripcion, la prescripcion deu èsser soslevada d'ofici pel jutge.
Los fondaments de la prescripcion en drech penal francés
[modificar | Modificar lo còdi]La prescripcion de l'accion publica es pas une generalitat. Dins unes sistèmas judiciaris los crimes de sang son imprescriptibles.
La prescripcion pels crimes de sang es regularament en question per l'opinion publica l al'escasença de grands afars de murtre,[16]. La prescripcion es explicada pel fach qu'al delà d'un cèrt delai lo trèble causat per l'infraccion desapareis, e que las pròvas desapareisson amb lo temps, donc subretot que lo risc d'error judiciària aumenta. Unes arguisson tanben que la pèrda del drech de perseguir es la sanccion de la negligéncia de las autoritats.
Origina de las prescripcions especificas
[modificar | Modificar lo còdi]Unas incriminacions an de prescripcions especificas: mai longas mas subretot mai sovent mai cortas.
Los crimes contra l'umanitat e los genocidis son imprescriptibles en rason de la gravitat dels actes (ex.: afar Papon).
En drech administratiu
[modificar | Modificar lo còdi]Deutes de l'Estat, de las Collectivitats territorialas e dels establiments publics
[modificar | Modificar lo còdi]La lei n° 68-1250 del 31 de decembre de 1968 relativa a la prescripcion de los deutes sus l'Estat, los departaments, las comunass e los establiments publics[17] fixa las basas de la prescripcion en matèria administrativa.
La prescripcion es qüadriennala (quatre annadas civilas plenas) amb per punt depatença lo fach generator del deute.
La jurisprudéncia de la Cort de cassacion precisa que la data de partença es al primièr de genièr de l'annada del damatge[18].
En drech fiscal
[modificar | Modificar lo còdi]Existís dos delais. Lo delai que ten l'administracion per contrarotlar e auçar un impòst (exactament lo mèsme qu'aquel que ten lo contribuable per far una contestacion) e lo delai pendent que lo Tresaur public pòt perseguir un eventual mal pagaire e lo contrénher de pagar. Los delais de prescripcion sul montant d'un impòt varian segon l'impòst concernit o lo tipe de frauda. Son prevists als articles L169 a L173 del libre de las proceduras fiscalas. La prescripcion fa definitiu l'impòst establit: l'administracion pòt pas mai realizar de rectificacion e lo contribuable a pas pus lo drech de corrigir una eventuala error de sa part. Tota prescripcion es interrompuda der l'escasença d'un recors debans lo Tribunal administratiu de la partida del contribuable, lo temps per aquel que rende son jutjament[19].
La prescripcion "classica" es de tres ans mai la fin de l'annada en cors. Cor donc fins al tresen 31 de decembre seguent l'emission d'un avís d'imposicion. Es aplicable per gairebent totes los impòsts: impòst sul revengut, ISF, TVA, impòst sus las societats ... Per exemple, per l'impòst de 2015 sul revengut de 2014, la prescripcion serà aquerida lo 31/12/2018. Passat aqueste delai, l'administracion poirà pas pus realizar de contraròtle del dossièr del contribuable. Reciprocament un contribuable que trobarià una error après aqueste delai poiriá pas pus demandar la rectificacion[20]. Lo delai es reduch a dos ans pels impòts locals: taxas foncièras o d'abitacion, levat en cas de falsa declaration volontària del contribuable (nombre d'enfants per exemple) ont lo delai classic de tres ans s'aplica[21].
Per l'imposicion sus la fortuna, lo delai de tres ans s'aplica en cas de declaracion normala del contribuable (declarat mas minorat per exemple). Mais l'administracion pòt remontar fins a sièis ans se lo contribuable a pas fach de declaracion.
Pels revenguts relevant d'una activitat non salariada (comerçants, artesans ... ), se lo fisc descobrís d'activitats occultas (activitat non declarada, trabalh escur...), son drech de represa pòt s'exercir find a detz ans.
De notar enfin que tot contraròtle fiscal donant luòc a d'observacions[22].
Al subjècte del delai de recobrament, es unifòrme a quatre ans. Lo Tresaur public dispausa de 4 ans a compter de la fixacion de l'imposicion (data d'establiment de l'avís inicial, o del novèl avís en cas de contraròtle) per procedir a son recobrament. Lo delai es fixat de data a data. Mas aquí tanben, tota relança en recomandat anulla e remanda lo delai a zèro[23],[24]. De notar que quand lo Tresaur Public a pas recuperat l'argent dins aqueste delai, la responsabilitat de comptabla (cap de Tresaurariá locala) es mesa en causa e que deu provar que tot a estat relizat per recuperar lo deute. Per manca es a el de ragler la soma a l'Estat sus los sieus bens!.
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Notes et références
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Loi n°2008-561 del 17 de junh de 2008 portant reforma de la prescripcion en matèria civila, Légifrance.
- ↑ Article 2230 del còdi civil
- ↑ Article 2231 del còdi civil
- ↑ « I. - Las obligacions nascudas a l'escasença de lor comèrci entre comerçants o entre comerçants e non comerçants se prescrivon per cinc ans se son pas somesas e de prescripcions especialas mai cortas. »
- ↑ Sophie Bouniot, « La prescription : « un droit d’oubli légal » », L'Humanité, (legir en linha)Commentaires sur l'affaire Émile Louis et la prescription pénale
- ↑ « En matèria de crime e jos resèrve de las disposicions de l'article 213-5 del còdi penal [crimes contra l'umanitat], l'accion publica se prescrich per detz annadas revoludas a comptar del jorn ont lo crime a estat comés se, dins aqueste interval, a pas estat fa cap d'acte d'instruccion o de perseguida. Se se'n foguèt fach en dins aqueste interval, se prescron pas qu'après detz annadas revoludas a compter del darrièr acte. n'es tanben lo mème al vejaire de las personas que serián pas implicadas dins aqueste acte d'instruccion o de perseguida. Lo delai de prescripcion de l'accion publica dels crimes mencionats a l'article 706-47 del present còdi e lo crime previst per l'article 222-10 del còdi penal, quand son comeses sus de minors, es de vint ans e comença a còrre sonqu'a partir de la majoritat d'aquestes darrièrs. »
- ↑ « En matèria de delicte, la prescripcion de l'accion publica es de tres annadas revoludas; se complís segon las distinccions especificadas a l'article precedent. Lo delai de prescripcion de l'accion publica dels delictes mencionats a l'article 706-47 e comés contra de minors es de detz ans; aquel dels delictes previst pels articles 222-12, 222-30 e 227-26 del còdi penal es de vint ans; aquestes delais començant a còrrer sonqu'a partir de la majoritat de la victima. »
- ↑ « En matèria de contravencion, la prescripcion de l'accion publica es d'una annada revoluda; se complís segon las distinccions especificadas a l'article 7. »
- ↑ Par exemple : cass. crim. n°01-85042 du 20 février 2002, dans l'afar de las desaparegudas de l'Yonne
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑
- ↑ Frédérique Fanchette, « Dix-huit ans après le meurtre, le pompier confondu par son ADN », Libération, 24 juin 2017 (legir en linha)
- ↑ Voir la loi n°68-1250 du 31 décembre 1968 sur Légifrance
- ↑ Cass. civ. n°09-16003 du 1er juin 2011, publié au bulletin
- ↑ Article L.170 du Livre des procédures fiscales sur Légifrance
- ↑ Article L.169 du Livre des procédures fiscales sur Légifrance
- ↑ Article L.173 du Livre des procédures fiscales sur Légifrance
- ↑ Article L.189 du Livre des procédures fiscales.
- ↑ Article L.274 du Livre des procédures fiscales sur Légifrance
- ↑ [1]