Ongrés

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
(Redirigit dempuèi Lenga ongresa)
Infotaula de lengaOngrés
Magyar
Locutors13,1 milions de
TipologiaSOV + òrdre liure [1]
Familha lingüistica
Ongrés
Estatut oficial
Oficial deBandièra: OngriaOngria
Union Europèa
Regional
Bandièra: EslovèniaEslovènia
Bandièra: UcraïnaUcraïna
Bandièra: ÀustriaÀustria
Bandièra: RomaniaRomania
Bandièra: EslovaquiaEslovaquia
Voivodina
AcadèmiaCentre hongroise de recherche en linguistique (fr) Traduire Modifica el valor a Wikidata
Còdis lingüistics
ISO 639-1hu Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-2hun Modifica el valor a Wikidata
ISO 639-3hun Modifica el valor a Wikidata
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme en ongrés:

1. cikk

Minden emberi lény szabadon születik és egyenlő méltósága és joga van. Az emberek, ésszel és lelkiismerettel bírván, egymással szemben testvéri szellemben kell hogy viseltessenek.
Zònas de l'Euròpa centrala amb parlants d'ongrés.

L'ongrés (var. ongarés) o tanben magiar (magyar) es una lenga finoogrica d'Euròpa Centrala. Es la lenga oficiala d'Ongria, a mai se parla dins de regions ongresas de Serbia, Eslovaquia, Ucraïna, Croàcia e Romania, e tanben (dempuèi lo 1èr de mai de 2004) es oficiala dins l'Union Europèa.

Fonetica e escritura[modificar | Modificar lo còdi]

Alfabet[modificar | Modificar lo còdi]

A l'origina aquesta lenga fasiá servir un sistèma d'escritura runica (rovásírás, székely rovásírás o simplament rovás), pr'aquò Sant Estève, lo primièr monarca del Reialme d'Ongria entamenèt una reforma per adoptar l'alfabet latin parallèla a la conversion al cristianisme que se faguèt lo país. Uèi s'emplega una varianta d'aqueste alfabet amb qualques letras particularas, amb d'accents per las vocalas (coma ő i ű), e de combinasons de consonas (digrafs) coma gy, cz o sz que son particularas a aquesta lenga.

Lèxic de basa[modificar | Modificar lo còdi]

  • Szervusz (o forma corta szia – Adieu (a una persona)
  • Sziasztok / Szervusztok – Adieussiatz (per mai d'una persona)
  • Hogy vagy? – Cossí va? (informal)
  • Hogy van? – Cossí va? (formal en vossejar)
  • Hogy vagytok? – Cossí anatz? (per mai d'una persona)
  • Jól vagyok, köszönöm – Va plan, mercé
  • Jó reggelt – Bonjorn (de matin)
  • Jó napot – Bonjorn (lo demai del jorn nap es jorn o/e solelh)
  • Jó estét – Bona nuèch
  • Viszontlátásra (o forma corta viszlat) – Adieu (per partir)
  • Igen – Òc
  • Nem – Non
  • Köszönöm – Mercé
  • Köszönöm szépen – Mercé plan
  • Köszi – Mercé (colloquial)
  • Szivesen – De res
  • Bocsánat! – Perdon!
  • Károly vagyok – Soi Karoly (Carles)
  • Értem – Compreni
  • Nem értem – Compreni pas
  • Nem tudom - Sabi pas
  • Hol van...? – Ont es...?
  • Nyitva dobèrt
  • Zarva barrat

Distribucion geografica actuala[modificar | Modificar lo còdi]

País Parlants
Ongria 9.500.000-10.000.000 (2001)
Romania
(principalament Transilvània)
1.443.970 (2002)
Eslovaquia 520,528 (2001)
Serbia
(principalament a Voivodina)
293.299 (2002)
Ucraïna
(principalament a la Transcarpàcia)
149.400 (2001)
Estats Units 117.973
Canadà 75.555 (2001)
Israèl 70.000
Àustria
(principalament a Burgenland)
22.000
Croàcia 16.500
Eslovènia 9.240

Total 12.000.000-13.000.000
Fònt: Ethnologue

Vejatz tanben[modificar | Modificar lo còdi]