Guèrra de las Doas Ròsas : Diferéncia entre lei versions
Balisa : Liens d’homonymie |
|||
| Linha 41 : | Linha 41 : | ||
En causa de la santat mentala marrida dau rèi après sa crisi de [[1453]], una [[regéncia]] foguèt mesa en plaça per lo periòde [[1453]]-[[1455]]. Foguèt dirigida per [[Ricard Plantagenet]], duc d'[[York]], un dei senhors pus popular e poderós dau reiaume. Pasmens, lo [[regéncia|regent]] decidèt d'utilizar sa posicion per favorizar seis interès personaus. Alunchèt ansin la rèina [[Margarita d'Anjau (1430-1482)|Margarita d'Anjau]] dau Conseu, arrestèt d'adversaris politics (coma [[Edmond Beaufort]], duc de Somerset) e sostenguèt lei guèrras privadas de sa familha còntra de partisans d'[[Enric VI d'Anglatèrra|Enric VI]]. |
En causa de la santat mentala marrida dau rèi après sa crisi de [[1453]], una [[regéncia]] foguèt mesa en plaça per lo periòde [[1453]]-[[1455]]. Foguèt dirigida per [[Ricard Plantagenet]], duc d'[[York]], un dei senhors pus popular e poderós dau reiaume. Pasmens, lo [[regéncia|regent]] decidèt d'utilizar sa posicion per favorizar seis interès personaus. Alunchèt ansin la rèina [[Margarita d'Anjau (1430-1482)|Margarita d'Anjau]] dau Conseu, arrestèt d'adversaris politics (coma [[Edmond Beaufort]], duc de Somerset) e sostenguèt lei guèrras privadas de sa familha còntra de partisans d'[[Enric VI d'Anglatèrra|Enric VI]]. |
||
De tensions grèvas apareguèron donc rapidament dins lo reiaume. Pasmens, a la fin de [[1454 |
De tensions grèvas apareguèron donc rapidament dins lo reiaume. Pasmens, a la fin de [[1454]], la garison d'[[Enric VI d'Anglatèrra|Enric VI]] permetèt d'arrestar lei projèctes dau regent que foguèt mandat en [[Irlanda]] per reprimir de trèbols locaus<ref>D'efiech, [[Ricard Plantagenet]] èra tanben « luòctenent d'Irlanda » e donc responsable dei tèrras anglesa dins l'illa.</ref>. Aquò permetèt a [[Margarita d'Anjau (1430-1482)|Margarita]] de tornar prendre la direccion deis afaires dau reiaume e de contractar d'alianças per demenir l'influéncia dau [[Ricard Plantagenet|duc d'York]]. |
||
== Debanament == |
== Debanament == |
||
Version del 1 octobre de 2021 a 07.44
|
Guèrra de las Doas Ròsas
| |
|---|---|
| Informacions generalas | |
| Data | 1455-1485 |
| Luòc | Anglatèrra |
| Casus belli | Succession dau Reiaume d'Anglatèrra |
| Eissida | |
| Belligerants | |
 Ostau de Lancastre
|
 Ostau de York
|
| Batalhas | |
| Sant Albans (1455) – Blore Heath – Ludford Bridge – Northampton – Wakefield – Mortimer's Cross – Sant Albans (1461) – Ferrybridge – Towton – Tuthill – Norham – Alnwick – Dunstanburgh – Bamburgh – Hedgeley Moor – Hexham – Edgecote Moor – Losecoat Field – Barnet – Tewkesbury – Bosworth – Stoke | |
La Guèrra dei Doas Ròsas foguèt una guèrra dinastica per lo tròne d'Anglatèrra que se debanèt de 1455 a 1485. Opausèt doas brancas rivalas de l'Ostau de Plantagênet que tenián una ròsa coma emblèma — blanca per l'Ostau de York e roja per l'Ostau de Lancastre — çò que donèt son nom au conflicte. La guèrra es devesida entre periòdes de combat e de trèva. S'acabèt per la presa dau poder per Enric Tudor (1485-1509), membre alunchat de l'Ostau de Lancastre, e per l'afebliment dei dos Ostaus.
Causas
L'usurpacion dau tròne per Enric de Bolingbroke
La causa prefonda de la guèrra foguèt una crisi dinastica iniciada per la mòrt dau rèi Edoard III d'Anglatèrra (1327-1377). Son successor, Ricard II (1377-1399), èra un enfant de 10 ans que venguèt pauc a pauc fòrça impopular. D'efiech, après la Revòuta dei Païsans de 1381, lo rèi venguèt dependent d'un grop pichon de cortesans. Aquò entraïnèt una reaccion de part de l'aristocracia auta. Quauquei senhors poderós, lei Lords Appellant, prenguèron de facto lo poder en 1389.
Lo rèi restaurèt son autoritat en 1397 e la màger part deis Appellant foguèt tuada ò exiliada. Après aqueu succès, Ricard II venguèt fòrça autoritari. En 1399, assaièt de deseiretar lo duc Enric de Bolingbroke. Dins aquò, aqueu darrier desbarquèt en Anglatèrra amb una pichona armada, capturèt lo rèi e se proclamèt rèi sota lo nom d'Enric IV (1399-1413).
Lei succès militars e politics de son successor, Enric V (1413-1422), legitimèron aquela usurpacion[1]. Pasmens, a sa mòrt, laissèt a son torn un enfant de quauquei mes, Enric VI, coma rèi d'Anglatèrra. De mai, Enric VI apareguèt pauc a pauc coma un sobeiran malaut e incapable d'arrestar la reconquista francesa durant la fasa finala de la Guèrra de Cent Ans (1337-1453). La pèrda de Bordèu en 1453 agravèt sa santat mentala e la question de la legitimitat de la dinastia fondada per Enric IV comencèt de se pausar. En parallèl, plusors nobles assaièron de formar d'alianças en vista de redurre lo poder reiau ò, pus simplament, d'aprofichar la situacion per aumentar sei territòris.
La regéncia dau duc d'York
En causa de la santat mentala marrida dau rèi après sa crisi de 1453, una regéncia foguèt mesa en plaça per lo periòde 1453-1455. Foguèt dirigida per Ricard Plantagenet, duc d'York, un dei senhors pus popular e poderós dau reiaume. Pasmens, lo regent decidèt d'utilizar sa posicion per favorizar seis interès personaus. Alunchèt ansin la rèina Margarita d'Anjau dau Conseu, arrestèt d'adversaris politics (coma Edmond Beaufort, duc de Somerset) e sostenguèt lei guèrras privadas de sa familha còntra de partisans d'Enric VI.
De tensions grèvas apareguèron donc rapidament dins lo reiaume. Pasmens, a la fin de 1454, la garison d'Enric VI permetèt d'arrestar lei projèctes dau regent que foguèt mandat en Irlanda per reprimir de trèbols locaus[2]. Aquò permetèt a Margarita de tornar prendre la direccion deis afaires dau reiaume e de contractar d'alianças per demenir l'influéncia dau duc d'York.
Debanament
La guèrra per contraròtlar Enric VI
La premiera batalha de Sant Albans
La generalizacion dau conflicte
Lo succès dei York
L'accession au tròne dei York
L'Acte d'Acòrdi
La mòrt de Ricard Plantagene
La presa dau poder per lei York
La restauracion e la disparicion dei Lancastre
La revòuta dau còmte de Warwick
La restauracion d'Enric VI
Lo retorn d'Edoard IV
L'emergéncia dei Tudor e la fin de la guèrra
L'usurpacion de Ricard III
La rebellion de Buckingham
La presa dau poder per Enric de Tudor
Consequéncias
Annèxs
Liames intèrnes
Bibliografia
Nòtas e referéncias
- ↑ En particular, infligiguèt una desfacha saunosa ai Francés a la batalha d'Azincourt (1415) e foguèt reconegut coma l'eiretier de la corona de França per Carles VI.
- ↑ D'efiech, Ricard Plantagenet èra tanben « luòctenent d'Irlanda » e donc responsable dei tèrras anglesa dins l'illa.