Guèrra de las Doas Ròsas : Diferéncia entre lei versions
Linha 34 : | Linha 34 : | ||
Lo rèi restaurèt son autoritat en [[1397]] e la màger part deis ''Appellant'' foguèt tuada ò [[exili]]ada. Après aqueu succès, [[Ricard II d'Anglatèrra|Ricard II]] venguèt fòrça autoritari. En [[1399]], assaièt de deseiretar lo duc [[Enric IV d'Anglatèrra|Enric de Bolingbroke]]. Dins aquò, aqueu darrier desbarquèt en [[Anglatèrra]] amb una pichona armada, capturèt lo rèi e se proclamèt rèi sota lo nom d'[[Enric IV d'Anglatèrra|Enric IV]] ([[1399]]-[[1413]]). |
Lo rèi restaurèt son autoritat en [[1397]] e la màger part deis ''Appellant'' foguèt tuada ò [[exili]]ada. Après aqueu succès, [[Ricard II d'Anglatèrra|Ricard II]] venguèt fòrça autoritari. En [[1399]], assaièt de deseiretar lo duc [[Enric IV d'Anglatèrra|Enric de Bolingbroke]]. Dins aquò, aqueu darrier desbarquèt en [[Anglatèrra]] amb una pichona armada, capturèt lo rèi e se proclamèt rèi sota lo nom d'[[Enric IV d'Anglatèrra|Enric IV]] ([[1399]]-[[1413]]). |
||
Lei succès [[militar]]s e [[politica|politics]] de son successor, [[Enric V d'Anglatèrra|Enric V]] ([[1413]]-[[1422]]), legitimèron aquela usurpacion<ref>En particular, infligiguèt una desfacha saunosa ai [[França|Francés]] a la [[batalha d'Azincourt]] ([[1415]]) e foguèt reconegut coma l'eiretier de la corona de [[França]] per [[Carles VI de França|Carles VI]].</ref>. Pasmens, a sa [[mòrt]], laissèt a son torn un enfant de quauquei mes, [[Enric VI d'Anglatèrra|Enric VI]], coma rèi d'[[Anglatèrra]]. De mai, [[Enric VI d'Anglatèrra|Enric VI]] apareguèt pauc a pauc coma un sobeiran [[malautiá|malaut]] e incapable d'arrestar la reconquista [[França|francesa]] durant la fasa finala de la [[Guèrra de Cent Ans]] ([[1337]]-[[1453]]). La pèrda de [[Bordèu]] en [[1453]] agravèt sa santat mentala e la question de la legitimitat de la dinastia fondada per [[Enric IV d'Anglatèrra|Enric IV]] comencèt de se pausar. En parallèl, plusors nobles assaièron de formar d'alianças en vista de redurre lo poder reiau ò, pus simplament, d'aprofichar la situacion per aumentar sei territòris. |
|||
=== La regéncia dau duc d'York === |
=== La regéncia dau duc d'York === |
Version del 1 octobre de 2021 a 07.39
Guèrra de las Doas Ròsas
| |
---|---|
Informacions generalas | |
Data | 1455-1485 |
Luòc | Anglatèrra |
Casus belli | Succession dau Reiaume d'Anglatèrra |
Eissida | |
Belligerants | |
Ostau de Lancastre | Ostau de York |
Batalhas | |
Sant Albans (1455) – Blore Heath – Ludford Bridge – Northampton – Wakefield – Mortimer's Cross – Sant Albans (1461) – Ferrybridge – Towton – Tuthill – Norham – Alnwick – Dunstanburgh – Bamburgh – Hedgeley Moor – Hexham – Edgecote Moor – Losecoat Field – Barnet – Tewkesbury – Bosworth – Stoke |
La Guèrra dei Doas Ròsas foguèt una guèrra dinastica per lo tròne d'Anglatèrra que se debanèt de 1455 a 1485. Opausèt doas brancas rivalas de l'Ostau de Plantagênet que tenián una ròsa coma emblèma — blanca per l'Ostau de York e roja per l'Ostau de Lancastre — çò que donèt son nom au conflicte. La guèrra es devesida entre periòdes de combat e de trèva. S'acabèt per la presa dau poder per Enric Tudor (1485-1509), membre alunchat de l'Ostau de Lancastre, e per l'afebliment dei dos Ostaus.
Causas
L'usurpacion dau tròne per Enric de Bolingbroke
La causa prefonda de la guèrra foguèt una crisi dinastica iniciada per la mòrt dau rèi Edoard III d'Anglatèrra (1327-1377). Son successor, Ricard II (1377-1399), èra un enfant de 10 ans que venguèt pauc a pauc fòrça impopular. D'efiech, après la Revòuta dei Païsans de 1381, lo rèi venguèt dependent d'un grop pichon de cortesans. Aquò entraïnèt una reaccion de part de l'aristocracia auta. Quauquei senhors poderós, lei Lords Appellant, prenguèron de facto lo poder en 1389.
Lo rèi restaurèt son autoritat en 1397 e la màger part deis Appellant foguèt tuada ò exiliada. Après aqueu succès, Ricard II venguèt fòrça autoritari. En 1399, assaièt de deseiretar lo duc Enric de Bolingbroke. Dins aquò, aqueu darrier desbarquèt en Anglatèrra amb una pichona armada, capturèt lo rèi e se proclamèt rèi sota lo nom d'Enric IV (1399-1413).
Lei succès militars e politics de son successor, Enric V (1413-1422), legitimèron aquela usurpacion[1]. Pasmens, a sa mòrt, laissèt a son torn un enfant de quauquei mes, Enric VI, coma rèi d'Anglatèrra. De mai, Enric VI apareguèt pauc a pauc coma un sobeiran malaut e incapable d'arrestar la reconquista francesa durant la fasa finala de la Guèrra de Cent Ans (1337-1453). La pèrda de Bordèu en 1453 agravèt sa santat mentala e la question de la legitimitat de la dinastia fondada per Enric IV comencèt de se pausar. En parallèl, plusors nobles assaièron de formar d'alianças en vista de redurre lo poder reiau ò, pus simplament, d'aprofichar la situacion per aumentar sei territòris.