Sègle X : Diferéncia entre lei versions
Cap resum de modificació |
|||
| Linha 20 : | Linha 20 : | ||
<br/> |
<br/> |
||
'''904-905''' : aprofichant de trèbols intèrnes grèus, leis armadas [[Califat Abbassida|abbassidas]] reconquistèron l'[[Egipte]] dei [[Tulunides]]. |
'''904-905''' : aprofichant de trèbols intèrnes grèus, leis armadas [[Califat Abbassida|abbassidas]] reconquistèron l'[[Egipte]] dei [[Tulunides]]. |
||
<br/> |
|||
'''907''' : incursions dau Rus' de Kiev còntra [[Constantinòble]]. Lei [[Empèri Bizantin|Bizantins]] acceptèron de pagar un tribut important per defugir una ataca novèla. |
|||
<br/> |
|||
'''907''' : importanta victòria ongresa còntra lei Francs a la [[batalha de Bratislava]]. Arrestèt l'expansion dei Francs vèrs l'èst durant 50 ans e permetèt ais Ongrés d'organizar liurament seis incursions còntra lei regions francas. |
|||
== Cultura == |
== Cultura == |
||
| Linha 62 : | Linha 66 : | ||
* [[Ibn Al Jazzar]], [[medecina|mètge]] [[Arabs|arabe]]. |
* [[Ibn Al Jazzar]], [[medecina|mètge]] [[Arabs|arabe]]. |
||
* [[Isaac ben Solomon]], [[medecina|mètge]] [[judaïsme|judieu]]. |
* [[Isaac ben Solomon]], [[medecina|mètge]] [[judaïsme|judieu]]. |
||
* [[Leon de Trípols]], [[piratariá|pirata]] [[Grècia|grèc]]. |
|||
* [[Muhammad Sulayman]], [[generau]] [[Arabs|arabe]]. |
|||
* [[Qusta ibn Luqa]], [[medecina|mètge]] [[Arabs|arabe]]. |
* [[Qusta ibn Luqa]], [[medecina|mètge]] [[Arabs|arabe]]. |
||
* [[Ubayd Allah ibn Sulayman]], visir [[Califat Abbassida|abbassida]]. |
* [[Ubayd Allah ibn Sulayman]], visir [[Califat Abbassida|abbassida]]. |
||
Version del 20 mai de 2020 a 14.31
../.. | sègle VIII | sègle IX | sègle X | sègle XI | sègle XII | ../..
Istòria
901 : revirada d'una incursion ongresa còntra lo nòrd d'Itàlia. La multiplicacion d'aqueleis expedicions entraïnèt de discussions entre sobeirans occidentaus per formar una aliança comuna còntra leis Ongrés.
902 : acabament de la conquista de Sicília per leis Arabes. En revènge, en Anatolia Orientala, lei Bizantins capitèron de conquistar divèrsei territòris.
902-904 : trèbols importants en Siria en causa de la revòuta dei Carmatas, una sècta inspirada per lo kharigisme (→ 907].
904 : importanta desfacha bizantina amb la presa de Tessalonica per lo pirata grèc Leon de Trípols que capturèt 22 000 abitants e 60 naviris[1].
904-905 : aprofichant de trèbols intèrnes grèus, leis armadas abbassidas reconquistèron l'Egipte dei Tulunides.
907 : incursions dau Rus' de Kiev còntra Constantinòble. Lei Bizantins acceptèron de pagar un tribut important per defugir una ataca novèla.
907 : importanta victòria ongresa còntra lei Francs a la batalha de Bratislava. Arrestèt l'expansion dei Francs vèrs l'èst durant 50 ans e permetèt ais Ongrés d'organizar liurament seis incursions còntra lei regions francas.
Cultura
Sciéncias e tecnicas
v. 900 : desvolopament de l'algèbra d'Al-Khwarizmi per lo matematician egipcian Abu Kamil que tractèt de poissanças superioras a 2.
v. 900-930 : descripcion de la variòla e dau senepion per lo sabent iranian Al-Razi. Aquò permetèt de destriar lei doas malautiás.
v. 900-930 : critica de la teoria deis umors de Galian per Al-Razi.
v. 912 : redaccion d'un tractat sus l'engordiment dei membres per lo mètge arabe Qusta ibn Luqa.
v. 920 : descubèrta dei principis matematics dau foncionament de l'astrolabi per lo sabent arabe Al-Battani.
v. 925 : tractat d'Al-Farabi sus la musicoterapia.
v. 932 : descripcion de la fèbre dau paludisme per lo mètge judieu Isaac ben Solomon.
v. 950-979 : redaccion de tractats regardant la geriatria e lei trèbols dau som per lo mètge arabe Ibn Al Jazzar.
969 : trabalh sus la trisecccion d'un angle dau matematician iranian Al-Sijzi.
976-977 : fabricacion d'un relòtge astronomic mecanic utilizant dau mercuri liquid per mòure una ròda de palas per lo Chinés Zhang Sixun.
v. 979-984 : descubèrta d'una lèi sus la refraccion de la lutz per lo Chinés Zhang Sixun.
v. 990 : introduccion de la nocion d'abac en Euròpa per lo sabent occitan Gerbèrt d'Orlhac.
994 : descubèrta de la demenicion de l'enclinason de l'aisse de rotacion de la Tèrra per l'astronòm iranian Al-Khujandi.
Decès
- Abu Kamil, matematician arabe.
- Al-Battani, sabent arabe.
- Al-Farabi, filosòf iranian.
- Al-Khujandi, astronòm iranian.
- Al-Razi, sabent iranian.
- Al-Sijzi, matematician iranian.
- Ibn Al Jazzar, mètge arabe.
- Isaac ben Solomon, mètge judieu.
- Leon de Trípols, pirata grèc.
- Muhammad Sulayman, generau arabe.
- Qusta ibn Luqa, mètge arabe.
- Ubayd Allah ibn Sulayman, visir abbassida.
- Zhang Sixun, astronòm chinés.