Cauna de las Glèisas

La cauna de las Glèisas, a Ussat, dins lo país de Fois, en Lengadòc, dins lo departament d'Arièja, embarra un grand nombre de pinturas e de gravaduras paleoliticas magdalenianas. Se dobrís dins la val nauta d'Arièja, aperaquí 2 km en amont de Tarascon d'Arièja.

Lo site, compausat de doas caunas tocantas, serviguèt de refugi al començament de l'ivèrn als caçaires preïstorics de boquetins e de lagopèds, que pescavan de salmons enòrmes en Arièja. Las sasons d'ocupacion foguèron determinadas per l'estudi de las rèstas de boquetin. Los nivèls magdalenians se distinguisson per una fauna abondanta pauc variada. En 1860, Fèlix Garrigon reconeguèt a una desena de mètres de l'intrada los vestigis d'un abitat magdalenian. A aquèla epòca, Joan Baptista Nolet trobèt una bana de buòu fossila, de dents del meteis romiaire, lo cèrvi gigant, lo singlar e d'ossaments umans. En 1863, l'abat Puech^[Puèg?] tròbèt d'ossaments e de terralhas. En 1865, lo doctor Guitard entresenhèt de tèsts nombroses de terralha. En 1921, lo doctor Cugulière descobriguèt los cavals, boquetins e bisonts gravats e Henri Breuil ne faguèt lo revelat. En genièr de 1943 l'abat Glory descobriguèt, en preséncia de R. Clastres, l'ièna e los dos pichons bisonts negres dins la cauna inferiora. En 1975, Joan Clòtas menèt de cèrcas en trobant las esqueletas de pus de 40 boquetins, 66 lagopèds, 54 peisses (trochas e salmons), 5 còrbs, 3 lèbres e de fragments d'isard, cabiròl, buòu e cèrvi. Demest las aisinas liticas e ossosas foguèron trobats d'arpons e de sagaias de bana de rangièr. Una sepultura individuala del Bronze Mejan foguèt descobèrta en 1982.