Castèth de Pau

Aqueth article qu'ei redigit en gascon.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Infotaula d'edifici
Infotaula d'edifici
Castèth de Pau

Modifica el valor a Wikidata
Donadas
TipeChâteau Modifica el valor a Wikidata
ArquitècteVincent Latàpia
Alexis Paccard
Louis-Auguste Couvrechef Modifica el valor a Wikidata
Caracteristicas
Estilarquitectura de la Renaissença Modifica el valor a Wikidata
Localizacion geografica
EstatFrança
Division territoriala francesaFrança metropolitana
Region francesaNòva Aquitània
DepartamentPirenèus Atlantics
Comuna francesaPau Modifica el valor a Wikidata
Carte
monument istoric catalogat (1840)
monument istoric catalogat (2004) Modifica el valor a Wikidata
ProprietariGaston III de Fois-Bearn Modifica el valor a Wikidata
OperatorServici dels Musèus de França Modifica el valor a Wikidata
Ocupantmusèu nacional e domeni del castèl de Pau Modifica el valor a Wikidata
Site webmusee-chateau-pau.fr Modifica el valor a Wikidata

Lo Castèth de Pau que domina la capitala de Bearn e qu'ei pregondament ligat au sovier de tres sobeirans qui'u senhoregèn: Gaston Febus, Enric de Labrit e lo Noste Enric. Que muisha ua mescladissa armoniosa d'estiles medievau e Reneishença (e tanben neomedievau e neoreneishença, frut de las restauracions realizadas au cors deu sègle xix) . Qu'ei tanben un lòc de memòria de l'istòria argeriana per'mor d'aver acessat Abd El-Kader dens la soa captivitat.

La castèth que ho en purmèr ua encinta de paus qui balhèn lo son nom a la futura vila. Gaston IV de Bearn qu'i horní tres tors. Gaston Febus que bastí ua tor suplementària de teulas (materiau qu'empleguè tanben a Montanèr entà bastir en hasent viste). Qu'i he gravar la soa signatura sus ua pèira dab las soas armas de Fois-Bearn e la mencion: Febus me fe (on fe qu'ei lo perhèit hòrt de har, uei escrivut he o hasó). Febus que deishè ua hortalessa qui la Reneishença ne conservè l'estructura e las murralhas mes en las traucar de frinèstas e en tot l'ondrar.

Portau dab las armas de Gaston Febus e la marca Febus me fe.

Enric de Labrit e la soa molhèr Margalida de Navarra (sòr deu rei de França Francés Ièr) qu'i avón la loa cort. La loa hilha, Joana de Labrit, b'i avó Enric III de Navarra e IV de França ; aquesta neishença que ho immortalizada dab un espiar romantic dens ua seria de tablèus deu pintre Eugèni Dévéria, qui lo castèth ne possedeish un ensai (duas versions acabadas que's tròban, l'ua au Musèu de las Bèras Arts de Pau e l'auta au Musèu Fabre de Montpelhièr. Lo musèu deu castèth que consèrva lo son famós brèç : ua carapaça de tortuga qui aurè

Cort interiora deu castèth

miraclosament suberviscut a la Revolucion. Après la mort deu Noste Enric, lo castèth non ho pas mei la demòra deus sobirans de Navarra puish qu'aquestes, reis de França tanben, que s'estavan a París. Loís XIII, a l'escadença deu son viatge de "pacificacion" en Bearn que i signè l'Edicte d'Integracion qui ligava Bearn a França dens lo respecte oficiau deus sons Fòrs.

A la Restauracion lo castèth qu'èra plan roeinat quan, en recèrca de tornar aus arradits de la soa dinastia, lo rei Loís Felip Ièr e'u restaurè. Quauques annadas après, en 1848, Abd El-Kader, presoèr de França que ho arcuelhut au castèth. Uei lo dia qu'ei un musèu nacionau de França e un simbèu, dab lo Parlament de Navarra bastit au son costat, de l'independéncia e de la libertat bearnesa d'autes còps.

La monarquia de julhet e l'empèri que pleèn lo castèth d'ua rica colleccion istorica e artistica en lo bèth restaurar. La Republica que l'empleguè com ua residéncia oficiau deu president abans de'n har lo musèu qu'ei uei lo dia.


Galeria[modificar | Modificar lo còdi]