Socializacion

Fichièr:Classe maternelle2.jpg

L'escòla venguèt dempuèi dos sègles un luòc màger de la socializacion.

Lo jòc collectiu, eventualament collaboratiu, contribuís tanben a la socializacion

L'imitacion dels adults e las retroaccions d'aqueles comptan d'entre los procediments màger de la socializacion de l'enfant
(Illustracion: La primièra gorjada. òli sus tela)

La socializacion es lo procediment pendent que un individú apren a viure en societat, qu'interioriza las nòrmas e las valors, e que bastís son identitat psicologica e sociala.

Resulta a l'encòp de la constrenchas impausadas per d'agents socials, mas tanben del desvelopament de comportaments prosocials e d'interaccions entre l'individú e son mitan fisic e sociocultural. Favorisa la reproduccion sociala sens eliminar las possibilitats de cambiament social.

Es lo procediment màger pendent l'enfança (« socializacion primària ») e l'adolescéncia, mas contunha tot lo long de la vida (« socializacion segondària »).

Procediment de socializacion

Comença a la naissença e se debana mai sovent dins la societat ont aparten l'enfant, mas se realiza tot lo long de la vida per s'acabar a la mòrt.

Los sociològs destrian doas grandas fasas de socializacion:

1. primària, de la naissença a la fin de l'adolescéncia, que fabrega durablament la personalitat dels individús e ont l'enfant acquerís de nòrmas e de valors; es assegurada pel grop primari de l'individú (sa familha o eventualament aquelas que la remplaçan o la complèta, l'escòla, lo grop), pendent sa primièra enfança;
2. secondària, que mena una construccion de l'identitat individuala, pendent l'edat adulta e fins a la mòrt.

D'instàncias multiplas

Mai d'un agents (o instàncias) intervenon a las diferentas estapas d'aqueles procediments. La familha es de segur l'instància de socializacion mai determinanta, qu'es cronologicament la primièra. Pèrd pasmens lo monopòli de son influéncia sus l'enfant al delà de la primièra enfança. L'escòla, los grops de parelhs (amics), las organizacions professionalas (entrepresas, sindicats), las glèisas, las mosquetas, las associacions, los mèdias contribuisson tanben a l'aprendissatge de las valors, de las nòrmas e dels ròtles socials, d'un biais que pòt o perlongar, o contradire la socializacion familhla. S’interessant a las figuras d’engatjament juvenil, un estudi soís mòstra lo ròtle socializaires dels clubs esportius de proximitat.

De modalitats diferentas

Las modalitats d'aquel aprendissatge, qui transforma progressivament un recent nascut en èsser social, son multiplas. Es en partida, mas sonque en partida, lo resultat d'una educacion. Familhala o escolara, l'educacion es une entrepresa conscienta e explicita de transmission de valors e de nòrmas e contribuís donc de biais important a la socializacion. Mas s'aquela inclusís lo trabalh educatiu, s'i reduch pas. En efièch, l'aprendissatge de las normas e dels ròtles es tanben lo resultat d'un contraròtle social quotidian e repetit: la vida en societat expausa de contunh l'individú a de jutjaments de conformitat, e a las sanccions — positivas o negativas — que ne resulta, de l'escarni a las multas, passant per reduccion de pena e los compliments. Es a dire, las institucions educativas an pas lo monopòli de la socializacion. Mai, la socializacion pòt èsser lo resultat de transmissions inconscientas, es a dire inconscientas que siá per l'individú de socializar, o e subretot pels individús que lo socializant. Par exemple, quand de parents ofrisson una monaca a lor filha per Nadal, o se los ensenahires donan mai sovent la paraula, en classa, als mascles, es pas per contunhar los estereotipes de genre — i contribuisson pasmens, sens ne prene consciéncia.

Mas lo quita individú contribuís a sa socializacion, mejans d'esforces cognitius per que cerca, a son edat primièra, de descodar los signes que recep e a n'emetre. La lenga, subretot, tèis de normas e de ròtles implicites que s'introduson dins los esquèmas cognitius de l'individú a mesura qu'apren a parlar. L'asimetria dels genres gramaticals, per exemple, seriá pas sens efièch sus la construccion dels genres socials. Es a dire, l'individú parlant se socializa d'esperse, mejans lo lengatge, encara un còp sens o saber. Se poiriá far longa la lista de las modalitats de la socializacion (imitacion, identificacion, generalizacion, etc.): ne son de fach tan diferentas que las multiplas influéncias que los individús, en societat, exercisson los uns sus los autres.

De socializacions diferenciadas

Se la socializacion provesís als individús d'esquemas culturals partejats, contribuís tanben, indissociablament, a las diferenciar. Aquela diferenciacion es dobla:

Socializacion de grop

Los individús recebon de socializacions diferentas segon lor grop d'apartenéncia. Una societat es pas un ensemble omogèn: es constituida de grops socials distinctes, dotats d'una cultura (en partida) pròpria, transmesa pendent la socializacion primària. Consequéncia: quand se debana, la mobilitat sociala es un procediment d'acculturacion, mai o mens aisit. Es çò que mòstra l'exemple classic, analisat per Richard Hoggart, d'un escolan borsièr, desorientat entre los còdes de l'escòla, ont costeja de jonvents eissits de mejans socials mai aisits del sieu, e la cultura populara de sa familha. Es mai sovent resolta lo sentit de la « dobla abscéncia » (Abdelmalek Sayad) viscuda pels individús migrant: preses per estrangièrs dins lor societat d'acuèlh, o son tanben quand tornan dins lor societat d'origina. Es tanben lo sens del fenomèn de « socializacion anticipatritz » (Robert K. Merton), quand un individú se complís per avança las nòrmas, non pas de son grop primari, mas d'un grop de referéncia que vòl rejónher.

Socializacion de genre

Los individús recebont de socializacions diferentas segon lor sèxe. Es un dels aspèctes mai poderoses de la socializacion que de transformar una diferéncia biologica (lo sèxe) en une diferéncia sociala (lo genre): « Se naís pas femna, o venèm », escriviá Simone de Beauvoir, dins Lo Sèxe Segond. En aparéncia dictadas per une diferéncia genetica, las identitats masculinas e femeninas son en realitat de construccions socialas, produchas per la socializacion primària, e confortadas per la socializacion secondària, a l'escòla, dins la parelh, e al trabalh: las oposicions sexuadas son mai fòrtas a la sortida del sistème escolar qu'a l'intrada; induson un partatge dels prestzfachs domestics e parentals dins lo parelh fòrça inegalitari; aqueles peson sul taus d'activitat, lo temps de trabalh e la carrièra de las femnas — donc sus lor remuneracion.

Efièchs

Procediment decisiu per la construccion de l'individú coma èsser social, la socializacion fa debat entre la sociologia e la psicologia, e entre los diferents corrents de la sociologia. Aquel debat pòrta a l'encòp sus efièchs de la socializacion e sus lo marge de manòbra que daissa a l'individú.

La produccion d'un habitus

La primièra apròcha es aquela que ven d'Émile Durkheim a Pèir Bordièu: concebuda coma un procediment d'interiorizacion del social, la socializacion produch de disposicions durablas e contribuís a la reproduccion de l'òrdre social.

Segon lo vejaire durkheimian, la socializacion – que Durkheim destria pas de l'educacion – es un procediment per ontl la sociatat atrai a ela l'individú, mejan l'aprendissatge metodic de règlas e de nòrmas per las jovas generacions; favoriza e enfòrça l'omogeneïtat de la societat. D'ont l'importança donada per Durkheim a l'escòla, a qui assigna la mission de fabregar d'individús a l'encòp autonòmas e socializats: l'autonomia individuala e compatibla amb la coesion sociala sonque al tèrme d'una intériorizacion de las nòrmas.

Dins un vejaire bordeusian, la socializacion consistís tanben dins un procediment d'interiorizacion per l'individú dels biais de far e de pensar pròpris a son grop primari: produch un habitus, es a dire un ensemble de disposicions prigondament incorporadas, qu'orientaràn durablament las practicas, los gosts, las causidas, las aspareissons dels individús. Contribuís tanben a la reproduccion sociala, mai que se transmet d'una generacion a l'autra, de biais actiu o per impregnacion, un capital cultural (biais de parlar, gosts, coneissenças, etc.) a l'encòp fòça inegal segon los grops socials, e decisiu per la capitada escolara – donc sociala – dels individús.

Una seguida d'interaccions

Dins los vejaires precedents, la socializacion es concebuda coma un procediment per ont la societat fa l'individú. D'autres vejaires la concebon al contrari coma una seguida d'interaccions pendent que,tanben, l'individú fa la societat. La divergéncia amb los vejaires precedents es doble:

• D'un costat, la socializacion es pas exclusivament un procediment unidireccional. Las interaccions son d'accions recipròcas portairas d'influéncias mutualas entre los èssers socials. A la favor d'aquelas interaccions se construson, se confortan, se desfan e se reconfiguran los biais d'èsser ensemble, dels biais de coexisténcia, mas tanben de sistèmas d'actituds. La socializacion aparéis donc coma un procediment d'interaccion entre un individú e son mitan. Existís de fenomèns de socializacion recipròca entre generacions, per exemple entre enfants, parents et grands, los enfants iniciant sovent los parents a l'informatica o a las culturas recentas.
• D'un autre costat, las nòrmas son mens interiorizadas qu'interpretadas. Es lo còr de l'analisi de Jean Piaget sus l'educacion e la socializacion dels enfants. Pensa que los individús son actius dins lor socializacion, qu'i participan, qu'interprètan – e a l'escasença rebutan – segon lor experiéncia las nòrmas e las valors que se lor transmet, çò que contribuís a los far evoluar e favoriza lo cambiament social. Es tanben que se constata que los enfants an jamai exactament las meteissas cresenças, las meteissas valors e los meteis biais de viure que los parents.

Annèxes

Bibliografia

• Dominique Bolliet et Jean-Pierre Schmitt, La socialisation, Éditions Bréal, collection Thèmes & Débats sociologiques, 2002.
• Muriel Darmon, La socialisation, Armand Colin, collection « 128 », 2006.
• Olberding, Amy. « Subclinical Bias, Manners, and Moral Harm ». Hypatia (2013).
• Marc Montoussé et Gilles Renouard, 100 Fiches pour Comprendre la Sociologie, collection "Bréal",1997.