Sergei Paradjanov

Sergei Paradjanov
Sagèl de la pòsta armènia
Nacionalitat	armènia - ciutadan sovietic d'origina armènia

Sergueï Iossifovitch Paradjanov (en cirillic rus Сергей Иосифович Параджанов, en armèni : Սարգիս Հովսեպի Պարաջանյան Sargis Hovsepi Parajanyan), nascut a Tbilissi, en Georgia sovietica lo 9 de genièr de 1924, defuntat a Erevan dins l'Armenia totjorn sovietica en aquel temps, lo 20 de julhet de 1990, foguèt un cineasta (realizator, scenarista, director artistic), designaire e artista plastician armènia.

L'òbra siá, de sonque 4 filmes "vertadièrs" realizats a molt malas penas entre 1964 e 1984, es lo rebat intens de la diversitat culturala, lingüistica e etnica de l'URSS a la siá epòca, mas subretot la d'Ucraïna e de Caucàs.

Plastician de l'objècte filmic, n'es el un dels pauques e escarses cineastas, a aver fach de l'art cinematografic de son temps, contra sobèrna e empachas de tota mena, economicas e politicas mas tot parièr ideologicas o comolas d' a priori reduseires de tota forma de creativitat per l'artista, un art que de verai plastic, de formas nòvas, flamenòvas, que ne fan, amb lo rus Andrei Tarkovski e l'ongrés Miklós Jancsó (und so weiter...), un dels creators mai novators e portaires d' estetica viva de l' Art cinematografic (molta industria e pauc art...) del siu temps.

Ne pòt èsser considerat tanben coma un cas exemplari mai un simbòl sendent de la resisténcia de l'artista fàcias als poders en plaça e als abuses estatals, ont que sián.

Una certa recuperacion ça que la en Occident per d'unes que i vesián sonqu'un interès ideologic o politic de circonstància, sens pas res comprene a son art, venguèt escurzir son astrada e lo daissar mai sol que non n'èra abans.

Es una glòria nacionala a Erevan.

L'Òbra cinematografica

Ombras dels aujòls oblidats... Los Cavals de fuòc

• veire article Los Cavals de fuòc

Filmografia

• 
• 1951 : Conte moldau (títol rus romanizat: Moldavskaya Skazka), filme cort d'escòla, ara perdut
• 1954 : Andriesh (idem rus Andriesh), corealizada amb Yakov Bazelyan (ampliacion de Conte moldau)
• Dumka (rus: Dumka), documentari
• 1958 : The First Lad idem The Top Guy (títols angleses balhats pels cercaires especialistas de son òbra) (rus Pervyi paren)
• 1959 : Natalya Ushvi (rus idem), documentari
• 1960 : Mans dauradas (rus Zolotye ruki), id
• 1961 : Rapsodia ucrainiana (rus Ukrainskaya rapsodiya)
• 1962 : Flor sus la pèira (rus Tsvetok na kamme)
• 1964 : Ombras dels aujòls oblidats idem Wild Horses of Fire idem Les Chevaux de feu (títols anglés e francés, pro usats internacionalament) (títol original ucrainian: Tini zabutykh predkiv) Los Cavals de fuòc
• 1965 : Frescas de Kyiv (rus: Kievske Freski), enebit tre la preproduccion, ne sòbran 15 minutas de retalhs e ensages
• 1967 : Hakop Hovnatanian (títol armèni romanizat: Hakob Hovnatanyan), filme cort documentari
• 1968: Sayat Nova La Color de las Milgranas idem Sayat Nova The Colours of Pomegranates
• 1968 : Mainats a Komitas (títol armèni: Yerekhaner Komitasin), documentari per l'UNICEF, benlèu perdut
• 1984 : La legenda de la fortalesa de Suram (títol georgian original romanizat: Ambavi Suramis tsikhisa) The Legend of Suram Fortress
• 1988 : Arabescas sul tèma Pirosmani (títol rus: Arabeski na temu Pirosmani), filme cort documentari
• 1988 : Ashik Kerib (georgian: Ashiki Keribi)
• 1989-1990 : The Confession (títol cercaires idem)... armèni: Khostovanank, inacabat (ne subreviu lo negatiu d'origina dins lo filme Parajanov: La prima darrièra 1992 ja citat).

Bibliografia

• • 

a l'entorn de l'òbra e de l'artista

• Patrick Cazals: Serguei Paradjanov, edicions dels Cahiers du cinéma, colleccion " Auteurs" , 1993 (en francés)
  

mas subretot

• • École nationale supérieure des beaux-arts: Paradjanov le magnifique, catalòg de la Mòstra organizada per dicha escòla entre lo 13 de febrièr e lo 8 d'abril de 2008 per onorar lo màger artista armèni..., edicion de bèla qualitat (sola la tampa qu'es de carton n'empacha que poguèsse èsser considerat coma una edicion de luxe...), 244 pp, dicha escòla , París, en collaboracion amb lo Musèu en Sargis Hovsipe Parajanyan d'Erevan, 2007... (en francés e armèni) Remirable... c'est remarquable comme travail... bravo!
    

e ca

istòria del cinèma rus e sovietic

• Jean-Loup Passek: Le cinéma russe et soviétique, obratge collectiu engulhat per l'autor, colleccion cinéma/pluriel bailejada idem, edicions del Centre Jòrdi Pompidor, París, 1981... Una oòbra indefugibla... (en francés... e rus!)

e ca

istòria del cinèma armèni

• Jean Radvanyi: Le cinéma arménien, obratge collectiu engulhat per l'autor, colleccion cinéma/pluriel bailejada per en Jean-Loup Passek, edicions del Centre Jòrdi Pompidor, París, 1993... Una òbra remirabla... (en francés... e armèni!)

e ca

istòria del cinèma georgian

• Jean Radvanyi: Le cinéma georgien, obratge collectiu engulhat per l'autor, colleccion cinéma/pluriel bailejada per en Jean-Loup Passek, edicions del Centre Jòrdi Pompidor, París, 1988... Una òbra espectaclosa... (en francés... e georgian!)

e ca

istòria de la civilizacion armènia

• • Patrick Donabedian & Jean-Michel Thierry: Les arts arméniens, edicion de megaluxe, 624 pp (format 25 x 32, religat amb tela sos jaqueta illustrada, 891 illustracions - 186 fòtos en colors, 705 negre e blanc -, 155 cartas, mapas e plans, 99 sits estudiats), colleccion L'art et les grandes civilisations, Éditions Mazenod, París, 1987... Còde EAN 978 2 85088 022 3... Còde ISBN 285-088-022-1... (en francés... e gaireben armèni!)

e ca

generalitats

• • (e la nòstra coneissença ges sufisenta del rus - estudiadòt a l' "escòla" - ne foguèt pro sostenguda pel Diccionari Català - Rus de na Svetlana Blank, Enciclopèdia Catalana S.A., Barcelona, 10992... moltes gracies i... cποcuða!)

e ca

etc

Ligams extèrnes

• (fr) Paradjanov.com
• (fr) Ficha IMDb
• (fr) Sayat Nova / Couleur de la Grenade sul sit d'analisi L'oBservatoire (simple aparelh).

Ligams videografics

• 

• [1]

• • sus YouTube... mai de 340 documents subre en Sergei Partajanov en picar coma clau Sergei Parajanov

Nòtas e referéncias

<references>

• Portal del cinèma