Rio de Janeiro
| Município do Rio de Janeiro | |
 | |
| Imne | Cidade Maravilhosa  |
|---|---|
| Nom oficial | Rio de Janeiro ((pt)) |
| Administracion | |
| Estat | Brasil |
| Estat federat | Rio de Janeiro |
| Capitala de | Brasil, Rio de Janeiro, República Populista (ca)  , Regne Unit de Portugal, Brasil i l'Algarve (ca) , República Velha (ca) , Estat del Brasil (ca) , Distrecte Federal del Brasil (ca) , Empèri Portugués, Imperi del Brasil (ca) , Guanabara (ca) , Municipi Neutre (ca) e Reialme de Portugal |
| Politica | |
| • Cònsol màger | Marcelo Crivella (ca) (2017–) |
| Geografia | |
  | |
| Coordenadas | 22° 54′ 40″ S, 43° 12′ 20″ O |
| Superfícia | 1 260,029215 km² |
| Altitud mejana | 31 m |
| Fus orari | UTC−03:00 |
| Demografia | |
| • Totala | 6 211 423[1] ab. (2022 ) |
| • Densitat | 4 929,59 ab./km² |
| Istòria | |
| Pairinatge | Sant Sebastian |
| Autras informacions | |
| Còdi postal | 20000-000 |
| Prefix telefonic | 21 |
| Sit web | rio.rj.gov.br |
modificar  |
|
Rio de Janeiro[2] (lit. 'Riu de Genièr'; en portugués: [ˈʁi.u d(ʒi) ʒɐˈne(j)ɾu] [3]) es la segonda vila de Brasil per populacion. La vila es coneguda mondialament per son carnaval, sas plajas (Copacabana, Leblon e Ipanema) e per son estatua del Crist Redemptor a la cima del Corcovado. La municipalitat comptava 6,688,930 abitants en 2015, e son airal metropolitan, 11 milions d'abitants (los cariocas). Es una vila toristica famosa dins lo mond entièr, e tanben un centre important de comèrci e servicis, portuari, aeroportuari (lo segond aeropòrt de Brasil en movement de passatgièrs) e tanben industrial (aliments e bevendas, textil, rafinariá de petròli, construccion de vaissèls, etc). Lo mètro de la ciutat a 57 km d'extension, 3 linhas e 40 estacions. S'i debanèron la Copa del Monde de Fotbòl en 1978 e 2014 e los Jòcs Olimpics d'estiu en 2016.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]
La vila ocupa lo marge occidental de la baia de Guanabara e qualques unas de las siás respectivas illas (coma Governador e Paquetá), e se desvolopèt sus estrechas planas alluvialas comprimidas entre montanhas e monts pichons. La Sèrra de la Mar, bordant l'Ocean Atlantic, se lèva nòrd-oèst, distant de près de 40 quilomètres del litoral.
Lo sieu litoral a 197 quilomètres d'extension, compren mai de 100 illas qu'ocupan 37 km²,en tres parts,a l'entorn de la baia de Sepetiba, a l'Ocean Atlantic e a la baia de Guanabara. Lo litoral de la baia de Sepetiba a coma unic accident geografic d'expression la Restinga de Marambaia, compausada de sorra, bassa e pauc retalhada. Lo litoral de la baia de Guanabara es retalhat, bas, e an fòrça illas (coma del Governador, de 29 km², e a l'Aeropòrt Internacional del Galeão) e, en los sieus marges, se situan lo centre comercial e las banlègas industrialas.
Lo punt pus naut de la vila es la montanha Pico da Pedra Branca, amb 1024 mètres d'altitud. D'autras montanhas importantas son lo Pic de Tijuca (1022 m), lo Pic del Papagaio (975 m), la Pèira d'Andaraí (900 m), la Pèira de la Gávea (842 m), e lo Corcovado, amb 704 mètres d'altitud, famós per lo monument al Crist Redemptor.
Luòcs toristics famoses
[modificar | Modificar lo còdi]
- Lo Crist Redemptor[4] (en portugués Cristo Redentor) es un simbòl de la vila de Rio de Janeiro e una de las set nòvas meravilhas del mond. L'estatua mesura 39,6 mètres de la basa fins al cap. Es situada a la cresta del Mont Corcovado, amb unas vistas privilegiadas de la vila. Foguèt inaugurada lo 12 d'octobre de 1931, après 9 ans d'òbras. L'an 2003 s'inaugurèt l'accès mecanizat a la cresta de la cantierada, amb d'ascensors panoramics e d'escalièrs mecanics, qu'evitan la pujada de las 220 grasas de l'escalièr que menan al pè de l'estatua.
- La montanha del Pan de Sucre
- L'estadi de Maracanã
- Las plajas de Copacabana, Ipanema, Leblon, e Barra da Tijuca
- Los edificis istorics del centre de la ciutat
- Musèus: Musèu Nacional (dins lo parc Quinta da Boa Vista), Musèu Nacional de Belas Artes, Musèu de Arte Moderna, lo Musèu da República, etc.
- La Vila de la Samba (Cidade do Samba) es la darrièra atraccion toristica de la vila en ocupant un airal de 114 000 mètres carrats, situada dins lo districte del pòrt, dins la zòna centrala. Es lo luòc ont se debanan los passacarrièras del Carnaval de la vila.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]La Baia de Guanabara (pròcha de la ciutat) foguèt descobèrta lo 1èr de genièr de 1502. Lo nom de Rio de Janeiro foguèt lo resultat d'una confusion de la baia amb un riu.
Los Franceses comandats per Nicolau Durand de Villegaignon ocupèron l'illa de Serigipe (actuala illa de Villegaignon) mas foguèron expulsats pels portugueses. En 1711, lo corsari francés René Duguay-Trouin temptèt una novèla invasion, amb 7 vaissèls e 3200 òmes, mas abandonèt la ciutat aprèp un acòrdi.
La ciutat venguèt capitala de la colonia portuguesa de Brasil en 1763. La vila contunhèt d'èsser capitala coloniala fins l'an 1808, an que la familha reiala e fòrça nòbles de Lisbona se transportèron a Rio de Janeiro per fugir l'invasion napoleonenca de Portugal. La capitala del reialme de Portugal foguèt transportada a Rio, en venent l'unica capitala europèa situada en defòra del continent. Coma en aquela epòca i aviá pas d'espaci fisic ni d'estructura urbana per la residéncia dels centenats de nòbles qu'èran arribats subitament, fòrça abitants foguèron desapropriats.[5]
Quand lo prince Pèire proclamèt l'independéncia de Brasil en l'an 1822, decidiguèt de contunhar amb Rio de Janeiro coma capitala del sieu nòu empèri. Rio demorèt coma capitala del país quand en 1889, la monarquia foguèt remplaçada per la republica.
Fins als primièrs ans del sègle XX, la vila compreniá solament l'actual centre istoric e lo districte financièr, just a la boca de la Baia de Guanabara. Alavetz, lo centre de gravitat de la vila se transportèt cap a çò qu'es conegut uèi coma Zòna Sud, quand se bastiguèt lo primièr tunèl per dejós las montanhas que separan lo quartièr de Botafogo del nòu quartièr de Copacabana. La beutat naturala de la plaja, aital coma la reputacion aquerida per l'otèl Copacabana Palace, un grand otèl de luxe de l'America dels ans 30, ajudèron Rio a ganhar una brilhanta reputacion que serva encara uèi lo jorn.
Los plans per desplaçar la capitala de la nacion al centre territorial del país comencèron de se discutir al mitan del sègle XX e quand Juscelino Kubitschek foguèt elegit president en 1955 avancèt la promessa de bastir una nòva capitala[6]. Solament lo 21 d'abril de 1960 amb l'inauguracion de Brasília, la vila abandonèt lo pòst de capitala brasilièra.
La vila venguèt capitala de l'estat de Rio de Janeiro lo 15 de març de 1975.
Galariá
[modificar | Modificar lo còdi]-
Estadi de Maracanã. -
Musèu Nacional. -
Teatre Municipal. -
Plaja d'Ipanema.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ URL de la referéncia: https://www.ibge.gov.br/estatisticas/sociais/populacao/22827-censo-demografico-2022.html?edicao=37225. Data de consulta: 24 d'octobre de 2023.
- ↑ «Preconizacions del Conselh de la Lenga Occitana» (en occitan) p. 130.
- ↑ Larousse Concise Dictionary: Portuguese-English, 2008, p. 339.
- ↑ Atraccions turístiques a Rio de Janeiro (en anglès)
- ↑ Familha Reiala a Rio - tèxt en portugués
- ↑ Juscelino Kubitschek e la vila de Rio de Janeiro - tèxt en portugués
