Olairon
Olairon (Ouleroun en nòrma mistralenca; Olairon o Layron en occitan ancian[1]; Olerun / Ol'ron en peitavin-santongés, Oléron en francés) es una illa francesa situada dins l'ocean Atlantic, près de las còstas de la Charanta Maritima. Emb las islas de Rè, d'Ais e Madama, fai partida de l'archipèla charantés. Es separada de la peninsula de Marenas e de la Peninsula d'Arvert per lo coureau d'Olairon e lo Pertús de Maumusson.
Lo gentilici es olaironés -esa (Oulerounés -eso, Oulourounés -eso en grafia mistralenca[1]).
Qu'es la pus granda de las illas francesas metropolitanas après Corsega, emb sos 30 km de long sus 8 km de large (dins la pus granda larjor), e a una superfícia de[2] 174 km2 e mai de 21000 abitants permanents[3].
Durant son istòria, 'la faguèt partida de l'anciana província d'Aunís o de Santonge, e subiguet mai d'una guèrra, subretot pendent lo periòde medievau. Administrativament, l'illa d'Olairon se confond dempuei 2015 emb lo canton de l'illa d'Olairon, dins lo departament de la Charanta Maritima (dins la region administrativa de Peitau-Charantas puei de Nuòva Aquitània). Son chapluòc actuau es Saint-Pierre-d'Oléron, principau pòl comerciau e mestierau de l'illa. Juscanta a sos l'Ancian Regim, qu'es la vila dau Chastèu d'Olairon, sieti de la sosdelegacion e assostant la garnison de l'isla, qu'aviá quela foncion.
Dempuei lo 19 de març 1966, l'illa es liada au continent per un pont rotier, long de 2 862 m (lo treseime pont en lonjor de França après quilhs de l'illa de Rè e de Saint-Nazaire): qu'es lo pont mai vielh de França a liar una illa au continent.
Celebrat per Pierre Loti, Olairon recep lo subrenom francés de la Lumineuse («la luminosa») a causa de son fòrt taus d'ensolelhament tot de long de l'annada.
Geografia
[modificar | Modificar lo còdi]
Bordat per l'Ocean Atlantic, Olairon es delimitat per dos estrechs que, localament, prenen lo nom de pertús (pertuis en francés) :
- lo Pertús d'Antiòquia, au nòrd, la separa de l'illa de Rè;
- lo Pertús de Maumusson, au sud, la separa de la Peninsula d'Arvert ;
- las radas daus Bascos e de l'Illa d'Ais, au nòrd-èst e a l'èst, la separan dau continent.
Olairon se tròba maitot situat fàcia a dos estuaris fluviaus, Charanta e Seudre, que jògan un ròtle considerable per lors activitats economicas, qu'an favorizat lo desvolopament de l'ostreïcultura gràcias a lor apòrt en aiga doça.
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Liams intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Liams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | Modificar lo còdi]Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 et 1,1 Mistral, Frederic (1878–1886). Lou Tresor dóu Felibrige (TDF). Rafèla d'Arle: Cultura Provençala e Meridionala.
- ↑ (Fr) La superficie totale de l'île d'Oléron telle qu'elle est retenue par l'Insee est de 174,39 km2, dont 106,12 km2 pour l'ancien canton de Saint-Pierre-d'Olairon et 68,27 km2 pour l'ancien canton du Château-d'Oléron.
- ↑ (Fr)Au dernier recensement officiel de l'INSEE, réalisé en 2007, la population de l'île d'Oléron est de 21242 habitants.