Obykh
|
Obykhtʷaχə bza
| |
|---|---|
| Parlat en | Turquia |
| Regions | Euròpa |
| Familha lingüistica | lengas caucasencas del nòrd-oèst obykh |
| Estatut oficial | |
| ISO 639-3 | uby (en) |
L'obykh es una lenga caucasenca del nòrd-oèst atudada parlada dusca en 1864 en Caucàs, puèi en Turquia.
Istòria[modificar | modificar la font]
L'obykh èra parlat, al començament del sègle XIX, lo long de la còsta de la Mar Negra, al nòrd del teritòri dels abcazes, dins lo Caucàs [1].
En 1830, Russia comença la conquèsta del Caucàs. Los obykhs, benlèu 50 000 personas, combaton los russes, dusca 1864. La guèrra còsta la vida, sens dobte, a la meitat de la populacion obykh. En 1864, los subrevivents laissan lor país per l'Empèri Otoman, coma fòrça de circassians e d'abcazes. La traversada de la Mar Negra en batèl se pasa mal. Fòrça obykhs mòron. arribats en Turquia, demoran sonque 15 000 personas. Los obykhs decidisson d'abandonar lor identitat e de s'assimilar als circassians adigues e d'adoptar lor lenga[2].
Mòrt de la lenga[modificar | modificar la font]
La lenga, quand èra encara parlada en Caucàs, foguèt estudiada per un sol òme, l'oficièr rus Uslar. Aquel constatèt que los obykhs èran tots bilingües en adigue, e sovent trilingües en abcaz[1]. Per Smeets, la forma d'adigue que los obykhs parlan uèi en Turquia, es segurament una varianta de l'hakochi, un sosdialècte shapsogh, qu'utilizavan ja avant l'emigracion[3].
G. Dumézil trabalhèt sus la lenga amb lo darrièrs locutors dempuèi las annadas 1930. Lo darrièr obykh de lenga mairala foguèt Tevfik Esenç[4], mòrt en 1992.
Referéncias[modificar | modificar la font]
- ↑ 1,0 et 1,1 Smeets 1988, p. 276.
- ↑ Dumézil 1965, p. 15-20.
- ↑ smeets 1988, p. 293.
- ↑ Dumézil 1965, p. 31.
Fonts[modificar | modificar la font]
- (fr) Georges Dumézil, 1965, Documents anatoliens sur les langues et les traditions du Caucase III: Nouvelles études Oubykh, Travaux et mémoires de l'Institut d'ethnologie 71, Paris, Institut d'Ethnologie.
- (en) Rieks Smeets, 1988, On Ubykh Circassian, Studia Caucasologica I, Proceegings of the Third Caucasian Colloquium, Oslo, July 1986, p. 275-297, Oslo, Norwegian University Press, The Institute for Comparative Research in Human Culture.
