Numidia
.png)
Numidia (latin: Numidia; grèc ancian: Νουμιδία, Numidía) èra un reialme african de l'Antiquitat, fondat pels berebèrs. Segonds los tèxtes ancians, s'espandissiá suls territòris actuals d'Argeria e parcialalement en Tunisia (Africa del Nòrd). Mai atard venguèt un estat vassal roman, puèi una província romana, bordada per la província romana de Mauritània (dins l'Argeria e lo Marròc modèrnes) a l'oèst, la província romana d'Africa (Tunisia actuala) a l'èst, la mar Mediterranèa al nòrd e Sahara al sud. Los sieus abitants èran nomenats los numíds.
Istòria
[modificar | modificar lo còdi]La Numidia Nova èra pas mais qu'una pichona partida del país que los romans d'en primièr nomenèron atal, e que s'espandissiá dempuèi fins als tèrmes del territòri de Cartage e del riu Malva, correspondent de l'Argeria d'ara. Se dividissiá en una multitud de pòbles amb de caps independents, los mai comengut son los masils e los masesils. La raiç *masi- qu'apareis dins fòrça etnonims e de noms d’ostal nimíds es ligada al mot amazigh.
Numidia èra somesa d'en primièr als cartagineses, e foguèt mai tard ocupada per Agatocles, tiran de Siracusa, que la evacuèt pauc après. Los sobirans del país avián una partida de la lor cort a l'oèst, a Siga, e per d'autra en Zama. Lo prince mai ancian, nomenat Narva, èra maridat amb una sòrra d'Annibal, e lo sèu filh Gaia (qu'èra lo paire de Masinisa) regnava pendent la Segonda Guèrra Punica.