Maomet
Maomet[1] o Mahomet[2][3] (vèrs 570 - La Mèca – 8 de junh de 632, Medina) foguèt un cap religiós, politic e militara arabi que venguèt lo profèta major e la fondator de l'Islam.
Lei musulmans lo consideran coma lo darrier profèta dei religions monoteïstas abraamicas. Après sa mòrt, l'ensems de sei revelacions foguèt gropat per formar l'Alcoran que venguèt lo libre sacrat de l'Islam. Sa vida e lo rèsta de seis ensenhaments forman tanben d'elements importants per la fe musulmana. Acomencèt sei predicacions a partir de 610 dins la vila de La Mèca. Deguèt rapidament faciar l'ostilitat de la màger part deis elèits e dei populacions localas e s'exilar a Medina en 622. Aquel eveniment foguèt l'etapa decisiva que permetèt ai musulmans de formar una comunautat e una armada organizadas. A partir de 624, acomencèt una guèrra còntra La Mèca. Sei succès permetèron d'aumentar la popularitat de la religion novèla que foguèt pauc a pauc adaptada ai revendicacions localas. Aquò permetèt de melhorar lei relacions entre Medina e La Mèca que negocièt sa rediccion e son ocupacion per lei musulmans en genier de 630. Après aquela victòria, la fin de la vida de Maomet veguèt la fin de la definicion dei rites musulmans e l'expansion de la religion dins la màger part de la Peninsula Aràbia.
Après sa mòrt, sei companhons designèron Abu Bakr coma cap de la comunautat musulman amb lo títol de califa.
Lei fònts istoricas disponiblas sus la vida de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi]Leis elements biografics regardant Maomet son magerament compausats deis ensenhaments de Maomet, de recuelhs d'hadits e de tèxtes hagiografics o istorics escrichs ai sègles VIII, IX e X[4]. Lei fònts istoricas principaus son aquelei d'Ibn Isham (mòrt vèrs 823), d'Ibn S'ad (mòrt vèrs 845) e de Tabari (mòrt vèrs 923). Aquelei trabalhs son basats sus una premiera tièra de biografias de la vida de Maomet escricha per sei companhons o per leis enfants d'aquelei darrier coma Urwah ibn al-Zubayr, lo fiu dau tresen califa, Aban ibn 'Othman, o Wahb ibn Munabbih. Pasmens, la màger part d'aquelei biografias an disparegut e son desconegudas deis istorians contemporanèus. De mai, aqueleis òbras prepausan una istòria aspirant a respòndre ai questionaments religiós, politics, juridics e sociaus d'aquelei sègles. L'imatge donada de Maomet i es donc probablament deformada per d'aspècts dogmatics e leis informacions d'aquelei documents son donc generalament discutidas per leis istorians[5][6].
Aital, fins a 610, la vida de Maomet es quasi desconeguda e la màger part deis elements pertocant aqueu periòde foguèron escrichs 140 ans après sa mòrt[7]. Per la segonda partida de sa vida, lei fònts son pus nombrosas car leis ensenhaments dau Profèta, sei fachs e gèsts o seis actituds durant una batalha foguèron rapidament registrats per d'escrivans. Es aquel ensems de documents que foguèt probablament utilizat per leis autors dei sègles IX e X. Lo pus conegut foguèt la lista d'hadits reünits per Abu Bakr que son autor preferiguèt finalament cremar car crenhiá d'escriure una error. D'autreis ensems fòrça importants son aquelei dau governador Amr bin Hazm, de Jabir ibn Abdullah al-Ansari o de Abdullah ibn Abbas. Enfin, la correspondéncia de Maomet amb de sobeirans estrangiers e quauquei documents d'autors non musulmans, especialament bizantins, se pòdon utilizar mai la datacion d'aquelei documents es mau-segura e leis informacions son generalament fòrça ostilas a Maomet[8].
La contèxte de la Peninsula Aràbia e lei premiereis annadas de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi]Lei contèxtes politic e religiós de la Peninsula Aràbia au sègle VII
[modificar | Modificar lo còdi]Lo contèxte politic
[modificar | Modificar lo còdi]Vèrs la fin dau sègle VI, la Peninsula Aràbia èra devesida entre una tièra d'estats e de tribús independents mai o mens somés ais influéncias dei poissanças regionalas situadas a l'entorn de la region, especialament l'Empèri Bizantin, l'Empèri Sassanida e lo reiaume etiopian d'Axom. Aquela divison va èstre un dei factors dau succès de Maomet car li permetiá d'utilizar lei rivalitats localas per formar una fòrça militara. Puei, après lei premierei conquistas e l'unificacion d'un territòri pron important, lo rèsta deis estats vesins èran plus capables de s'oposar ais efectius superioras de l'armada musulmana.
Ansin, lo nòrd e lo centre foguèron una zona d'afrontament entre l'Empèri Roman e lei Pèrs fins a la signatura d'un acòrd de patz en 384. Durant aquelei conflictes, lei Romans prenguèron lo contraròtle provisòri o permanent d'una partida de Mesopotamia e de Siria. Pasmens, après la conclusion de la patz, l'interés de la region perdiguèt son interés tant per lei Romans que per lei Sassanidas e, a partir de la fin dau sègle IV, leis estructuras etaticas acomencèron de declinar au profiech d'un mòde d'organizacion basat sus la tribú dirigida per un cap elegit e un conseu format per la familha d'aqueu cap. Aqueu declin de la poissança deis administracions centralas se renforcèt au sègle VI quand s'acabèt en 502 lo periòde de patz entre Bizantins e Sassanidas.
Lo sud de la peninsula assostava de populacions diferentas dau nòrd e dau centre[9]. Sei populacions èran pus sedentàrias mai lei reiuames principaus de la region avián conegut un periòde de declin important dempuei la fin dau sègle V. Aital, la region èra donc venguda un enjòc per leis estats vesins e foguèt ocupada per leis Etiopians puei per lei Sassanidas. Lei dos periòdes d'ocupacion estrangiera foguèron brèva mai aumentèron lo caòs politic de la zona.
Lo contèxte religiós
[modificar | Modificar lo còdi]La religion de la Peninsula Aràbia au començament dau sègle VII èra compausada d'una mosaïca de religions politeïstas formant probablement tres ensems principaus au nòrd, au centre e au sud que son fòrça mau coneguts per leis istorians actuaus.
L'Alcoran permet de conoisser lo nom d'una partida dei divinitats principalas d'aquela epòca (Al Lat, Hubal, Manat, Nasr, Uzza, Wadd, Yaghuth, Yaʿuq...). Tanben, sembla d'existir un culte dei mòrts fòrça popular entre lei populacions sedentàrias[10]. La Ka'ba de La Mèca èra un dei luòcs sacrats pus importants d'aqueu politeïsme[10] mai sembla que d'autrei bastidas similaras existiguèsson dins d'autrei vilas. Enfin, existía tanben de comunautats crestianas e jusievas.
Vèrs la fin dau sègle VI, aquela religion politeïsme deviá conoisser una crisi — au mens parcialament — en causa dei mors d'una partida de la societat de l'epòca. D'efèct, en fòra dau movement creat e animat per Maomet, divèrsei temptativas se debanèron còntra lo culte dei divinitats existent e còntra de mors jutjats tròp decadents (luxúria, alcolisme...). La principala foguèt aquela menada per lei Hanifs per remplaçar lo politeïsme arabi per un monoteïsme estrict basat sus leis ensenhaments dau profèta Abraam de la Genèsi. De mai, unei movements similars anoncièron la venguda pròcha dau « Profèta ultim » e certanei comunautats religiosas acomencèron una lucha acarnada per ganhar lo sostèn dau futur « mandador dau cèu ». Tot aquò va donc constituir un contèxte fòrça favorable a Maomet e explica en partida la rapiditat relativa de son succès.
La naissença e la jovença de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi]
Segon la tradicion, Maomet nasquèt vèrs 570[11] dins la vila de La Mèca au sen dau clan Hashim de la tribú Quraych[5]. A l'epòca, La Mèca aviá aprofichat lo caòs politic de la Peninsula Aràbia per venir una etapa importanta sus lei rotas comercialas entre Iemèn au sud e l'Orient Pròche au nòrd. Per aquò, la tribú Quraych aviá desvolopat divèrseis activitats comercialas e financieras (bancas, entrepaus...) e aviá segurizada una partida dei rotas de la region. Pasmens, maugrat aqueu desvolopament, la vida èra encara malaisada e la pauretat, i comprés de periòdes de famina, regardava la màger part deis abitants de la vila.
L'enfança de Maomet foguèt marcada per aquela pauretat e per la pèrda de son paire avans sa naissença e de sa maire a sièis ans. Foguèt alora reculhit per son oncle Abu Talib qu'èra lo cap dau clan Hashim. Vengut adult, acomencèt una carriera comerciala dins lei caravanas entre la Peninsula Aràbia e Siria. I intrèt au servici d'una veusa rica, Khadija, que vendriá sa frema. Lo pareu auriá uneis enfants mai solament quatre filhas subrevisquèron[5]. Aqueu maridatge li permetèt tanben d'obtenir un estatut sociau respectat dins la vila de La Mèca.
Leis annadas seguentas de sa vida son mau conegudas fins a 610 quand se debanèt lo cambiament decisiu de sa vida. D'efèct, durant aqueu periòde, prenguèt l'abitud d'anar meditar dins lei baumas dau relarg de La Mèca[12]. I entendèt una votz, atribuida per la seguida a l'àngel Gabrièl, li faire una tièra de revelacions de la paraula de Dieu e li ordonar de lei recitar au rèsta de la populacion. Après quauqueis esitacions, Maomet reüniguèt un grop d'amics per parlar d'aquelei revelacions. Lo sostèn rapid de sa frema l'encoratjèt de començar sei predicacions[5].
Lei premiers pas de l'Islam
[modificar | Modificar lo còdi]
Lo començament de la predicacion de Maomet foguèt relativament malaisat en causa de l'ostilitat de l'aristocràcia e de la màger part de la populacion de La Mèca. De mai, una partida dei premiers musulmans foguèt victima de la repression dei familhas pus poderosa. Vèrs la fin deis annadas 610, la posicion de Maomat venguèt donc tant malaisada que deguèt s'exilar a Medina en 622.
Leis annadas entre 610 e 622 son mau conegudas per leis istorians. Durant aqueu periòde, lo nombre de partisans deis ensenhaments de Maomet, que se diguèron pauc a pauc musulmans, aumentèt pauc a pauc a partir dau nuclèu de sa familha e de seis amics. Pasmens, aqueu desvolopament se turtèt ais interés de l'aristocràcia e deis autoritats de La Mèca. De mai, una partida de la populacion èra ostila a seis atacas còntra lei divinitats tradicionalas. Ansin, lei fidèus desprovesits de proteccions clanicas deguèron faciar de persecucions e certanei s'exilèron en Abissinia vèrs 615. Maomet eu meteis, maugrat la proteccion de son oncle fins a sa mòrt (en 619), foguèt la victima de vexacions.
L'annada 619 foguèt lo tornant decisiu dau periòde. D'efèct, lei mòrts quasi simultanèas d'Abu Talib e de Khadidja privèron Maomet de sei sostèns principaus. D'efèct, lo cap novèu dau clan Hashim foguèt son oncle Abu Lahab qu'èra ostil ais idèas de son nebot. Pasmens, gràcias ai ligams familiaus entre elei — Maomet èra son nebot — acceptèt de li donar una proteccion provisòria. Aquela proteccion permetèt au profèta de demorar dins La Mèca per cercar un sostèn dins una autra vila. En 621, capitèt a la demanda deis abitants, una mediacion entre doas tribús dau relarg de Medina. Satisfachs, leis abitants abandonèron lo culte politeïsta tradicionau e mandèron una delagacion per l'assegurar de son sostèn e de son proteccion. Maomet e sei partisans quitèron pauc a pauc La Mèca per s'installar a Medina. La fin d'aquela partença, dicha l'Hègira, se debanèt lo 24 de setembre de 622 e marquèt lo començament dau calendièr musulman.
La fondacion politica de l'Umma
[modificar | Modificar lo còdi]La « Constitucion de Medina »
[modificar | Modificar lo còdi]Après son arribada a Medina, Maomet capitèt de venir lo cap d'un estat teocratic monoteïsta unificant divèrsei tribús sota un tipe d'organizacion novèu. Sa basa èra la formacion d'una comunautat religiosa dicha Umma gropant totei lei musulmans sensa consideracion d'origina tribala o etnica.
Dos procès permetèron d'agantar aquel objectiu. Lo premier foguèt una tièra de negociacions amb lei tribús localas, leis abitants de Medina e lei partisans de Maomat exilat de La Mèca. Lo resultat d'aquelei negociacions es un ensems de documents dich « Constitucion de Medina » que definiguèt lei drechs e lei devers d'aquelei grops e permetèt de donar una premiera basa de lèis estructurant l'Umma. Lo segond foguèt l'adopcion per Maomet d'una partida dei rites d'autrei religions monoteïstas coma lo judaïsme (juni, preguiera de miegjorn...) e lo desvolopament de rites pròpris coma la preguiera en direccion de La Mèca e non plus de Jerusalèm. La Mèca foguèt revendicada coma lo santuari de la religion novèla en 623. Aquel òbra religiosa permetèt « d'arabizar » l'islam e aumentèt sa popularitat. Aliat au prestigi militar e diplomatic de Maomet après lei succès de seis armadas, permetèt d'espandre rapidament l'islam dins tota la peninsula.
La guèrra entre Medina e La Mèca
[modificar | Modificar lo còdi]La guèrra entre Medina e La Mèca acomencèt rapidament après l'Hègira. Sei causas principalas èran l'ostilitat entre lei doas vilas, l'ostilitat d'una partida deis elèits de La Mèca còntra Maomet e la revendicacion de la vila coma santuari per Maomet en 624. Lo conflicte se debanèt en doas etapas principalas de 624 a 628 puei en 630.
La premiera partida acomencèt amb una tièra d'atacas de Medina còntra lei caravanas de La Mèca marcadas per lei victòrias d'al-Nakhla e de Badr. Pasmens, après aqueulei succès, lei musulmans foguèron desfachs a Uhud en 625 onte Maomet foguèt bleçat e, en 626, lei tropas de La Mèca menacèron de conquistar Medina. La repression deis advèrsaris de Maomet a Medina (certanei tribús jusievas, certanei convertits « ipocritas »...) li permetèt de reorganizar sei tropas e de menar una tièra d'ofensivas victoriosas en 627 e en 628 còntra leis interés comerciaus de La Mèca situats au nòrd de Medina. En 628, de negociacions permetèron de conclure una trèva de dètz annadas. Maomet acceptèt tanben de mantenir l'important romavatge anuau de La Mèca que foguèt integrat au sen dei principaleis obligacions de l'islam. Aquò permetèt de neutralizar a cha pauc l'oposicion ai musulmans au sen de l'aristocracia de La Mèca e favorizèt finalament la conversion de sa populacion.
Ansin, la segonda partida de la guèrra en 630 aguèt una eissida totalament diferenta de la premiera. La represa dau conflicte foguèt entraïnada per un conflicte entre una tribú aliada de La Mèca e una tribú de Medina. Pasmens, aqueu còp, la màger part deis elèits de La Mèca èran plus ostilas a Maomet. De negociacions secrètas se debanèron e lei musulmans conquistèron finalament la vila sensa combat en genier de 630. La màger part de la populacion venguèt musulmana. La Ka'ba foguèt desbarassada deis estatuas dei divinitats politeïstas e venguèt un dei simbòls de l'islam.
Lei darriereis annadas de la vida de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi].png)
Lei darriereis annadas de la vida de Maomet foguèron caracterizadas per un important esfòrç diplomatic e militar que son objectiu èra d'espandre l'islam, per la finalizacion dei revelacions divinas acomençadas en 610 e per la definicion dau rite dau romavatge a La Mèca.
L'expansion de l'islam foguèt l'objectiu quasi unic de la diplomacia de Maomet après la presa de La Mèca. Divèrseis expedicions foguèron organizadas per convertir la Peninsula Aràbia. Lo prestigi e la poissança militara dei musulmans favorizèron una conversion generalament pacifica. Pasmens, certanei tribús assaièron de resistir, çò qu'entraïnèt de guèrras. La principala se debanèt còntra la confederacion Hawazin sostenguda per la vila de Taif. S'acabèt per una victòria musulmana que renforcèt mai lo prestigi de Maomet. Ansin, a sa mòrt, lei musulmans contrarotlèron la màger part de la Peninsula Aràbia e tenián una armada poderosa que permetèt la conquista d'un empèri important ai sègles VII e VIII.
Au nivèu religiós, la fin de la vida de Maomet marquèt la fin de sei revelacions que foguèron registrats a partir deis annadas 630-640 per formar lo libre sacrat dei musulmans, l'Alcoran, e lei recuelhs d'hadits que forman una basa importanta de la tradicion musulmana. D'autra part, l'annada 632 veguèt Maomet realizar son premier e unic romavatge dins la vila de La Mèca e poguèt ne'n determinar lei reglas e lei rites.
La mòrt e la succession de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi]La definicion dei rites dau romavatge de La Mèca foguèt la darriera òbra majora de Maomet. Après son retorn a Medina, foguèt rapidament victima d'una malautiá e moriguèt lo 8 de junh de 632. Foguèt enterrat dins son ostau-mosqueta de la vila. Aviá pas laissat d'instruccions per sa succession. Sei companhons designèron donc Abu Bakr per li succedir amb lo títol de califa. Aqueu darrier capitèt de reprimir lei revòutas causadas per la mòrt dau Profèta, d'acabar la conquista de la Peninsula Aràbia e d'acomençar la redaccion de l'Alcoran gropant lei revelacions de Maomet.
L'estatut religiós de Maomet
[modificar | Modificar lo còdi]Per lei musulmans, Maomet es lo darrier dei profètas e dei messatgiers car acabèt lo cicle de revelacions dei religions abraamicas. Son ròtle es donc de restaurar la fe non corrompuda dau monoteïsme originau. De mai, la vida de Maomet (Sira) e lei tradicions basadas sus son ensenhament (Sunna) son de basas importantas de la fe musulmana.
Ligams intèrns
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ Negre, Maurici (2018). Lo Tresaur dels Albigeses (revirat en occitan). Édition des régionalismes, p. 34. ISBN 9782824052656.
- ↑ «Mahomet» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana.
- ↑ en arabi: مُحَمَّدُ?, Muḥammad, AFI: [mʊħɑmmæd̪].
- ↑ Se fau notar que l'Alcoran parle solament quatre còps de Maomet e lo libre sacrat de l'Islam tèn donc gaire d'informacions biografics sus la vida dau Profèta.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 et 5,3 (fr) Mathieu Tillier e Thierry Bianquis, De Muhammad à l'assassinat de 'Alî, in Thierry Bianquis, Pierre Guichard e Mathieu Tillier (dir.), Les débuts du monde musulman, VIIe ‑ Xe siècle. De Muhammad aux dynasties autonomes, Edicion P.U.F./Nouvelle Clio (2012), p. 79.
- ↑ (fr) François Déroche, article « Mahomet », in Mohammed Ali Amir-Moezzi (dir.), Dictionnaire du Coran, Edicion Robert Laffont (2007), pp. 512-516.
- ↑ (fr) Maxime Rodinson, Mahomet, Essais, Edicion Seuil, 1994, p. 67.
- ↑ (en) Walter Emil Kaegi, Jr., "Initial Byzantine Reactions to the Arab Conquest", Church History, Vol. 38, No. 2 (Jun. 1969), p. 139-149.
- ↑ Per exemple, lei lengas dau nòrd e dau sud de la peninsula èra diferentas.
- ↑ 10,0 et 10,1 (fr) Laurent Chabry e Annie Chabry, Identités et stratégies politiques dans le monde arabo-musulman, Edicion L'Harmattan (2001), p. 32-33.
- ↑ Error de citacion : Balisa
<ref>incorrècta ; pas de tèxte per las referéncias nomenadasData de naissença. - ↑ Aquelei baumas assostavan ja la comunautat deis ascètas hunafa de tendància monoteïsta.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- {{{títol}}}. Seghers.
- {{{títol}}}. Seuil.
- {{{títol}}}. Fayard.
- {{{títol}}}. Al Bouraq.
- {{{títol}}}. PUF.
- {{{títol}}}. Actes-Sud/Sindbad.
- {{{títol}}}. Actes-Sud/Sindbad.