Lo Capitani Fracasse
Lo Capitani Fracasse qu'ei un roman de capa e d'espada de l'escrivan
gascon d'expression francesa Teofil Gautièr. Que ho publicat en 1863.
Intriga
[modificar | Modificar lo còdi]Lo roman que s'obreish dab ua ipotipòsi de las rueinas d'un castèth hens las Lanas de Gasconha.
Durant lo regnat de Loís XIII lo joen baron de Sigonhac que viu estremat dehens las rueinas deu son castèth en companhia deu son vielh vailet quan ua tropa de teatre lui demanda l'ospitalitat, auherta suu pic dab las soas magras possibilitats. Lo dia seguent que's causeish de'us seguí e que's liga d'amistat dab lo comedians e mei que mei dab la berogina Isabelle.
La tropa que s'estanca dens l'ostalaria deu Soleil Bleu on ua petita mainada aperada Chiquita qui acompanha un panaire aperat Agostin b'espia lo coret de perlas faussas d'Isabelle dab l'intencion d'atacar aquesta darrèra entà la panar. Fin finau, Isabelle que'u da de bon grat e, esmavuda, Chiquita que la promet de la non pas jamei aucíder.
Arron, la tropa que segueish lo son camin de cap a París e dens lo hred de l'ivèrn, e l'actor qui jogava los ròtles de Capitani (lo Matamore dens lo teatre francés) que's moreish. Sigonhac, magre e gascon que prenerà los sons ròtles dab lo nom d'empont de Capitani Fracasse.
Dens ua auta ostalaria lo duc de Vallombreuse que ved a Isabelle e que'n vad amorós pec au punt de domandar aus sons òmis de s'encargar deu Capitani Fracasse (shens cap succès), per'mor d'estar gelós de la soa complicitat dab Isabelle. Non s'i escad pas tanpauc au duel on lo Capitani e sorteish victoriós.
Que hè alavetz capturar Isabelle, dab la complicitat de Chiquita qui decida totun d'ajuda la joena actriça. Lo Capitani e d'autes actors de la tropa que la se van cercar entà la liberarmentre qui duc e la retien dens lo castèth deu son pair : lo Princi de Vallombreuse, absent per ua pausa.
Fin finau, durant la peleja, aqueth darrèr que torna, que reconeish de tira Isabelle com la soa hilha (e donc com la sòr deu Duc de Vallombreuse) mercès a l'anèth de la soa mair que porta au dit e, coneishent la vielha soca nòbla deus Sigonhac (tanhents de la cort d'Enric III de Navarra e IV de França) qu'aprova lo maridatge enter Isabelle e lo baron, vadut amic deu Duc.
Lo roman que's clava dab ua navèra ipotipòsi deu castèth, aqueth còp restaurat e estiglant.
( lenga pas reconeguda : le_capitaine_fracasse) 
Lo Capitani Fracasse
