La Casuda de l’Ostal Usher
| la Casuda de l’ostal Usher | |
|---|---|
| House-of-Usher-1839.jpg | |
| Autor | Edgar Allan Poe |
| Genre | Orro, Roman Gotic |
| Version originala | |
| Títol | The Fall of the House of Usher |
| Lenga | anglés |
| Editor | 'Burton's Gentleman's Magazine |
| Parucion | EUA (Setembre de 1839) |
La Casuda de l’ostal Usher (anglés: The Fall of the House of Usher) es una novèla de l’escrivan american Edgar Allan Poe, d’en primièr publicat en 1839 dins lo Burton's Gentleman's Magazine abans d’èsser inclusida dins lo recuèlh Tales of the Grotesque and Arabesque in 1840. Aquesta novèla es un roman de ficcion gotic inclusissent de tèmas coma lo baujum, la familha, l’isolament, las indentitas metafisicas.
Intriga
[modificar | Modificar lo còdi]L’istòria comença amb l’arribada d’un narrator (que lo nom es desconegut) arribant a l’ostal de son amic, Roderick Usher, après aver recebut una letra d’el, venent d’una partida alunhada del país, se planhent d’èsser malaut e demandant ajuda. Al arribar, lo narrator nota una prima ascla anant del teulat, davalant la faciada del bastit fins al lac adjacent.
Es revelat que la sòrre bessona de Roderick, Madeline, es tanben malauta e cai dins d’espaimes cataleptics la fasent paréisser mòrta. Roderick e Madeline demoran los sols membres de la familha Usher.
Lo narrator es impressionnat per las printuras de Roderick e assag de lo sosténer legissent amb el e escochant sas composicions musicalas improvisadas a la guitar. Roderick canta "The Haunted Palace", puèi dich al narrator que créis que l’ostal ont viu es vivent, e qu’aquesta sensacion ven de la disposicion de la maçonariá e de la vegetacion a l’entorn. Mai tard, Roderick crei que son destin es en ligam amb lo maine de familha.
Roderick infòrma mai tard lo narrator que sa sòrre moriguèt e insistís per que siá plaçada pendent doas setmanas dins la tomba de familha situada dins l’ostal abans d’èsser enterrada definitivament. Lo narrator ajuda Roderick a plaçar lo còrs dins la tomba, e nota que Madeline a las gautas ròsas, coma a vegada après la mòrt. La rebondisson, mas la setmana passant ambedos Roderick e lo narrator se sentisson venir sempre mai agitats sens rason aparenta. Una tempèsta comença. Roderick arriba dins la cambra del narrator, qu’es situada just sota la vòlta, e alara dobrís la finèstra a la tempèsta. Nòta que lo lac a l’entorn de l’ostal sembla lusir dins l’escur, tot coma lusissiá dins las pinturas de Roderick Usher, quitament sens liuç.
Lo narrator assag de calmar Roderick legissent a vòtz nauta The Mad Trist, una novèla presentant un cavalièr nomenat Ethelred que fa fraccion dins la demorança d’un ermita alara qu’assajava de fugir la tempèsta que ven, que cercava un palai d’aur gardat per un drac. encontra tanben, penjat a la paret, un bloquièr de laton lusent sus qual es escricha la legenda:
- Qui aquí dintra, un conquerent s’averat
- Qui lo drac tua, lo bloquièr ganharà[1]
Amb un còp de sa maça, Ethelred tua lo drac, que morís dins un siscle, e vol prene lo bloquièr, que cai al sol dins un tarabast desturbant.
Alara que lo narrator legís la dintrada per fraccion del cavalièr dins la demorança, de bruchs de cruissiment e d’esquiç s’ausisson endacòm dins l’ostal. Quand lo drac es descrich morissent dins un siscle, un siscle s’ausís, encara endacòm dins l’ostal. Coma conta que lo bloquièr cai de la paret, un rebat, metallic e cau, se pòt ausir. Roderick ven sempre mai isteric, fins a clamar qu’aquestes sons son fach per sa sòrra, que de verai encara èra viventa quand foguèt enterrada.
Mai, Roderick d’un biais saviá qu’èra viventa. Puèi la pòrta de la cambra es dobèrta per revelar Madeline aquí de pé. Cai sus son fraire e ambedos son tombats al sol coma de cadavres. Lo narrator fugís alara l’ostal, e, çò fasent, nota un luçet de lutz de luna rèire d’el que se’n torna, lo temps de veire lusir la luna passant l’ascla alargada. Coma es a mirar, l’ostal Usher se partís en dos e los tròces s‘enfonça dins lo lac.
Font d’inspiracion
[modificar | Modificar lo còdi]
L’inspiracion de Poe per aquesta istòria seriá basada suls eveniments de l’ostal Hezekiah Usher, qu’es situada dins l’estat d’Usher a fasent partir de la Boston modèrna entre Tremont Street (al NO), Washington Street (al SE), Avery Street (al S) e Winter Street (al N). L’ostal foguèt bastit en 1684 e aclapada o desplaçada en 1830. D’autras fonts indica qu’un marin e la jove esposa del proprietari mai vièlh foguèron preses e enterrats sul luòc de lor encontra pel marrit. Quand l’ostalUsher foguèt desmolida en 1830, dos cors foguèron trobats abraçats dins una cava.
Una autra font d’inspiracion mai seriá un verai parelh del nom de Sr. e Sra. Luke Usher, amics e collègas actors de sa maire Eliza Poe. Lo parelh s’ocupèt dels tres enfants d’Eliza (qu’un èra Poe) alara qu’èra malauta e que moriguèt en seguida.
L’escrivan alemand E. T. A. Hoffmann, qu’èra un modèl e una inspiracion per Poe, publiquèt l’istòria Das Majorat in 1819. I a de similituds entre las dos istòrias, coma lo partiment en dos de l’ostal, sons esglasiants dins la nuèch, l’istòria dins l’istòria e lo proprietari nomenat "Roderich". Coma Poe coneissiá las òbras d’Hoffmann de segur sabiá l’istòria e biaissut utilizèt los elements pel sieu objectiu.[2]
L’istòria d’un autre autor alamant, Heinrich Clauren, (1812) The Robber's Castle, atal traducha per John Hardman e publicada dins lo Blackwood's Magazine en 1828 jol títol "The Robber's Tower", poiriá èsser una inspiracion segon Arno Schmidt e Thomas Hansen. Amb d’elements, coma una femna jove que crenta un enterrament prematurat dins una sepultura just sota la chambra del protagonista, d’instruments de còrda e lo besson vivent de la sòrra enterrada, Diane Hoeveler identifia de pròvas textualas de l’utilizacion de Poe dins son istòria, e conclutz que l’inclusion de Vigiliae Mortuorum secundum Chorum Ecclesiae Maguntinae (Vigilis de la Mòrt segon los usatges de la glèisa de Maiança) es una utilizacion del libre escur "The Robber's Tower".
Analisis
[modificar | Modificar lo còdi]
"La casuda de l’ostal Usher" es considerat coma lo melhor exemple de l’"absolut" de Poe ont cada element e detalh es ligat e pertinent.
La preséncia d’un ostal grand se desintegrant simbolizant la destruccion del cors uman es un element caracteristic de las darrirèras òbras de Poe.
"La Casuda de l’ostal Usher" mòstra la capacitat de Poe per crear un ton emocional dins son trabalh, subretot los sentiments de paur, pèrda e culpabilitat.[3] Aquestas emocions enrodan Roderick Usher, que, coma fòrça personatges de Poe, sofrís d’una malautiá sens nom. Coma lo narrator dins "The Tell-Tale Heart", sa malautiá inflama l’iperactivitat de sos senses. Aquesta malautiá se manifèsta fisicament mas se basa sus lo mental de Roderick o tanben de son estat moral. Es malaut, coma es suggerit, per que s’espèra èsser malaut a causa dels antecedents de malautiá dins sa familha, alara, es essencialament ipocondriac.[4] De mèsme, enterra sa sòrre viventa perque s’espèra a l’enterrar viventa, creant la sieuna profecia autorealizatritz.
L’ostal Usher, qu’es una dobla referéncia a l’estructura solida e a la familha, ten un ròtle significatiu dins l’istòria. Es lo primièr "personatge" que lo narrator introdutz al lector, ne fa una descripcion umanizada: sas finèstras son descrichas coma "semblant a d’uèis" dins lo primièr paragraf. L’ascla que desvolopa sus la faciada simboliza la decadéncia de la familha Usher que son ostal "morís" mentretant los bessons Usher. Aquesta connexion es soslinhada pel poema de Roderick "The Haunted Palace" que sembla una referéncia dirècta a l’ostal que lo malaur es anonciat.[5]
L’intriga del conte menèt fòrça criticas a analizar coma una descripcion de la psiquè umana, comparant, per exemple, l’Ostal a l’inconscient, e l’ascla centrala simbolizant una personalitat dissociativa. Una relacion incestuosa entre Roderick e Madeline es pas jamai explicita, mas sembla implicta a causa de l’estranh ligam entre los dos.[6]
L’òpi, que Poe menciona mai d’un còp dins sa pròsa o sos poemas, i fa allusion dos còps dins lo conte. La sensacion lugubra provocada pel païsatge mòrne a l’entorn del maine Usher es comparat pel narrator al malaise causat pels simptòmas de retirada dels opiomans. Lo narrator tanben descriu l’aparéncia de Roderick Usher a un "irrecobrable manjaire d’òpi."[7]
Allusions e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- L’epigraf de dobertura cita "Le Refus" (1831) de l’autor de cançon francés Pierre-Jean de Béranger, interpretat coma "son còr es un laüt penjat, a lo tocar, ressona". dins lo tèxte de Béranger ditz "Mon cœur" (mon còr) e non pas "Son cœur" (son còr).
- Lo narrator descriu una de las composicions musicalas d’Usher coma "una ... pervesion singulara e amplificacion del fèr aire de la darrièra valsa de Von Weber". Poe aquí fa referéncia a una composicion pianistica populara del temps;— que lo títol es "Weber's Last Waltz" compausat en realitat per Carl Gottlieb Reissiger. Una copia del manuscrit foguèt trobat dins los papièrs de Weber a sa mòrt en 1826 e l’òbra li foguèt atribuida per error.
- La pintura de Usher remembra al narrator lo pintre britanic d’origina soïssa, Henry Fuseli.
Aspèctes literaris e critica
[modificar | Modificar lo còdi]Amb "The Tell-Tale Heart", "The Black Cat" e "The Cask of Amontillado", "The Fall of the House of Usher" es considerat coma unas de la òbras en pròsa mai celèbra de Poe.[8]
Aquesta òbra macabra e trebolanta es reconeguda coma un cap d’òbra de la literatura gotica nordamericana. en efièch, dins fòrça de sa istòrias, Poe malèu fòrça a la tradicion gotica ja desvolopada. Atal, coma G. R. Thomson escriu dins l’introduccion al Great Short Works of Edgar Allan Poe, "lo conte de longas foguèt considerat coma un cap d’òbra de l’orror gotica; es tanben un cap d’òbra d’ironia dramatica de simbolisme estructural."
"La casuda de l’ostal Usher" foguèt criticat coma essent tròp formal. Poe foguèt criticat per aver seguit de modèls establits dins d’òbras coma "Morella " e "Ligeia", posant de personatges de sèrva dins de scenes de sèrva e de situacions de sèrva. De tèmas repetitius coma de malautiás sens nom, baujum e resurreccion son tanben criticats. Washington Irving explica a Poe dins una letra del 6 de novembre de 1839: "Avètz estat tròp anciós de presentar vòstres imatges d'un biais viu als uèis, o tròp mesfisant de vòstre efièch, e avètz mes tròp de color. Es una error del bon costat – lo costat de la profusion."[9]
John McAleer sostengava l’idèa d’Herman Melville que "reifiar lo personatge defalhent d’Achab dins Moby-Dick ven de la "fòrça evocativa" de "La Casuda de l’ostal Usher" de Poe. Per ambedos Achab e l’Ostal Usher, l’aparéncia de soliditat fondamentala es visiblament defectuosa – per la cicatriz livida d’Achab, e per l’ascla de la faciada Usher.
Dins d’autre mèdia
[modificar | Modificar lo còdi]- films
<i id="mw8g">La Chute de la maison Usher</i> es un film francés d’orror mut de 1928 de Jean Epstein amb Marguerite Gance, Jean Debucourt, and Charles Lamy.
Una segonda vesion en mut, foguèt tanben realizada en 1928, realizada per James Sibley Watson e Melville Webber.
Un afogat de l’òbra de Poe, lo realizator Curtis Harrington abordèt l’istòria dins son primièr e darrièr film. Jogant d’esprel los ròtle de Roderick e Madeline Usher dins la doas versions, Harrington filmèt son original 10-minutas de mut e en 8mm en 1942, e tornèt filmar una version 36 minutas simplament titilada Usher en 35mm.
l’actritz Gwendoline Watford faguèt son començament jogant Lady Usher dins The Fall of the House of Usher, una version britanica blanc e negre de 1947
Un fim de pichon budjet foguèt realizat per Roger Corman B-film de 1960, House of Usher, ambd Vincent Price (Roderick Usher), Myrna Fahey (Madeline) e Mark Damon (Philip Winthrop), promés de Madeline. Puèi filmèt una seriá de uèit films inspirats per l’òbra d’Edgar Allan Poe.
Un film de stop-motion foguèt dirigit per Jan Švankmajer titulat Zánik domu Usherú en 1982.
- Teatre, animacion and musica
Entre 1908–17, Claude Debussy worked on an opera cale La chute de la maison Usher. lo libretto es d’el, basat sus Poe, e i a una òbra companha (Le diable dans le beffroi) basat sus la novèla de Poe "The Devil in the Belfry". L’òbra demora inacabada a la mòrt de Debussy; mas, recentament foguèt completat per diferent musicològs, coma Juan Allende-Blin e Robert Orledge.
Al començament de las annadas 1970, Steven Berkoff trabalhèt a una adaptacion teatrala 'The Fall of the House of Usher' amb 35 scènas brèva seguissent de près l’istòria de Poe.
En 1976 Alan Parsons Project, realiza Tales of Mystery and Imagination, adaptant d’istòrias de Poe en musica. Las segonda partida de l’album es un ensems de cinc partidas dedicadas a "The Fall of the House of Usher", amb una introduccion contada per Orson Welles.
The Fall of the House of Usher es un opèra compausat per Peter Hammill amb un libret de Chris Judge Smith realizat en 1991
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ : Who entereth herein, a conqueror hath bin;
- Who slayeth the dragon, the shield he shall win
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York City: Cooper Square Press, 1992; ISBN: 0-8154-1038-7, p. 111
- ↑ Butler, David. "Usher's Hypochondriasis: Mental Alienation and Romantic Idealism in Poe's Gothic Tales", collected in On Poe: The Best from "American Literature. Durham, NC: Duke University Press, 1993. ISBN: 0-8223-1311-1, pp. 189–90.
- ↑ Meyers, Jeffrey. Edgar Allan Poe: His Life and Legacy. New York City: Cooper Square Press, 1992. ISBN: 0-8154-1038-7 p. 111.
- ↑ Hoffman, Daniel. Poe Poe Poe Poe Poe Poe Poe. Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1972. ISBN: 0-8071-2321-8 p. 297.
- ↑ {{{títol}}}.
- ↑ Kennedy, J. Gerald. "Introduction: Poe in Our Time" collected in A Historical Guide to Edgar Allan Poe. Oxford University Press, 2001; ISBN: 0-19-512150-3 pg. 9
- ↑ The Best Horror Short Stories 1800-1849: A Classic Horror Anthology Editor Andrew Barger Annotated Edition Publisher Bottletree Books LLC, 2010 ISBN: 978-1-933747-22-4, Length 233, p. 179
Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]- Evans, Walter (1977). "'The Fall of the House of Usher' and Poe's Theory of the Tale". Studies in Short Fiction. 14 (2): 137–144. Rpt. in Short Story Criticism. Ed. Laurie Lanzen Harris and Sheila Fitzgerald. Vol. 1. Detroit: Gale, 1988. 403–5.