Companhiá de Jèsus
La Companhiá de Jèsus (var. Companhia de Jèsus) (Societas Jesu S.J. en latin) es un òrdre religiós catolic fondat en 1540 per sant Ignasi de Loiola, que foguèt puèi canonizat coma sant Ignasi de Loiola. Los membres d'aquel òrdre son popularament coneguts coma jesuistas. Amb lèu 20 000 membres, es l'òrdre pus important de la Glèisa Catolica actuala. Per lor formacion estricta de mai de 10 ans (estúdian la filosofia e la teologia, al delà de realizar de "practicas" dins de domenis fòrça diferents e d'estudiar de lengas divèrsas) los jesuistas foguèron pendent mai de quatre sègles los líders intellectuals del catolicisme. Los jesuistas realizan los tres vòts abituals de la vida religiosa (obediéncia, pauretat e castedat), mas al delà fan un vòt extra d'obediéncia al papa de Roma. La Companhiá de Jèsus es estada una organizacion religiosa qu'a recebut d'elògis e de criticas e qu'es sempre al centre de la polemica. Los jesuistas foguèron los líders de la Contrareforma, que foguèt la reaccion catolica al Protestantisme. Dempuèi sa fondacion, s'es dedicat especialament al camp de l'ensenhament. Molière, Descartes, Pascal e Voltaire, entre d'autres, foguèron ensenhats per de jesuistas. L'òrdre foguèt dissolgut pel papa pendent un periòde long del sègle XVII. En Espanha pendent la Segonda Republica foguèt tanben dissolgut pr'amor que la Constitucion Republicana establissiá (sembla qu'exprèssament contra la Companhiá de Jèsus) que los òrdres religioses podián pas aubedir a un govèrn estrangièr (Vatican, dins aquel cas). Ça que la, los jesuistas foguèron pas expulsats e lors collègis continuèron jos formas juridicas divèrsas. L'organizacion intèrna de l'òrdre a lo caractèr militar de son fondador Íñigo de Loiola, e lo membre dirigent de l'òrdre s'apèla general. Mantun membre de la Companhiá de Jèsus sosten la Teologia de la Desliurança contra l'esplecha sociala, subretot en Ispanoamerica. I a 20 000 membres. La devisa dels jesuistas es AMDG (Ad Majorem Dei Gloriam).