Ans 1810 : Diferéncia entre lei versions
Cap resum de modificació |
|||
| Linha 15 : | Linha 15 : | ||
[[Fichièr:Prambanan 1895.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] dau temple principau de [[Prambanan]] a la fin dau sègle XIX (vèrs [[1895]]).]] |
[[Fichièr:Prambanan 1895.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] dau temple principau de [[Prambanan]] a la fin dau sègle XIX (vèrs [[1895]]).]] |
||
'''1811''' : dins leis [[Indonesia|Índias Neerlandesas]], descubèrta dei vestigis dau complèx [[religion|religiós]] de [[Prambanan]], òbra majora de l'art religiós [[java]]nés dei sègles VIII e IX, per de soudats [[Reialme Unit|britanics]]. [[Thomas Stamford Raffle]] ordonèt de leis explorar e de leis estudiar. |
'''1811''' : dins leis [[Indonesia|Índias Neerlandesas]], descubèrta dei vestigis dau complèx [[religion|religiós]] de [[Prambanan]], òbra majora de l'art religiós [[java]]nés dei sègles VIII e IX, per de soudats [[Reialme Unit|britanics]]. [[Thomas Stamford Raffle]] ordonèt de leis explorar e de leis estudiar. |
||
<br/> |
|||
'''1814''' : en [[Indonesia]], descubèrta dei vestigis dei [[temple]]s dau [[Plan de Dieng]] e dau temple de [[Borobudur]] per de soudats [[Reialme Unit|britanics]]. Edificis majors de l'art religiós [[java]]nés dei sègles VIII e IX, foguèron desgatjats e explorats per de missions scientificas. |
|||
== Sciéncias e tecnicas == |
== Sciéncias e tecnicas == |
||
Version del 27 octobre de 2020 a 09.44
Istòria
1810 : en Madagascar, mòrt dau rèi Andrianampoinimerina que foguèt remplaçat per son fiu Radama Ièr. Son rèine aviá permés d'unificar la màger part de l'illa. Son fiu adoptèt una politica destinada a renfòrçar la poissança dau reiaume en fàcia de França e dau Reiaume Unit.
1812-1814 : assaiant d'aprofichar la mobilizacion britanica en Euròpa, leis Estats Units d'America declarèron la guèrra a Londres amb l'objectiu de conquistar Canadà. Pasmens, sei tropas, mau organizadas e mau comandadas, enregistrèron pauc de succès e lo statu quo foguèt restablit en 1814 amb la fin dei guèrras napeoleonencas.
1813 : fin de la Guèrra Russopèrsa de 1804-1813 amb una victòria russa. Pèrsia i perdiguèt la màger part dei territòris contestats en Caucàs.
Cultura
1811 : dins leis Índias Neerlandesas, descubèrta dei vestigis dau complèx religiós de Prambanan, òbra majora de l'art religiós javanés dei sègles VIII e IX, per de soudats britanics. Thomas Stamford Raffle ordonèt de leis explorar e de leis estudiar.
1814 : en Indonesia, descubèrta dei vestigis dei temples dau Plan de Dieng e dau temple de Borobudur per de soudats britanics. Edificis majors de l'art religiós javanés dei sègles VIII e IX, foguèron desgatjats e explorats per de missions scientificas.
Sciéncias e tecnicas
1810 : experiéncia dau Britanic Humphry Davy (1778-1829) d'utilizacion d'un arc electric per fondre una mòstra de fèrre. Mai de 50 ans pus tard, aquò donèt ais engenhaires metallurgistas d'explorar lei possibilitats de la siderurgia electrica (→ 1879 e 1900).
1810 : publicacion dau resultat d'estudis de mèsclas de gas per lo Francés Gay-Lussac (1778-1850). I establiguèt l'existéncia de reaccions quimicas simplas explicant lei variacions de pression e de composicion.
1811 : publicacion per l'Italian Amedeo Avogadro (1776-1856) de la lèi d'Avogadro. Aquela lèi enoncièt l'egalitat dau nombre de moleculas dins dos volums egaus de gas perfècts diferents dins de condicions de temperatura e de pression identicas. Aquò foguèt tanben una dei premierei mencions d'una distincion entre atòms e moleculas. Pasmens, aquela lèi foguèt aculhida amb indiferéncia per la communautat scientifica e l'adopcion de la teoria atomica foguèt un procès lent.
Decès
- Henry Cavendish, fisician e quimista anglés.
- André Grétry, compositor d'opèra bèlga.
- Jacques de Liniers, vice rèi dau Riu de la Plata.
- William Nicholson, cirurgian anglés.
- Johann Wilhelm Ritter, fisician alemand.
- James Watt, engenhaire anglés.
- Caspar Wessel, matematician danés.