Vejatz lo contengut

Cabra

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

La cabra (var. craba, chabra, chiaura) domestica (Capra aegagrus hircus) es una sosespècia domesticada de la cabra salvatja del sud-oèst d'Asia e d'Euròpa de l'èst. La cabra es un membre de la familha dels bovins, e es una parenta pròcha de las fedas, e totes dos son part del grop de las cabras antilòpas.

Las cabras domesticas son de las espècias mai ancianas domesticadas. Pendent de milierats d'annadas, son estadas emplegadas per sa produccion de lach, de carn, de pel, e a mai per sa pèl dins lo mond entièr.

Lo mascle de la cabra, lo boc

Semblariá que las cabras foguèssen estadas domesticadas per primièr còp tot bèl just fa 10 000 annadas dins las montanhas Zagros d'Iran. Los pòbles ancians e las tribús comencèron de las gardar per tenir a man de lach, de pel, de carn e de pèls. Las cabras domesticas se gardavan generalament en tropèls que se passejavan pels tucs o d'autres airals erboses, sovent tended pels pastres (o pastors) qu'èran en general los enfants o los adolescents de la familha. Aquel biais de foncionar es encara emplegat uèi.

Istoricament, la pèl de las cabras es estada utilizada per fabricar d'oiras per l'aiga e pel vin a l'encòp per viatjar e per transportar lo vin per lo vendre. S'emplegava a mai per far de pergamins, que la pèl èra lo material mai comun que s'emplegava per escriure en Euròpa fins que s'inventèsse l'impression.

Dins d'unes climas las cabras, coma los umans, son capables de s'apariar en quin moment que siá de l'annada. Dins los climas nordics e demest las raças soïssas, la sason de reproduccion comença tre que la durada del jorn demesís, e s'acaba a la debuta de la prima. Las femèlas de totas las espècias son en calor cada 21 jorns entre 2 a 48 oras. Una cabra en calor remena sa coa sovent, se sarra del boc se n'i a un a ras, bèla mai fòrt, e pòt tanben patir d’una baissa d'apetís e d’una mermada de sa produccion de lach mentre que dure las calors.

Los bocs (los mascles pas crestats) de las raças nordicas e soïssa son de cabra per l'auton al meteis moment que las femèlas. Aquela calor se caracteriza per una davalada de l'apetís, un interès obsessiu per las femèlas, una lucha frequenta entre los mascles, un compòrtament veement, e subretot una odor de musc fòrta. Aquela òlga es particulara del bocs que cèrcan la cabra e es causada pas sonque per las glandas dels sucs dels caps mas mai que mai per sa tendéncia a urinar sus sas barbas e pautas anterioras — la femèla a pas aquela odor a mens qu'un boc se foguèsse fretat a ela o que foguèsse en realitat un cabriboc — e es essenciala per portar una fòrta calor a las cabras.

A mai de la reproduccion naturala, l'inseminacion artificiala es venguda plan populara en çò dels elevaires de cabras, que permet de melhoraments rapids gràcias a l'informacion que se ten sus la granda varietat de linhatges.

La durada de la gestacion es d'aperaquí 150 jorns. Los bessons son lo resultat abitual, amb de naissenças single e triplet que son tanben frequentas. Son mens abitualas pasmens las naissenças de quadruplets o quintuplets, e mens encara de sextuplets.

Produches de las cabras

[modificar | Modificar lo còdi]

Se ditz que la cabra es a de bon utila que siá viva o mòrta, ja que dona de carn e de lach e que sa pèl dona de cuèr.

Lo gost de la carn de cabra es comparable al de la carn de l'anhèl.

Lach e formatge

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo lach de las cabras es de melhor digerir que lo de las vacas pels umans e es recomandat pels mainatges e las personas qu'an de dificultats per assimilar lo lach de vaca. A mai, lo lach de cabra ten mens de lactòsa, çò que vòl dire que genèra pas normalament l'intolerància a la lactòsa qu'existís per d'unes grops umans.

Lo lach de cabra es tanben utilizat dins la fabricacion de formatges coma lo Ròcamador.

La pèl de cabra es emplegada encara uèi dins la confeccion dels gants, de las bòtas, e d'autres produches que necessitan una pèl leugièra.

Las cabras de cashmere produsisson una fibra, la lana Cashmere, que es una de las melhoras dins lo mond entièr. La fibra de cashmere es plan fina e leugièra.

La cabra o lo boc ocupan una plaça importanta dins las simbolicas religiosas o paganas. L'imatge de la cabra se tròba dins la figura del capricòrn dins l'oroscòp occidental e es tanben un signe de l'oroscòp chinés. Es un animal sovent associat als sacrificis e un personatge recurrent dins lo mond de la magia o de la mascariá.

Ligams extèrnes

[modificar | Modificar lo còdi]

Vejatz tanben

[modificar | Modificar lo còdi]

Articles connèxes

[modificar | Modificar lo còdi]

Referéncias extèrnas

[modificar | Modificar lo còdi]