Caín
Caín (en ebrieu קין בן-אָדָם Qayin ben Adam e en arabi قابيل بن آدم Kabil ibn Adam), segon l'Ancian Testament, foguèt la primièra persona nascuda e non pas creada, perque èra filh d'Adam e Èva, lo primièr òme e la primièra femna.
Legenda[modificar | modificar la font]
Caín nasquèt aprèp l'expulsion de sos paires del Jardin d'Edèn, e alara sa maire Èva, quand nasquèt Caín, partiguèt pel primièr còp de las dolors de l'enfantament. Pauc aprèp, Adam e Èva aguèron un autre filh que nomenèron Abèl. Amb lo temps e Caín se consacrèt a l'agricultura alara qu'Abèl se consacrèt a l'elevatge.
Un jorn decidiguèron de far una ofrenda a Dieu:
- Caín ofriguèt los primièrs fruchs de la sa recòlta.
- Abèl ofriguèt los melhors animals de son elevatge.
Dieu preferiguèt l'ofrenda d'Abèl, e Caín, vesent per la preferéncia de Dieu, venguèt gelós e tuèt son fraire.
Dieu maudiguèt Caín e la condemnacion foguèt que la tèrra li balhe cap res pus e que se veja obligat de rebalar, e alara s'alunhèt de l'ostal dels seus paires per s'establir al país de Nòd, a l'èst de l'Edèn. Dieu pausèt una marca a Caín per avertir que quin tua lo pagariá amb un castig sèt còps mai penós.
Dins son barrutlage, Caín èra acompanhat per una de sas sòrres (nomenada Avan, segon lo Libre dels Jubilèus) amb qui engendrèt son filh Anòc. Pauc aprèp, Caín establiguèt un règlament que bategèt del nom de son filh. Qualques fonts asseguran qu'alara se maridèt amb Adah.
Segon la tradicion jusièva, pendent son exili Caín coneguèt la primièra esposa de son paire Adam, la primièra femna creada per JHWH e nomenada Lilit, que li ensenhèt l'art de la magia e mantenguèron de relacions. Fòrça ans après, Caín foguèt mòrt per son descendent nomenat Tubal que, pendent una caça, lo confondèt amb un animal e li tirèt una flècha.
Caín dins l'Islam[modificar | modificar la font]
La tradicion islamica tanben relata una istòria similara dins l'Alcoran. Aquela istòria ditz que Kabil e Habil (Caín e Abèl), avián de sòrres bessonas. Dins aquela tradicion, Allà refusèt l'ofrenda de Kabil perque volèt pas se maridar amb la germana d'Habil. Aprèp una baralha, Kabil assassinèt sa sòrre germana e deguèt vagar, erratic, per la tèrra pendent d'ans amb lo còs de son fraire, fins que vegèt un còrb enterrant un aucèl mòrt, comprenguèt que se calguèt donar una sepultura als mòrts.
Autras visions[modificar | modificar la font]
Una anciana tribú[modificar | modificar la font]
Los istorians e especialistas biblics interprètan l'istòria coma un recit simbolic d'una anciana tribú nomada que lo dieu èra Caín. Los membres d'aquela tribú portavan de marcas tribalas caracteristicas tatoada e avián la reputacion per sas feròças venjanças contra qui aviá tuat un membre de la tribú. E lo nom de Caín venguèt lo sinonim d'assassin, e las marcas tribalas venguèron la marca de Caín que pausèt Dieu per distinguir aqueles qu'avián tuat, tèrme que s'utiliza en sens figurat per se referir a un omicidi.
Mitologia sumeriana[modificar | modificar la font]
Una autra explicacion que donan los teologians, es qu'aquela istòria de fratricidi serviriá per illustrar las primitivas cresenças namadas, que amb lo temps anèron difusar la pensada religiosa, segon que los tropèls elevats, principala ocupacion de fòrça tribús nomadas, agradavan mai als dieus que l'agricultura. Atal, lo sacrifici d'Abèl foguèt acceptat, mas pas aquel de Caín.
Dins la meteissa mena, dins la mitologia sumeriana, i a l'istòria de la divessa Inana. Èra fòrça bèla e s'enamorèron d'ela dos dieus:
- Dumuzi, lo dieu de la fertilitat e la creissença, e protector dels pastres.
- Enkimdu, lo dieu de l'agricultura, dels besals e de las passièras.
Evidentament, la rivalitat per veire qui emportariá la divessa foguèt granda. Resultèt que Dumuzi venguèt agressiu alara que Enkimdu demorèt amable e gentil. Inana causiguèt Enkimdu, que la tractava melhor. Alara, Dumuzi vesent pauc a pauc que perdiá, comencèt de mostrar sa fòrça extraordinària. Enkimdu, tement per la vida d'aquela, demandèt a Inana que se maride amb Dumuzi.
Eretatge[modificar | modificar la font]
La figura de Caín sovent foguèt utilizada dins l'art e la literatura coma lo simbòl del mal (fins al sègle XIX). Entre qualques òbras notablas, se pòt citar La Divina Comèdia e los poèmas omonims de Lord Byron e Baudelaire. Foguèt utilizat pels personatges del cinèma e comics (bendas dessenhadas americanas) que vòlon s'amagar o cometre de malfaches.