Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Los amniòtas son un grop de tetrapòdes vertebrats (animals de quatre cambas amb colomna vertebrala) qu'an d'uòus adaptats al mitan terrèstre. Incluson los mamifèrs (sinapsids ) e sauropsids (reptils e aucèls ), e sos aujòls fossils .
Lo mond animal :
amb asterisc : los tipes d'organizacion que son de grases evolutius correspondent pas a de gropes monofiletics , mas parafiletics (comportant pas totes los descendents d'un meteis ancèstre – exemple : los descendents d'ancèstres vermifòrmes son pas totes uèi de vèrms, etc.).
En jaune : las principalas explosions radiativas.
* Unicellulars Procariòtas (cellula sens nuclèu)
♦ Equinodèrmes : Orsin , Crinoïdes , Congombres de mar , estèla de mar e ofiura .
♦ Bivalves (cauquilhatges)
>* Unicellulars Eucariòtas (cellula de nuclèu)
♦ Gasteropòdes (escagaròls , limauces ,...)
>* Esponga (organisme multicellular)
♦ Mollusques
♦ Cefalopòdes (Pofres , sépias )
>* Polip : idras , coralh e medusa
>* Vèrm (mobilitat e tube digestiu) bilaterian
♦ Trilobits (de doas a 24 patas - atudat)
>* Peisses agnats (sens maissas)
♦ Artropòdes primitius tipe miriapòdes (Fòrça patas)
♦ Decapòdes : crancs e escrabidas (dètz patas)
>* Peisses primitius (peisses cartilaginoses )
♦ Aracnids de uèch patas: aranhas , scorpions et acarians .
♦ Domaisèlas
>* Peisses tipics (peisses ossoses )
♦ Sèrps
> exapòdes (de sièis patas) : Insèctes primitius sens alas (tipe Apterygota ).
♦ Babaròts , mantas , termites .
>* Peisses de nadarèlas carnudas (Sarcopterygii )
♦ Dinosaures (atudat)
♦ Ortoptèr (sautarèla , grèlh ).
>* Tetrapòdes primitius (tipe Anfibians )
♦ Crocodils
♦ Marsupials
♦ Emiptèrs (Barnats pudents , cigalas ,...)
>* Reptils primitius (Amniòtas de tipe Lausèrt )
♦ Tartugas
♦ Insectivòrs (Taupia , Eiriç ,...)
♦ Coleoptèrs (escarabat , catarineta ,...)
♦ Ausèls
♦ Quiroptèrs (Ratapenada)
♦ Imenoptèrs (abelha , Vèspa , formiga
♦ Primats
♦ Diptèr (moscas)
>*Mamifèrs primitius tipe monotrèma
♦ Rosegaires e Lagomòrfs (conilhs)
♦ Lepidoptèr (parpalhòl)
♦ Carnivòrs
♦
♦ Ongulats
♦