Tractats de Vestfàlia

Lei Tractats de Vestfàlia representan una tièra de tractats de patz entre lei participants principaus de la Guèrra de Trenta Ans : d'un caire a Münster, entre País Bas e Espanha e entre França e Sant Empèri Roman Germanic e d'autre caire a Osnabrück entre Suècia e Sant Empèri Roman Germanic.

Lei consequéncias territorialas principalas foguèron :

• L'independéncia oficiala dei Províncias Unidas.
• La reconeissença oficiala de l'independéncia de Soïssa.
• L'annexion oficiala dei vilas de Metz, Toul e Verdun, de la region d'Auta Alsàcia, de Brisach e de Pineròl per França.
• L'annexion per Suècia de la Pomerània Occidentala e de territòris sus lei bocas d'Oder, d'Èlba e de Weser.
• L'annexion de l'Aut Palatinat per Baviera.

Una organizacion novèla foguèt mesa en plaça per l'Empèri. D'efèct, leis estats e lei vilas imperiaus obtenguèron un vòte au conseu novèu, dich Dièta, creat per dirigir l'Empèri a prepaus dei declaracions de guèrra, dei signaturas de patz, deis impòsts, dei construccions militaras... etc. Ansin, l'Empèri èra devesit entre aperaquí 350 estats que podián participar ai decisions marcant donc la fin de l'influéncia deis Habsborg. Au nivèu religiós, lei patz de Passau e d'Augsborg foguèron confiermadas e estendudas ai Calvinistas.