Plascassier
Plascassier es un amèu de Grassa, lo mai alunchat dau centre de la vila, just a costat de Vaubòna e de Moans-e-Sartós. Se compausa de cinc quartiers : Fònt Vièlha, la Beloniera, lei Paretas, lo Rore de la Gacha e Massabuòu. Comptava 453 estatjants en 1901, e 2.245 en 2015.[1] Es la darriera demòra de la famosa cantairitz Édith Piaf, que li moriguèt lo 10 d'octòbre 1963.
Toponimia[modificar | Modificar lo còdi]
Lo nom vèn d'una contraccion de « plan escassier », rapòrt à son autura (300m), d'abòrd que l'amèu es quilhat sus un puget enviroutat de planas e de terradas. Sus una carta de l'estat-major dau siècle XIXen se legís dau rèsta la fòrma « le Plescassier »[2], d'ont se pòu supausar qu'èra la fòrma d'origina avans que se perdèsse l'article, amb una opausicion entre lo Plan, avau, e lo Plan Escassier, amont.
Dins la toponimia se vèi tanben la plaça de l'agricultura. La Beloniera tira ansin son nom d'una varietat de gròssei figas (lei belonas) que se li cultivava, e lo nom dei Paretas vèn dei parets de faissa, valent-a-dire lei restancas ont se fasiá l'olivier, cultura mai anciana qu'aquela dei flors. Li a emai una "carriera dau molin" que ramenta tanben la pruduccion d'òli, que s'exportava. Lo "camin servan", la "carriera dei vinhas" o la "carriera dau carinhan" mòstran tanben l'importància dau vin (lo servan èra una varietat de rasin de taula, e lo carinhan serviá per faire lo vin de cade jorn).[3]
Istòria[modificar | Modificar lo còdi]
Se menciona Plascassier per lo promier còp en 1213, quand lo proprietari Bertrand Isnard abandona una de sei terradas ai Templiers. En 1638 s'es format un amèu e se saup que li a una glèisa. En 1700 es creada la parròquia de Plascassier, qu'es puei suprimida a la Revolucion, en 1791.
La posicion dau vilatge fai qu'a una identitat ben sieuna, mai es totjorn estat fòrça ligat a Grassa perqué èra una dei pus importantei resèrvas per la perfumariá, d'abòrd que se li cultivava de miliers d'ectaras de flors au siècle XIXen. Se fasiá de jaussemin, de ròsa de mai e de tuberosa, entre un molon d'autrei varietats de flors, dins de pichons tenements. Cade jorn, aquelei pichons proprietaris menavan puei sa produccion ai fabricas que lei pagavan a la fin de la culhida.
En 1889 s'inaugura lo canau dau Folon, que permète d'adurre d'aiga bevabla : se bastís un lavador e una fònt au centre dau vilatge. En 1892 arriba lo gas per l'esclairatge public, remplaçat per l'electricitat en 1907.
Luòcs d'interès[modificar | Modificar lo còdi]
La glèisa de Sant-Donat, probable dau siècle XIVen. Lo bastiment foguèt bravament transformat en 1772. De plan basilicau, la faciada es pas ornada sonque d'un alandament de plen cintre amb en-dessús un fronton triangular romput, encadrat per dos lòngs personatges amb d'alas, e d'una nicha ont li a una estatua de Vierge dau Niston. L'estatua de Sant-Donat es particularament interessanta dins aquesta glèisa ; personatge fòrça popular en Provença levantesa, es representata sota la fòrma d'un òme vestit a l'antica sus un costat de la faciada de l'edifici. Aquela òbra mescla, per tot dire, tres Donats : lo promier èra un evèsque italian martire dau siècle IVen, lo segond un evèsque de Besançon martirisat dos cents ans après, e lo tresen un ermite mòrt au siècle VIen pròche Sisteron. Sant-Brancaci, protector dau vilatge, es tanben onorat : un relicari dau sant amb un retaule li son mes au siècle XVIIen. S'invòca per garir lei maus de gamba, leis tinhas e per aparar dau tròn. Puei, vertadier sinhau, a la capèla li foguèt apondut au siècle XVIIIen un cloquier "provençau" en metau amb un sistèma de relotjariá. La glèisa foguèt radobada en 1882.
La Fònt Vièlha, avau dau vilatge, èra la soleta que portava d'aiga au vilatge e a balhat son nom au quartier. Faliá tot just davalar quauqueis escalons per arribar a-n aquela fònt esconduda entre tres parets e aparada dau marrit temps per una teulissa que foguèt radobada fai gaire. A conegut fòrça agençaments dins lo temps : fònt, bachàs, abeuradors, lavador en 1870 e quauquei biaus.
La plaça dau Folon : amb la construccion dau canau dau Folon en 1889, l'aiga arriba dins lo vilatge. La fònt de la plaça e lo lavador son inaugurats en granda pompa en 1891, lo jorn de Sant-Brancaci. Aquela fònt adorsada e adornada sariá un emplec novèu d’una fònt dicha « dei Daufins » autre temps plaçada sus lo puèg de Grassa.
Lo lavador : bastit en 1891 dins la carriera dei bugadieras, es alimentat per la subre-versa de la fònt e proficha de la penda naturala de la carriera per alimentar en aiga courante le bassin. Ce lavoir, public et gratuit, est constitué de deux bassins pourvus de parois inclinées qui servent de plan de travail aux lavandières. Le lavoir est protégé par une toiture. la bastisho vouol ni pigrisho ni avarisho.[3]