Lo patinatge artistic es un espòrt e un art realizat sus la glaça amb de patins de glaça.
Es un espòrt plan popular en America del Nòrd, en Euròpa e en Asia (subretot al Japon). Segon los estudis media es lo sol espòrt a èsser mai regardat per las femnas que per los òmes.
Los primièrs patins de glaça son realizat amb d'òs de buòu o d'autre animal en lama prima e polida. Son utilizats coma mejan de locomocion. Las primièras lamas d'acièr apareisson enseguida permetent al patinatge de venir un vertadièr divertiment, coma se vei dins la pintura olandesa.
Scèna de patinatge en Olanda
1813: publicaccion a París de l’obratge de Jean Garcin: « Lo verai patinaire o los principis sus l’art de patinar amb gràcia », que dona las prumièras basas del patinatge dich « artistic ».
1879: la primièra edicion dels campionats de Granda Bretanha de patinatge artistic se debana l'8 de decembre.
1882: a l'escasença de la primièra competicion de patinatge artistic a Viena, lo patinaire Norvegien Axel Paulsen inventa la figura axel.
1891: primièra edicion dels campionats d’Euròpa de patinatge artistic e de patinatge de velocitat a Amborg.
1892: fondation de l'Union internacionale de patinatge (UIP), ISU en anglés (International Skating Union), en juilhet.
Lo coble britanic Edgar e Madge Syers, Jòcs olimpics de 1908
9-10 febrièr de 1896: primièra edicion dels campionats del mond de patinatge artistic a Sant Petersborg.
Lamas de patins - caire defòra, caire dedinsLa lama de patinatge es corba de l'abans ca al rèire, creant un arc de cercle que lo rai màger varia entre 1,83 m e 2,94 m. Recentament, de lamas parabolicas foguèron realizasada per aumenter l'estabilitat del patinaire sus la glaça. La lama a tanben una colissa/una rega al centre sus sa longor; un cròt sul dejòs de la lama la divisa en dos caires diferents, l'exterior (defòra) e l'interior (dedins). Lo benaise amb la poténcia de butada e de limpada modtrada pels patinaires d'elèit venon del fach que l'utilizacion coma cal dels caires per generar de velocitat amb mendre esfòrç.
Los patins de patinatge artistic son diferents dels patins d'oquei que tenon un ensemble de dents o de puntas de forma e de talha diferentas al debant de la lama. Las dents son utilizadas subretot pels sauts e deurián pas èsser utilizadas pendent las butadas o los virolets.
Las bòtas de patinatge son realizadas tradicionalament amb de sisas de cuer. Dempuèi d'annadas, las bòtas son fachas amb de materials sintetics se motlant a la calor son vengudas al vam, combinant soliditat e leugiereta. Los darrirèr desvelopaments en matèria de cauçadura repausan sus l'utilizacion d'una bòta articulada a la cavilha, donant un supòrt lateral e permetent mai de flexibilitat e d'amplitud de movement. Las lamas son montadas sus la sòla.
D'emparalamas son plaçats sus las lamas, quand lo patinaire deu caminar fòra de la glaça.
Los coissins culals son d'autres pèças d'equipament plaçats a l'interior dels vestits utilizats per amendrir l'impacte de las casudas pendent lo periòde d'aprentissatge de sauts novèls.
Lo vestit portat va de las cauças, jupas, colants, raubes, vestits d'una pèça, totes flexibles per modelar las linhas de patinaire e permetre tota l'amplitud de movement.
De patinadoiras possedisson un arnesc per ajudar los patinaires a aprene de sauts novèls.
Existís fòrça competicions que los campionats nacionals, mas tanben las competicions internacionalas mai sovent piejadas per l'ISU coma Grand Prèmi ISU, los campionats d'Euròpa, dels Quatre Continents, del mond e los Jòcs olimpics.
Las competicions separan los patinaires en quatre disciplinas:
patinatge individual per femnas
patinatge individual per òmes
patinatge en coble (als sauts s'apondon alara, entre autres, de portats)
dança sus glaça (realizada en coble, se destria del patinatge en coble per l'abséncia de sauts e lo respècte dels ritmes de danças classicas coma la valsa, lo tangò, etc.)
Las espròvas de caduna d'aquesta disciplinas son separadas en doas partidas: lo programa cort (2 min 30 a 2 min 50 s maxim amb d'elements obligatòris) e lo programa liure (4 min a 4 min 30 s, coregrafia liura).
L'« ancian » sistèma de jutjament realizat en 1905, nomenat 6.0, a fòrça de criticas (escandal dels Jòcs olimpics d'ivèrn de 2002), un sistèma novèl de jutjament nomanat CoP (Code of Points) es ara utilizat per totas las competicions ISU dempuèi las sason 2004 - 2009 e pels primièr còps als Jòcs olimpics d'ivèrn de Turin en 2006.
Una combinason de sauts es un encadenament de dos o tres sauts consecutius, amb presa d'apèl del segond saut sul caire de recepcion del primier saut e atal contunha. Se pòt combinar lo primièr saut amb un saut de bocla, o amb un bocla picat.
Una sequéncia de sauts es un encadenament de sauts (2 o mai) ligats per de passes pichons, tot gardant un ritme. Pòt pas i aver de 360 gras de rotacion entre l'atterrissatge del primièr saut e l'apèl del segont saut per que la sequéncia siá valabla.
Los movements de sauts son de « pichons » sauts, non considerats coma elements, mas puslèu coma de movements de ligam:
Yu-Na Kim realizant un Ina Bauer, a Skate Canada 2006
La fenda / La fenda cambrada
La fenda electrica (popularizada per Ivan Lopchenko)
L'arabèsca
La fenèstra
Lo tir al guit / la cadièira
La reiala
L'aigla - reiala
Lo Besti-squat
La fenda Ina Bauer
La dedins Gilletti o cisne
La Biellman
La Y / La Y capvirada
La canadiana
L'idroblading o l'aranha se referís a de posicions realizadas sus un caire prigond amb lo còrs mai près de la glaça que possible dins lo plan orizontal.
Lo partenari reliza un pivòt en tenent sa partenària que vira a l'entorn d'el. Existís de figuras espiraladas en coble, amb quatre espiralas « classicas », popularizadas pel coble rus dels Protopopov. Aquestas figuras son classificadas aicí per òrdre de dificultat:
del patinatge artistic.
