Lengas occitanoromanicas

Lengas occitanoromanicas
Parlat en	Andòrra, Espanha, França e Itàlia
Region	Euròpa del Sud
Locutors	±16 500 000
Classificacion lingüistica
	Lengas indoeuropèas Lengas italicas Lengas romanicas Lengas occitanoromanicas; ; ;
Còdis lingüistics
Mapa

Las lengas occitanomanicas, de còps designadas l'occitanoromanic, son una branca de las lengas romanicas qu'agropan l'occitan e lo catalan.^[1] Mai recentament, d'unes lingüistas s'atardan sus la classificacion de l'aragonés e prepausan de l'inclure tanplan. Foguèt probablament Loís Alibèrt qu'introduiguèt lo primièr aqueste nom^[2] dins sa Gramatica occitana. La denominacion venguèt popularizada puèi pel lingüista, e escrivan, gascon Pèire Bèc durant los ans 1960.

Classificacion

Classificacion supradialectala de l'occitanoromanic segon P. Bèc^[3]
Classificacion supradialectal de l'occitanoromanic segon D. Sumien^[4]

De linguïstas occitans coma Pèire Bèc e Domergue Sumien an propausadas de classificacions supradialectalas de l'ensems occitanoromanic.

Comparason lexicala

Las chifras en diferentas varietats occitanoromanicas son^[4]:

Parlar	Occitan septentrional		Occitan occid.	Occitan central e oriental		Catalan		Aragonés
Parlar	Auvernhat	Lemosin	Gascon	Lengadocian	Provençal	Oriental	Occidental	Oriental (Benasqués)	Oriental (Ribagorçan)	Central (Belsetan)
'1'	yn / yna /ynɔ un, una	yⁿ / ynɔ un / una	y / yɔ un / ua	yn / ynɔ un / una	yŋ / ynɔ/yna un / una	un / unə un / una	un / una un / una	un / una un / una	un / una un / una	un / una un / una
'2'	du / dua dos, doàs	du / dua dos / doas	dys / dyɔs dus / duas	dus / duɔs dos / doas	dus / duas dos / doas	dos / duəs dos / dues	dos / dues (val. dos)* dos / dues (val. dos)	dos dos	dos dos	dos dos
'3'	tre / tri tres	tɾej tres	tres tres	tres tres	tʀes tres	trɛs (bal. trəs) tres	tres tres	tres tres	tres tres	tres tres
'4'	katʀə quatre	katre quatre	kwatə quatre	katre quatre	katʀe quatre	kwatrə quatre	kwatre quatre	kwatre quatre	kwatre quatre	kwatre quatre
'5'	ʃiⁿ cinc	ʃiⁿ cinc	siŋk cinc	siŋk cinc	siⁿ/siŋk cinc	siŋ / siŋk cinc	siŋ / siŋk cinc	siŋk cinc	θiŋk cinc	θiŋko/θiŋgo cinco
'6'	sej seis	sej sieis	ʃeis sheis	sjɛjs sièis	sjej sieis	sis sis	sis sis	sejs/sis seis/sis	sejs/sis seis/sis	sejs seis
'7'	setə sete	se sèt	sɛt sèt	sɛt sèt	sɛ sèt	sɛt set	sɛt set	sɛt set	sɛt set	siet siete(e)*
'8'	œ / œj eut / uèit	œj / œi uech / ueit	wɛit ueit	ɥeʧ uèch	ɥɛ/ɥɛʧ vuech	bujt (bal. vujt) vuit	bujt (val. wit) vuit (val. huit)	wejt ueit	bujt vuit	wejto ueito (ocho)*
'9'	nɔw nòu	nɔw nòu	nɔw nau	nɔw nòu	nɔw nòu	nɔu nou	nɔu nou	nɔu nou	nɔu nou	nueu (nueve)* nueu
'10'	de detz	diɛ~de dietz	dɛʦ dètz	dɛʦ dètz	dɛs dètz	dɛu deu	dɛu deu	dɛu deu	dɛu deu	djeθ diez

Las chifras '1' e '2' prenon de formas masculinas e femeninas.

Las formas aragonesas marcadas d'una esteleta * son castelhanizadas; pro recentament, las formas utilizadas dins los escrits de l'Edat Mejana son estadas restablidas per de neolocutors.

Veire tanben

Referéncias

(ca) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en catalan intitolat « Llengües occitanoromàniques ».

↑ Acadèmia Valenciana de la Llengua. «Dictamen de la Acadèmia Valenciana de la Llengua sobre los principios y criterios para la defensa de la denominación y la entidad del valenciano». Archiu de l'original del 26 de març de 2021.
↑ "Mas se confrontam los parlars naturals de Catalonha e d'Occitania, i a pas cap de dobte, sèm en preséncia de parlars d'una meteissa familha linguistica, la qu'ai qualificada d'occitano-romana, plaçada a egala distància entre lo francés e l'espanhòl." Loís Alibèrt, Òc, n°7 (01/1950), p. 26
↑ Pierre BEC (1973), Manuel pratique d’occitan moderne, coll. Connaissance des langues, Paris: Picard
↑ ^4,0 et ^4,1 Domergue SUMIEN (2006), La standardisation pluricentrique de l'occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie, coll. Publicacions de l'Associacion Internacionala d'Estudis Occitans, Turnhout: Brepols

[1] Acadèmia Valenciana de la Llengua. «Dictamen de la Acadèmia Valenciana de la Llengua sobre los principios y criterios para la defensa de la denominación y la entidad del valenciano». Archiu de l'original del 26 de març de 2021.

[2] "Mas se confrontam los parlars naturals de Catalonha e d'Occitania, i a pas cap de dobte, sèm en preséncia de parlars d'una meteissa familha linguistica, la qu'ai qualificada d'occitano-romana, plaçada a egala distància entre lo francés e l'espanhòl." Loís Alibèrt, Òc, n°7 (01/1950), p. 26

[3] Pierre BEC (1973), Manuel pratique d’occitan moderne, coll. Connaissance des langues, Paris: Picard

[Sumien-4] 4,0 et ^4,1 Domergue SUMIEN (2006), La standardisation pluricentrique de l'occitan: nouvel enjeu sociolinguistique, développement du lexique et de la morphologie, coll. Publicacions de l'Associacion Internacionala d'Estudis Occitans, Turnhout: Brepols

[1]

[2]

[3]

[4]