Luciano Pavarotti
| |
| Profession: | Cantaire d'opèra |
|---|---|
| País: |  Itàlia
|
| Data de naissença: | 12 d'octobre de 1935 |
| Luòc de naissença: | Modena, Itàlia |
| Data de decès: | 6 de setembre de 2007 |
| Luòc de decès: | Modena, Itàlia |
Luciano Pavarotti (Modena, 12 d'octobre de 1935- 6 de setembre de 2007) foguèt un dels cantaires (tenòr) italian d'opèra los mai coneguts dins son país e internacionalament, ambe un pic de popularitat capvath lo mond entièr dins las annadas 1990.
Biografia
[modificar | modificar lo còdi]Luciano es lo filh de Fernando Pavarotti, un fornièr e d'Adele Venturini, emplegada de fabrica. A una sòrre.
De la siá primièra femna, Adua Veroni, a tres filhas (nascudas en 1962, 1964 e 1976); de la siá segonda esposa Nicoletta Mantovani, (primièra assistenta/secretària), nasquèt una filha en genièr de 2003: Alice (son besson subrevisquèt pas).
Venguèt pepin en abril de 2002.
Operat abans d'una tumor en julhet de 2006, ospitalizat tornarmai lo 9 d'agost 2007, se moriguèt la nuèit del 5 al 6 de setembre d'un cancèr del pancreas dins sa villa de Modena.
Annadas 1960-1970
[modificar | modificar lo còdi]Entamenèt sa carrièra a l'opèra lo 29 d'abril de 1961 amb lo ròtle de Rodolfo dins La Boèma, en Emilia-Romanha. A partir d'aqueste trionf, Luciano Pavarotti comencèt de se far conéisser dins tota Euròpa. Tot cambièt plan lèu quand, un vèspre de 1963, li foguèt prepausat de remplaçar sulpic lo tenòr Giuseppe Di Stefano: lo public del Covent Garden de Londres ne foguèt esbalausit: Luciano Pavarotti a capitat son primièr ensag magistralament. La Scala de Milan li dobriguèt las pòrtas en 1965 gràcias al cap d'orquèstra Herbert von Karajan.
Faguèt las siás armas als Estats Units en febrièr de 1965 amb lo Great Miami Opera a costat de Joan Sutherland. Un chic de temps apuèi, lo 28 d'abril, jogava pel primièr còp a la Scala de Milan dins La Boèma, e tanben dins Rigoletto una opèra que i interprèta lo duc de Màntoa, grand seductor de femnas, ròtle que tornèt interpretar nombroses còps pendent sa carrièra. Aprèp una virada qu'arribèt fins a Austràlia, tornèt a la Scala ont ajustèt Tebaldo al sieu repertòri, lo 26 de març de 1966, amb Giacomo Aragall en Romèo. Lo sieu primièr Tonio se faguèt al Covent Garden, lo 2 de junh de 1966. Lo 20 de novembre de 1969, trionfèt dins I Lombardi alla prima crociata a Roma: foguèt tanben la siá primièra opèra enregistrada e mesa en venta par la suite; il compren tanben aires de Donizetti e de Verdi. Sa notorietat puja als Estats Units lo 17 de febrièr de 1972, gràcias a La Fille du régiment, al Metropolitan Opera de New York. Lo maestro capita d'encadenar aisidament los nòu contra-uts de l'aire « Ah! mos amics, qual jorn de fèsta! ». Aquela interpretacion l'a valut dètz-e-sèt rappels, çò qu'es excepcional dins lo mond liric. Retrospectivament, aquel succès al Metropolitan Opera es vengut una referéncia dins la carrièra de Luciano Pavarotti e l'opèra es de nombroses còps retransmés per la television. Aital sa difusion, en març de 1977, dins Live from the Met telecat foguèt la plus granda audiéncia jamai obtenguda per una opèra televisat. Pavarotti ganha, parallèlament a n'aqueste succès de nombroses Grammy Awards e disques d'aur.
Annadas 1980-1990
[modificar | modificar lo còdi]A la debuta de las annadas 1980, fonda « The Pavarotti Internacional Voice Competition » pels joves cantaires, e, a la fin de cada concors, balha un recital ont canta amb los ganhants. Aital, en 1982, canta d'extraches de la boèmia e Un ballo in Maschera. Per celebrar sos vint e cinc ans de carrièra, convida los ganhants dels concorses en Itàlia per un recital ont interprèta d'aires tirats de la boèmia, a Modena e a Gènoa, puèi en China ; acaba aquela virada al Great Hall of the people a Pequin davant 10 000 personas e recep una standing ovacion per las nòu contra-uts efectuats aisidament. Lo tresen concors, en 1989, s'efectua sus d'aires de l'Elisir d'Amore e Un ballo in maschera. Lo venceire del cinquen concors acompanha Pavarotti dins un recital a Filadèlfia en 1997.
Per Luciano Pavarotti, l'annada 1990 representa una virada cap a una vertadièra reconeissença internacionala ; aquò debuta pendent la copa del mond de fotbòl en 1990 en Itàlia, lo tèma « Nessun dorma » del opèra Turandot de Puccini ven la cançon oficiala del campionat mondial. Tot al long de las annadas 1990, Pavarotti jòga dins de nombroses concèrts en plen aire coma, per exemple, lo concèrt de Hyde Park a Londres (Anglatèrra), qu'atira una audiéncia recòrd de 150 000 espectators. En junh de 1993, mai de 500 000 espectators e mai d'un milion de télespectateurs assistisson a l'espectacle del mèstre en dirècte de Central Park a Nòva Iòrc (Estats Units).
Pasmens, l'ascension de Luciano Pavarotti cap a la celebritat es pas sens dificultats. Ganha lèu dins lo mond de l'opèra, lo chafre de « rei de las anullacions » : en efièch, de per sa santat relativament fragila, Luciano Pavarotti es menat a descomandar d'unes opèras. Aquò provòca dels problèmas ambe d'unes ostals d'opèra, coma lo Lyric Operèt of Chicago ambe lo qual entreten de plan marridas relacions.
Annadas 2000
[modificar | modificar lo còdi]Recep lo Kennedy Center Honors en 2001 e deten actualament dos recòrds Guinness : un per aver recebut lo mai de rampèls (siá 165), e lo segond per las melhoras vendas mondialas de albums classics (concèrt dels tres tenòrs/recòrd partejat amb Placido Domingo e José Carreras).
Lo 13 de decembre de 2003, se marida amb son assistenta, Nicoletta Mantovani, que li balha de bessons, Alice e Riccardo, nascuts a Bolonha lo 14 de Genièr de 2003. Seguida a de complicacions al moment de la naissença, sola Alice subreviu.
Pavarotti comença sa virada d'adieu en 2004, a l'edat de 69 ans, en cantant, pel darrièr còp a travèrs lo mond los aires los mai coneguts e precioses de l'opèra. Pavarotti balha son darrièr concèrt a l'opèra al Metropolitan Opera lo 13 de març de 2004 : recep dotze minutas d'ovacion dins lo ròtle del pintre Mario Cavaradossi (Tosca de Puccini). Lo 1èr decembre de 2004, causís las quaranta vilas dins las qualas efectuarà sa virada d'adieu, producha per Harvey Goldsmith.
Lo 10 de febrièr de 2006, Pavarotti interprèta Nessun Dorma a la ceremonia d'obertura de las Jòcs Olimpics d'ivèrn de 2006 a Turin en Itàlia. L'acte final de la ceremonia d'obertura li es reservat, sa proesa recep atal la mai longa e la mai importanta ovacion de la nuèch, per un public vengut del mond entièr. Pasmens, notam que l'aire aviá degut èsser transpausat un ton mai bas, vist son edat.
Se morís de las seguidas d'un càncer del pancreàs lo 6 de setembre de 2007 a l'edat de 71 ans[1].
Los Tres Tenòrs
[modificar | modificar lo còdi]Es lo 7 de julhet de 1990 que Pavarotti rejonh los tenòrs espanhòls Placido Domingo e José Carreras per formar los Tres Tenòrs, lo trio liric mai conegut al mond. Aital, per festejar la copa del mond de fotbòl que se debana en Itàlia, los tres tenòrs interprètan, davant las ancianas Tèrmes de Caracalla a Roma, los aires d'opèra los mai coneguts, jos la direccion del grand director d'orquestra Zubin Mehta. Aquel concèrt es vengut lo supòrt audio liric lo mai vendut al mond.
En 1994, los tres tenòrs se rejonhon tornarmai, totjorn per la Copa del mond de fotbòl, aquel còp a Los Angeles (Estats Units), davant mai d'un milion d'espectators e telespectators, totjorn jos la bagueta del director d'orquestra Zubin Mehta.
E puèi en 1998, annada ont la Copa del mond de fotbòl s'es establida en França, los tres tenòrs causisson la Torre Eiffel per lor concèrt, jos un majestuós decòr signat pel productor Tibor Rudas. Aquel concèrt se fa jos la direccion del pianista virtuós e director d'orquestra James Levine. Son en dirècte davant un public cent còps mai important que lo de Roma, siá dos miliards de telespectators dins lo mond entièr.
Remarcam tanben que los enregistraments audios e videos d'aqueles concèrts son estats venduts en nombre largament superior als dels Rolling Stones o de Elvis Presley.[2]
Pavarotti and Friends (Pavarotti e sos amics)
[modificar | modificar lo còdi]Sa virada s'arrèsta pas als majestuoses concèrts dels Tres tenòrs. Luciano Pavarotti consacra una partida granda de son temps als concèrts de caritat e a las accions umanitàrias. Aital, de 1992 a 2002, se pòt comptar fins a sèt concèrts a portada umanitària apelats Pavarotti and Friends. Totes aqueles concèrts an agut luòc en dirècte de la Piazza Granda de sa vila natala, Modena.
Pasmens aquestes concèrts an pas qu'una portada caritativa ; permeton tanben a Pavarotti de s'exprimir dins un autre domeni que lo sieu : la varietat ; a cantat amb las mai grandas voses d'aquel mond Elton John, Zucchero, Céline Dion, Joe Cocker, Sting, etc., en tot, mai de 100 cantaires de tota mena (jazz, gospel, rap, varietat, e de segur, opèra). Pel biais d'aqueles concèrts, Pavarotti a permés a de milions de personas d'ausir pel primièr còp qualques unes dels mai grands aires d'opèra. Luciano Pavarotti es reconegut coma lo primièr tenòr al mond a aver capitat a tan plan democratizar l'opèra al près del grand public.
Aqueles concèrts èran tanben per Pavarotti un convit al mond exterior a venir dins sa vila natala ; disiá qu'aimava transformar sa vila en « Hollywood italian ».
Qualques anecdòtas de sa vida
[modificar | modificar lo còdi]Malgrat que fòrça personas dison que Pavarotti diu sa capitada a son astre, se pòt tanben remarcar qu'aguèt fòrça chepics dins sa vida. Tre l'edat de dotze ans, Luciano Pavarotti a frolat la mòrt : aviá atrapat lo tetanòs e èra dins lo còma. Quand conta aquela anecdòta, ditz que quand a représ consciéncia, a ausit de gents discutir a l'entorn de son lièch. Disián qu'aviá ja recebut los darrièrs sacraments tres còps, que lo prèire tornariá l'endeman, mas que, segon los mètges, passariá pas la nuèch.
I a agut tanben problèmas de peses e qu'aquò o complexava. Es dempuèi l'edat de trenta ans victima de subrepés, çò que l'obliga a far tostemps de regims a basa d'aigas mineralas e de fruches. Aquelas condicions li pausan sovent de problèmas. Atal, a degut mantun còp patir d'operacions als genolhs e a l'esquina.
Luciano Pavarotti èra reputat per èsser un plan bon cosinièr e quand se li parla de noiridura, ditz que deu tot aquò a son enfança e sustot a sa maire escaissada « la Mamma ». Tanben, per l'anecdòta, quand Luciano Pavarotti anava dins d'ostalariás, demandava a remandar la noiridura qu'aviá pas consumida. Qualificava aquela reaccion « a l'acostumat de paures ».
La supersticion es tanben una cresença qu'ocupava una partida de la vida de Luciano Pavarotti ; aital, quand vesiá un gat negre traversar la carrièra, ensajava de se persuadir qu'èra blanc. Sos pròches an sovent ditz als mèdias que, quand Pavarotti arribava sus scèna, aviá un clavèl tòrt en pòcha qu'aviá prealablament trobat sus la scèna o demandat als maquinistas !
Lo « mèstre dels contra-uts » auriá pas jamai sauput deschifrar de particions de musica malgrat qu'arribava a seguir las orquestras. Se justificava en disent que, sens las particions, fasiá pas qu'escotar las autras prestacions (sovent per Enrico Caruso qu'a totjorn admirat la votz excepcionala) e podiá aital aver una mai granda libertat d'interpretacion sus scèna e vocalament.
Enfin, un element immancable : son eissarpa. S'agiguèt segurament de « l'esplech de trabalh » a lo qual teniá lo mai perque, per el, aquela eissarpa fasiá partida de sa vida dempuèi la debuta de sa carrièra. Acompanhava donc lo mèstre a totas las representacions.
Carlos Kleiber, director d'orquestra, a dich d'el : «Quand Luciano Pavarotti canta, lo solelh se lèva sul mond.»
Ligams extèrnes
[modificar | modificar lo còdi]Nòtas
[modificar | modificar lo còdi]- ↑ Decès le 6 septembre 2007
- ↑ Comunicat de premsa de l'ostal de produccion Decca