Los Viatges de Gulliver
| Los viatges de Gulliver | |
|---|---|
| gulliver.jpg | |
| Autor | Jonathan Swift |
| Genre | conte satiric |
| Version originala | |
| Títol | Gulliver’s Travels |
| Lenga | anglés |
| Editor | Benjamin Motte |
| Parucion | Londres (1726) |
| Version occitana | |
| Traductor | Cap |
Los Viatges de Gulliver (en anglés Gulliver’s Travels) es un roman satiric escrich per Jonathan Swift en 1721. Una version censurada e modificada per son editor pareis pel primièr còp en 1726; e foguèt sonque en 1735 qu’e pareguèt en version complèta.
Lo contèxte
[modificar | Modificar lo còdi]Los Viatges de Gulliver marcan un suc de la satira sociala e politica mejans d’elements mescant, sul mòde del panflet o de la descripcion narrativa, de filosofia, de logica, de fantastic e de sciénci-ficcion.
Lo roman foguèt escrich per Swift après la bofiga de las mars de sud. Aviá cropmpat d'actions per 1000 liuras. L'especulacion aviá fach passar la valor d'una accion de 128 liuras a 1050 liuras, abans de s'aclapar arroïnant bon nombre de comerçants britanics. Aqueste creissença puèi miniaturizacion de la riquesa dins un temps plan cort benlèu donèt a Swift l'idèa dels cambiments de talha relativa de son personatge principal que seriá una metafòra d'aqueste crac donant a Swift l'escasença de se burlar dels sins de la societat de son temps.
Los quatre viatges de Gulliver
[modificar | Modificar lo còdi]Aquesta òbra, escricha a la primièra persona, es divisada en quatre partidas.
Viatge a Lilliput
[modificar | Modificar lo còdi]
Ont se vei Lemuel Gulliver, cirurgian de marina, navigar cap a Bristol. Après un naufrag, s'encontra dins l'illa de Lilliput, que los abitants, los Lillipucians, mesuran gaireben sonque sièis poces de naut (unes 15 cm). Per mai d'unes aspèctes, la societat lillipuciana sembla plan mai avançada qu'aquela de l'Angletèrra de l'epòca, pasmens, lors pòbles passan lor temps a far la guèrra. Après fòrça aventuras, Gulliver descobrís l'origina de la guèrra entre Lilliput e Blefuscu qu'es l'illa vesina: un rei aviá volgut impausar lo costat per ont se deviá rompre los uòus en còca; d'ont lo nom dels partisans de cada doctrina, los Grosbotants e los Pichonbotants. A la fin del raconte, Gulliver deu fugir Lilliput per Blefuscu: en efièch, avent refusat d'asservir los Blefuscians vencuts e subretot a la seguida d'un complòt fomentat pel Grand Almiral e de ministres lillipucians, pèrd le gràcia de l'Emperaire. S'èra demorat, auriá riscat una senéncia d'arracament dels uèis, l'Emperaire avent atenuat la pena prevista pels ministres: la mòrt. Fin finala capita a trobar una nau al larg per se'n tornar en Angletèrra.
Viatge a Brobdingnag
[modificar | Modificar lo còdi](Pendent tot lo vitge, es escrit Brobdingnag, mas dins la letra a son cosin Simpson qu'acaba lo libre, Gulliver precisa que l'ortografa exacta es Brobdingrag.) Gulliver comença un segond viatge e se trapa a Brobdingnag, que l'autor situa dins l'ocean Pacific entre lo Japon e l'America. Es alara plaçat dins la situacion invèrsa qu'a Lilliput: totes los Brobdingnagians son de gigants. Un d'eles pren Gulliver per lo menat dins sa bòrda, ont un mainata, que se nomena Glumdalclitch, s'ocupa d'el. Es enseguida crompat per la cort reiala de Brobdingnag e i demora amb sa noiriça de Glumdalclitch. A causa de sa pichona talaha, l'eròi ven un objècte de curiositat pel rei, la reina e la cort, e ven entre autre lo favorit de la reina. Explica al rei lo sistèma politic existent en Angletèrra. Lo sobeiran critica fòrça las institucions anglesas. Mas après un manca d'atencion de la part d'un cortesan que lo menava de passejada près d'un bauç, Gulliver es alara emportat dempuèi sa cambra artificiala per una agla, puèi es pescat per de marins, que lo tornan en Angletèrra, ont a l'impression pendent un temps de veire la populacion mai pichona qu'el.
Viatges a Laputa, a Balnibarbi, a Glubbdubdrib, a Luggnagg e al Japon
[modificar | Modificar lo còdi]Laputa es una illa volanta, flautant al dessús del país de Balnibarbi mercé a un complèxe sistèma se piejant sus una pèira magnetica. I demora la noblesa de reng nautissim que se'n servís coma una arma per menaçar lors subjèctes dins l'escasença ont refusarián de pagar lors impòts, atal l'illa se desplaça de vila en vila pel país. Dispausa de mai d'un mejans de persuasion, o pòt ordonar que se lance de pèiras suls ostals d'enbàs, o pòt far lo sètge d'una vila, fins a que los abitants moriscan de fam, mas lo plan ultim del monarca en cas d'urgéncia es tot simplament de daissar càser l'illa sul cap dels vilageses, essent constituida d'una superfícia de cristal giganta qu'apara las foncions essencialas de la maquinariá. Los abitants de l'illa son plan particulars, essent de contunh en soscadissas, pèrdon tota percepcion de çò que los evirona, alara quand se vòl lor parlar, cal que los sonaires a lor servici nomenats « clantenòls » fagan clantir lor instrument, per que tornen èsser avisats, e aquò, plan mai d'un còp per jorn. Obsedats per l'astronomia, las matematicas e la fisica, passan de jornadas entièras a pensar e tornar pensar las causas, far de conjecturas e far de calculs de contunh.
Fastigat del pauc d'interés que li pòrtan, Gulliver decidís de metre lo pé al fèrm e d'encontrar las abitants de Balnibarbi, alara descobrís l'endebàs, los fonses servisson sonque provesir las recercas de la sciéncia, çò que provòca una granda pauretat del pòble. Descobrís l'acadèmia de Lagado ont, abusant de la sciéncia especulativa, los òmes perdon tot sens comun, expausant e aplicant las teorias mai baujas amb per exemple, un scientific qu'esperava tornar crear de noiritura a partir de matèria fecala o encara un autre, ensejant de prene los rais del solelh dins de concombres. Un cercaire li presenta tanben una maquina de generar d'escrichs aleatòriament, que prefigura l'ordinator modèrne. Es una critica de la Sciéncia qu'es là divinizada e plaçada al dessús de la rason.
Luggnagg es un país ont Gulliver descobrirà l'existéncia d'èssers immortals nomenats « Struldbruggs », d'en primièr pres d'estrambòrd a l'idèa d'un tal fenomèn, descobrirà enseguida que malaurosament, malgrat lo fach qu'aquestas personas pòscan pas morir, pasmens gardan pas una jovença eternala. Alara, aquestes imortals venon vièlhs, rosegats per las malautiás, obliant totes los familiars, venon malfasents e fòrça fèbles, iretges e asirats de totes, se cambian pauc a pauc en una fòrma espectrala amb lo temps, laguiats de veire los autres morir e pas eles. Lo governaire d'aquesta illa ten, mai, lo poder de necromancia per evocar los esperits dels mòrts per una jornada jos forma de fantasmas. Es atal que Gulliver a l'escasença de devisar amb los grands parsonatges del passat coma Alexandre lo Grand o Annibal lo Cartaginés.
Glubbdubdrib es una illa ont demoran de mascs. Alà, Gulliver, mercé als talents de necromancian del governaire, podèt esambiar amb de personalitats istoricas de totas Edats que li revelaràn de vertats amagadas sus l'istòria dels òmes al respècte dels punts màger d'aquesta, filosòfs, eròis de guèrra, grandas figuras politicas, Gulliver los encontra totes e s'apercep que l'istòria qu'el coneis, es bastida sus fòrça messorgas e erròrs.
Viatge al país dels Houyhnhnms
[modificar | Modificar lo còdi]País poblat pels Houyhnhnms, de cavals bèls e intelligents arribats al suc de la rason e de la saviesa, que son los mèstres dels Yahoos, animals d’aspècte òrrer al comportament miserable, que se revèlan, al grand desesper de Gulliver, èsser d'umans. Swift pausa aicí una question de reflexion: quina es la diferéncia entre un èsser umain e un animal? Aquesta diferéncia es reala o es simplament aparenta? Se deu èsser vegonhoses d’èsser uman?
Adaptacions al cinèma e a la television
[modificar | Modificar lo còdi]A partir de 1902: lo libre es adaptat pel primièr còp al cinèma mut amb Le Voyage de Gulliver à Lilliput et chez les géants de Georges Méliès [1].
D'autras adaptacions seguisson alara, coma:
- 1934: Gulliver Mickey de Walt Disney
- 1935: Lo Novèl Gulliver film d'animacion rus d'Alexandre Ptouchko
- 1939: Los Viatges de Gulliver (Gulliver's Travels) de Dave Fleischer
- 1960: Los Viatges de Gulliver (The 3 Worlds of Gulliver) de Jack Sher amb Kerwin Mathews
- 1965 : Gariba no uchu ryoko (en kanji : ガリバーの宇宙旅行, literalament « Los viatges de Gulliver dins l'espaci ») es un filme d'animacion japonés realizat per Masao Kuroda e Sanae Yamamoto
- 1968 : Las Aventuras de Gulliver (The Adventures of Gulliver): seria televizada d'animacion de Hanna-Barbera[2]
- 1977: Gulliver's Travels de Peter R. Hunt mescla animacion e actors[3]
- 1996: Los Viatges de Gulliver (Gulliver's Travels) telefilm en doas partidas[4]
- 2010: Los Viatges de Gulliver, amb Jack Black dins lo ròtle de Lemuel Gulliver
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Articles connèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- Discours et vérité dans les Voyages de Gulliver, Alain Bony, Presses Universitaires de Lyon, 2002.
- Revenir/Devenir Gulliver ou l'autre voyage, Jean Viviès, Paris, Editions rue d'Ulm, 2016.
Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr+en) Les Voyages de Gulliver en anglais avec traduction en français
- (fr) Le nouveau Gulliver ou Voyage de Jean Gulliver, fils du capitaine Gulliver - Pierre-François Guyot Desfontaines - Deux tomes du disponible sus Gallica
- (fr) Voyages du capitaine Lemuel Gulliver, en divers pays eloignez - G. vander Poel à La Haye - Vol. 1, Vol. 2 et Vol. 3 disponible sur Internet Archive
- (en) Une analyse détaillée du roman - Sur le site Sparknotes
- (en) Gulliver’s Travels - Long métrage de 1939 disponible en téléchargement the internet
- (fr) . illustré par Gavarni (livre gratuit, disponible en : html, epub, kindle, texte.)