Lo Crit

Lo crit (1893), òli, tempera e pastèl sus panèl (91 cm × 73,5 cm), Galeriá nacionala de Norvègia

Lo crit (1895), pastèl sus carton (79 cm × 59 cm), Colleccion privada

Lo crit (1910), tempera sus panèl (83 cm × 66 cm), Musèu Munch , Òslo

Lo Crit (en norvegian: Skrik) es una òbra expressionista de l'artista norvegian Edvard Munch que n'existís cinc versions (tres pinturas, un pastèl e una litografia) realizadas entre 1893 e 1917. Simbolizant l'òme modèrne vencut per una crisi d'ànsia existenciala, es considerada coma l'òbra mai importanta de l'artiste. Lo païsatge en rèireplan es lo fjord d'Òslo, vist dempuèi Ekeberg. Una de las cinc versions foguèt venduda per Sotheby's a Nòva York per un montant de 119900000 de dolars. Tanben ten, lo 2 de mai de 2012, lo recòrd de venda d'una pintura a l'enquant. Es ara la cinquena òbra venduda mai cara a l'enquant.

Descripcion

Munch realizèt cinc versions, que la mai celèbra es una tempera sus carton al musèu Munch d'Òslo (de 83,52 cm de naut sus 66 cm e larg), e una pintura a l'òli, tempera e pastèl a la Galariá nacionale d'Òslo (91 cm de naut sus 73,5 cm de larg). Una tresena version aparten tanben al musèu Munch. Una quatrena aparteniá al fortunat norvegian Petter Olsen, abans d'èsser venduda a l'enquant a un anonim, lo 2 de mai de 2012 per la soma recòrd de 119900000 de dolars. La cinquena version es una litografia realizada en 1895 a Berlin.

Citacion de l'artista

Le 22 janvier 1892, Munch escriguèt dins son jornal:« Me passejavi sus un camin amb dos amics — colcava lo solelh — subte lo cèl venguèt roge sang. M'arrestèri, alassat, e m'apiegèt sus una barralha — i aviá de sang e de lengas de fuòc al dessús del fjord blau negre de la vila — mos amics contunhèron, e i demorèt, trentalhavi d'ància — sentiguèri un crit infinit que passava per l'univèrs e qu'esquiçava la natura. »

Inspiracion

Segon Donald Olson, professor d'astrofisica a l'universitat del Tèxas, aqueste trescòl d'un solelh roge flamejaire èra probablament provocat per las cendres emisas pendent l'erupcion del volcan Krakatoa en 1883.

Lo quadre sembla fòrça a de momias, subretot amb una momia chachapoyas trobada al Peró. Segon l'istorian de l'art Robert Rosenblum, Munch auriá descobèrt la momia pendent una mòstra a París e se'n seriá inspirat per realizar la primièra version de son quadre. La mèsma momia auriá tanben inspirat Paul Gauguin.

Panatòris

Lo 12 de febrièr de 1994,  Lo Crit de la Galariá nacionala d'Òslo foguèt panat. De grops antiavortament actius en Norvègia foguèron sopçonats. Tres meses mai tard, lo quadre es prepausat al govèrn norvegian per un rescat de 1200000 de dolars americans. Lo govèrn refusa e lo quadre es trobat lo 7 de mai de 1994 per la polícia norvegiana en collaboracion amb la britanica e lo Getty Center.

Detz ans après, lo 22 d'agost de 2004, un dels Crit del musèu Munch, lo mai celèbre, e tanben la Madòna, foguèron panats dins una ataca amb armas. Segon lo jornal suedés Svenska Dagbladet, lo quadre auriá estat brutlat. Pasmens, lo 31 d'agost de 2006, la polícia norvegiana amoncièt aver trobat los dos quadrs panats dins un estat jutjat pro bon. Lo 23 d'abril de 2007 la Cort d'apellacion d'Òslo condamna tres dels panaires.

Un graffiti librament inspirat del quadre de Munch, près de la via de camin de fèrre entre Sehnde e Lehrte en Alemanha.

Veire tanben

Ligams extèrnes

• Expo Munch sens son Crit a la Pinacotèca de París