Lista dels comtes de Bigòrra
Constitucion del comtat de Bigòrra
[modificar | Modificar lo còdi]Los primièrs comtes de Bigòrra son coneguts per la carta d’Allaon, document que se revelèt èsser fals e que data en fach del sègle XVII. Aquesta carta fa referéncia a una autra, la de Carles lo Calvet, rei de França, datada del 30 de genièr de 845, que seriá lo tèxte mai ancian que mencione lo comtat de Bigòrra, que lo beneficiari es lo comte Donat-Lop. Sembla qu'aquel comte Donat-Lop es mai jove d'una generacion. S'aquesta carta existiguèt vertadièrament, parla d'un Carles rei dels Francs e emperaire, alara caldriá considerar que s'agís puslèu de Carles lo Gròs.
La carta d'Allaon temptava de mostrar que los primièrs comtes de Bigòrra descendián en linhada masculina dels ducs d’Aquitània e dels reis merovingians, mas aquesta pretencion apareis fantasierosa. Es pus credible d'estacar los primièrs comtes de Bigòrra als ducs de Gasconha, tanben ancèstres probables del rei de Pampalona e dels comtes d'Aragon. Aquestes darrièrs de tot biais an un cas privilegiat dempuèi lo sègle IX de maridatges amb los comtes de Fois, de Bigòrra, los vescomtes de Bearn e los ducs de Gasconha.
La primièra atestacion per un comte de Bigòrra data de 945. Se menciona alara Raimon Ièr Dat.
Los comtes
[modificar | Modificar lo còdi]Ostal de Bigòrra (Gasconha ?)
[modificar | Modificar lo còdi]avant 907 : Donat Lop[1], rèirefelen probable de Lop Centolh, comte de Gasconha
- maridat a Faquilo, filha de Mansio
en 907 : Dat Donat e Lop Donat, filh del precedent[1]
???-956 : Raimon Ir Dat († 956), filh probable de Dat Donat e cèrt de Lupa Sanchez de Navarra[2][3]
- maridat a Gersenda o Faquilèna d’Astarac, filha d’Arnaud, comte d’Astarac e veusa d’Aureòl d’Aure[4].
956-1000 : Loís († 1000), filh del precedent[5][3]
1000-1025/1032 : Garcia Arnaud († 1025/1032), filh d’Arnaud de Bigòrra, nebot del precedent.
1025/1032-1032/1034 : Gersenda, (v.986 † 1003), filha del precedent[5][3]
- maridada vèrs 1010 a Bernat Rogièr (981 † 1037) comte de Fois
Ostal de Fois
[modificar | Modificar lo còdi]1032/34-1037 : Bernat Ir Rogièr (981 † 1037) comte de Fois[3]
- maridat a Garsenda de Bigòrra
1037-1077 : Bernat II (v. 1014 † 1077), filh del precedent[3]
- maridat en primièras nòças a Clamença († 1062)
- maridat en segondas nòças a Esteveta de Marselha, veusa de Geffroy Ir, comte de Provença
1077-1080 : Raimon II († 1080), filh del precedent e de Clamença[3]
1080-1095 : Beatrix Ièra († 1095), filha de Bernat II e de Clamença [3] Maridada en 1079 a Centolh V († 1088) vescomte de Bearn
Ostal de Bearn
[modificar | Modificar lo còdi]1080-1090 : Centolh Ir († 1090) vescomte de Bearn (Centolh V)[3]
- maridat en 1079 a Beatrix Ièra († 1095)
1095-1113 : Bernat III († 1113), filh de Centolh V de Bearn e de Beatritz de Bigòrra.[3]
- maridat vèrs 1110 a Anicèla de Fesensac, filha d’Astanòve II, comte de Fesensac
1113-1129 : Centolh II († 1129), fraire del precedent[6], filh de Centolh V de Bearn e de Beatritz de Bigòrra.
- maridat en primièras nòças
- maridat en segondas nòças a Estefania de Barcelona, filha de Raimon Berenguièr III, comte de Barcelona e de Doça Ièra, comtessa de Provença.
1129-ap.1148 : Beatritz II, († ap.1148), filha del precedent e de sa primièra esposa[3]
- maridada a Pèire († 1163), vescomte de Marsan
Ostal de Marsan
[modificar | Modificar lo còdi]1129-1163 : Pèire († 1163), vescomte de Marsan e comte de Bigòrra[3]
- maridat a Beatritz II de Bigòrra
1163-1178 : Centolh III († 1178), filh dels precedents[3]
- maridat en 1155 a Matèla dels Bauç, veusa de Pèire II de Gabaret, vescomte de Bearn e filha de Raimon, senhor dels Bauç e d'Esteveta de Gavaudan Provença
1178-1194 : Estefania Beatritz III, filha del precedent[3]
- maridada en primièras nòças a Pèire († abans 1180), vescomte de Dacs
- maridada en segondas nòças en 1180 a Bernat IV († 1225) comtes de Comenge e separada en 1192.
Ostal de Comenge
[modificar | Modificar lo còdi]1194-1251 : Petronilha de Comenge (1186 † 1251), filha de Bernat IV de Comenge e d'Estefania de Bigòrra[3]
- maridada :
- vèrs 1196 amb Gaston VII, vescomte de Bearn (v. 1165 † 1215)
- amb Nuno Sanchez d’Aragon, comte de Rosselhon e de Cerdanha (separats pauc aprèp)[7]
- lo 13 de novembre de 1216 Gui de Montfòrt († 1220)
- Aimar de Rançon († 1224)
- en 1228 Boson de Matha († 1247), senhor de Conhac
Ostal de Montfòrt
[modificar | Modificar lo còdi]1251-1255 : Alix de Montfòrt, (1216 † 1255), filha de Gui de Montfòrt e de Petronilha de Bigòrra
- maridada en primièras nòças amb Jordan de Chabanés
- maridada en segondas nòças en 1247 amb Raoul de Courtenay, senhor de Champignelles
Ostal de Chabanés
[modificar | Modificar lo còdi]1255-1283 : Eschivat IV de Chabanais († 1283), filh de Jordan de Chabanés e d'Alix de Montfòrt
- maridat en 1256 a Agnès de Fois, filha de Rogièr IV, comte de Fois, e de Brunissenda de Cardona.
1283-1302 : Laura de Chabanés, († 1316), sòrre del precedent
- maridat en primièras nòças amb Simon de Rochechouart, senhor d'Avalles
- maridat en segondas nòças en 1284 amb Raimon V, vescomte de Turena
Succession del comtat de Bigòrra
[modificar | Modificar lo còdi]Del temps d'Eschivat de Chabanais, lo comte Simon V de Montfòrt aviá reivindicat Bigòrra. Aprèp la mòrt de Simon, son eretièr vend sos dreches al rei Enric Ir de Navarra, mentre que lo vescomte Gaston VII de Bearn reivindica Bigòrra al nom de sa filha Constança de Moncada. Ne seguisson maites procèsses, que s'acaban amb l'annexion del comtat en 1302 pel rei de França.
Al tractat de Brétigny (1360), la corona de França deu cedir lo comtat als Angleses. Tarba, capitala del comtat, es reconquerida tre 1370. Caldrà esperar 1426 per que lo comtat de Bigòrra siá rendut a Joan Ièr de Fois Gralhí, comte de Fois e vescomte de Bearn. Aqueste portarà a partir d'aquesta data lo títol de comte de Bigòrra.
La restauracion del comtat
[modificar | Modificar lo còdi]
1425-1436 : Joan Ièr, comte de Fois e Bigòrra, vescomte de Bearn
- maridat en primièras nòças en 1402 a Joana de Navarra (1386 † 1413), filha de Carles III, rei de Navarra, e d’Alienòr de Castelha
- maridat en segondas nòças en 1422 a Joana de Labrit (1403 † 1435), filha de Carles Ir, sir de Labrit, e de Maria de Sully
- maridat en tresenas nòças en 1435 a Joana d’Urgel (1415 † 1445), filha de Jacme II, comte d’Urgel, e d’Isabèla d’Aragon
1436-1472 : Gaston IV (1425 † 1472), filh del precedent e de Joana de Labrit
- maridat en 1436 a Alienòr Ièra de Navarra, reina de Navarra (1425 † 1479)
1472-1483 : Francés Fèbus (1466 † 1483), felen del precedent, filh de Carles de Fois Bearn, prince de Viana, e de Magdalena de França
1470-1517 : Catarina (1470 † 1517), sòrre del precedent
- maridada en 1484 a Joan III de Labrit (1469 † 1516)
1484-1516 : Joan III de Labrit (1469 † 1516), sir de Labrit comte de Peiregòrd, d’Armanhac e de Rodés, vescomte de Limòtges e per maridatge rei de Navarra, comte de Fois e de Bigòrra, vescomte de Bearn.
- maridada en 1484 a Catarina (1470 † 1517), sòrre del precedent
1516-1555 : Enric II de Labrit (1502 † 1552), filh dels precedents
- maridat en 1527 a Margarida d'Engoleime, sòrre del rei de França, Francés Ièr
1562-1572 : Joana III de Labrit (1528 † 1572), filha del precedent
- maridada en 1548 a Antòni de Borbon, duc de Borbon e Vendôme
1572-1607 : Enric de Borbon (1553 † 1610), filh de la precedenta En 1589, venguèt rei de França jol nom d’Enric IV e rattache la Bigòrra a França en 1607.
Annèxes
[modificar | Modificar lo còdi]Vejatz tanben
[modificar | Modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ 1,0 et 1,1 Christian Settipani. La Noblesse du Midi Carolingien (en francés). Oxford: Prosopographica et genealogica, p. 388. ISBN 1-900934-04-3.
- ↑ Modèl:Ibid
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 et 3,14 Foundation for Medieval Genealogy : Los comtes de Bigòrra
- ↑ Uèi se pausa encara la question de saber se Gersenda e Faquilèna son una sola persona o doas sòrres successivament esposadas per Raimond Dat, vejatz Modèl:Ibid.
- ↑ 5,0 5,1 et 5,2 Modèl:Ibid
- ↑ Pierre Tucoo-Chala. Quand l'Islam était aux portes des Pyrénées. J&D Editions, Biarritz. ISBN 2-84127-022-X.
La Foundation for Medieval Genealogy, çaquelà fisabla abitualament lo ditz filh de Bernat III, mas aquò s'opausa a la succession de Fesensac e a mai d'un autre testimoniatge. - ↑ Serián estats sonque noviats ; Modèl:Ref-Paladilhe-SimonMontfòrt