Vejatz lo contengut

Linx

Aqueste article es redigit en lengadocian.
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.


Lo linx (Lynx), apelat egalament lop cervièr,[1][2] gat-lop[1] o gat-lobet,[1] es un genre de felids que conta quatre espècias. Las lors caracteristicas son: talha mejana, patas fòrtas, aurelhlas longas, coa corta o lo pelatge mai o mens tacat.

Totas las espècias abitan exclusivament dins l'emisfèri nòrd, en Euràsia e al Nòrd d'America (que semblon n'èsser originaris). Lo nomenat linx de desèrt (Caracal), qu'abita en Africa e dins una granda partida d'Àsia centrala e occidental, es en realitat un felin escassament parent que parteja qualques semblanças extèrnes amb los representants del genre Lynx, fruit de la convergéncia evolutiva, coma exemple i a la seuna coa, plan fòrça corta e las lors grandas aurelhas, coronadas de longs pèls negres a la punta que servisson per aumentar la lor excellanta audicion.

Caracteristicas

[modificar | Modificar lo còdi]

Lo pelatge a diferentas tonalitats segons l'espècia e la sosespècia. Los linxs canadencs e eurasiatics oscillan entre lo marron e lo jaune desvolopant un pelatge mai long e gris pendent l'ivèrn. Lo linx iberic es de color marron alara que lo linx ros, coma l'indica lo seu nom, a una forradura marron rogenca. Las quatre espècias tenon de tacas e de raias que varian segon los individús. Los individús mai tacats vivon subretot al sud. L'espècia mai granda es l'eurasiatica, que pòt arribar als 30 kg de pes e l'espècia mai pichona es l'iberica, que capita pas los 20 kg.

Biologia e ecologia

[modificar | Modificar lo còdi]

Son d'animals de preferéncia forestièrs. Lo linx iberic abita de bòsques de tipes mediterranèu, alara que l'eurasiatic e lo canadenc se trapan dins los bòsques de conifèrs e aqueles de fulèlha caduca. Lo linx rosses se tròba dins los bòsques coma dins las grandas planas e airals de bartas del centre e oèst del Nòrd d'America. La lors presas mai comunas son los Rosegairess e los lagomòrfs, a que s'apon ocasionalament aucèls e ongulats de pichona talha, coma cabretas e pichons del cèrvis. Los pichons carnivòrs, entre el que s'inclou el gat salvatge, tampauc s'escapa pas a la seuna predacion.

Problematica del linx

[modificar | Modificar lo còdi]
Article detalhat: Linx iberic.

De las quatre espècias conegudas de linx, l'espècia iberica es la mai vulnerable a causa del nombre d'indiviús. Aquela espècia es sus la Lista Roja d'Espècias de la UICN. La poblacion del linx iberic es redusida a 200 exemplars, se repartís a de pichons airals del sud-oèst de la peninsula iberica, entre que se trapa al Coto de Doñana. Malgrat los recents succeses del programa d'abaliment en captivitat menat en Espanha, l'espècia encara merma a causa de la fragmentacion de l'abitat e l'escassetat d'aliments, degut subretot a la mixomatòsi del conilh. Tanben se morrís d'animals tenrapalats a l'ocasion del braconatge.

  1. 1,0 1,1 et 1,2 «Lynx» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana.
  2. Academia Occitana-Consistòri del Gai Saber (2008-2024). Diccionari General de la Lenga Occitana (DGLO), p. 411. 
  3. Mistral, Frederic (1878–1886). Lou Tresor dóu Felibrige (TDF). Rafèla d'Arle: Cultura Provençala e Meridionala. 
Sus d'autres projècte de Wikimedia:
Commons
Commons
Commons (Galariá) Modifica el valor a Wikidata
Commons
Commons
Commons (Categoria) Modifica el valor a WikidataModèl:Commonscat/categories
Wikispecies
Wikispecies
Wikispecies Modifica el valor a Wikidata