Lampa d'arc
Una lampa d'arc es un sistèma procurant de lutz mejans d'electricitat jos forma d'un arc electric.
L'arc electric
[modificar | Modificar lo còdi]
Dempuèi la descobèrta de l'arc electric pel quimista anglés Sir Humphry Davy, en 1809, las recercas foguèron nombrosas. Aviá obtengut un arc de 8 cm de long, aprèp aver menat al comtacte doas latas de carbon ligadas als dos pòls d'una bateria d'elements Volta; entre ambedoas latas se produguèt una flama que se corbava en forma d'arc de cercle jos l'efècte del corrent d'aire caud ascendent, vaqui lo nom de la flama d'arc electric, nom que foguèt conservat fins ara.
Plaçament dels electròdes
[modificar | Modificar lo còdi]Per un arc de corrent continú, l'electròde (d'en primièr de carbon) positiu es toujours plaçat sus la partida superòra e se cava a son extremitat un cratèr, pichona depression en forma de calòta esferica concava, qu'es portada cap a incandescéncia. Es lo quite cratèr que produtz la mai granda partida (85 %) de la lutz balhada per l'arc. L'electròde negatiu plaçat en dejós forma una punta erodada que cobrís de nodositats; es menada cap al roge e dona prèp de 10 % de la lutz emesa. Lo quite arc, es a dire las vapors situdas dins l'espaci comprés entre ambedos electròdes dona prèp de 5 % de la lutz emesa. L'arc deu èsser dispausat de biais que lo cratèr siá orientat cap a la superfícia a esclairar e l'electròde negatiu deu èsser mai prima possible, per formar un ecran minim per la lutz produch pel cratèr. L'arc demòra fòrça instable a la variacions de tension o de corrent. Per mermar aquel inconvenient sufisís de plaçar en seria una resisténcia ohmica.
Alucatge de l'arc electric
[modificar | Modificar lo còdi]Per alucar un arc, cal sarrar los electròdes, los menar cap al contacte e los alunhar enseguida. Aquela operacion se realiza automaticament.
Evolucion tecnica
[modificar | Modificar lo còdi]Usadís dels electròdes
[modificar | Modificar lo còdi]Dins l'aire liure
[modificar | Modificar lo còdi]A mesure que los electròdes s'usan, un dispositiu los serra per mantenir un alunhament constant. Ambedos electròdes s'usan per combusction, perque l'electròde positiu es mai caud, s'usa mai aviadament. Dins un arc jos 10 ampèrs e de 10 mm de long, l'electròde positiu s'usa de 3 cm per ora. En mejana la durada d'un parelh d'electròdes, per un arc a aire liure, es de 7 oras (foncion de la longor dels electròdes). L'usuadís tròp rapid dels electròdes demòra lo problèma máger, demandant una man d'òbra costosa e los arcs a aire liure an ara desapareguts.
En mitan miègclaus
[modificar | Modificar lo còdi]Charles F. Brush, que contribuguèt fòrça al desvelopament de la lampa d'arc, foguèt un dels primièrs a aver l'idèa d'operar l'arc dins un mitan miègclaus. La quantitat d'oxigèn admesa essent escás sufisenta per produire la combustion, los electròdes brutlan fòrça mens aviadament (fins a 150 oras), quitament se lo rendament luminós es mendre al respècte dels arcs a aire liure. La dinamò de Gramme foguèt utilizada per provesir las lampas d'arc amb lo régulator de Serrin, donca en corrent continú.
Las lampas d'arc miègclaus de Brush, e aquela de Thomson-Houston (mai tard General Electric) e d'Adams-Bagnall, foguèron al vam per esclairar los airals comercials, industrials e carrierencs de l'America del Nòrd fins als ans 1910, mas la Primièra Guèrra Mondiala e l'apareisson de las lampas d'incandescéncia de mai fòrta poténcia, menèron a la retirada d'aquela tecnologia. Una granda majoritat de las lampas d'arc acabèron a la ferralha per provesir en municions l'armada pendent la guèrra.
La candela de Jablochkoff
[modificar | Modificar lo còdi]Paul Nicolaïewich Jablochkoff aguèt l'idèa simple de plaçar los electròdes pas mai de fácia mas de costat, verticalament. Ambedos electròdes son isolats amb una capa d'argila e l'arc electric se fa al suc d'ambedoas extremitats. Una listròta de carbon fa l'amorsatge. Per obtenir un usadís egal dels electròdes, Jablochkoff pensèt ja a utilizar lo corrent alternatiu. En 1876, un an abans la lampa d'incandescéncia d'Edison, de lampas d'arc de Jablochkoff foguèron utilizada per l'esclairatge de las vias dels grands magazins a París e a Londres. Jablochkoff melhorèt encara las lampas d'arc per far un remplaçament aisit e aviat dels electròdes usats[1],[2]
A l'ora d'ara
[modificar | Modificar lo còdi]
Las lampas d'arc son utilizadas per totes los projectors de cinèma e per l'esclairaige de l'empont. Las emissions musicalas tele, las mòstras d'artistas utilizant de projectors rotatius nomenats scanners e de projectors de percaç equipats de lampa d'alogenurs metallics (lampas HMI) o lampas de Xenon[3]. Es l'aspècte pontual e poderós de la font qu'es interessant per l'espleitacion optica. Lor vida es de 500 fins a 1 000 oras.
Per l'esclairatge, las lampas d'arc foguèron remplaçadas per las lampas de descarga bassa o nauta pression que se vei per las carrièras e los estadis
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (fr)« Sur quelques imperfections de la bougie de Jablochkoff », Journal Universel d'Électricité, 15 de junh de 1880, sul site cnum.cnam.fr.
- ↑ (fr)« L'éclairage électrique par le système Jablochkoff » - Journal Universel d'Électricité, 10 d'agost de 1881, sul site cnum.cnam.fr.
- ↑ (de) XBO Kino Lampen – Technik und Anwendung, OSRAM GmbH, 1996.
