Granda Depression de 1873-1896
La Granda Depression de 1873-1896 es un lòng periòde de problemas economics que regarda lei país industrializats. Foguèt caracterizat per una demenicion de la creissença economica, un afondrament dei profiechs, plusors falhidas bancàrias e industrialas resclantissentas e una augmentacion dau caumatge e, pus generalament, de la misèria.
Causas
[modificar | Modificar lo còdi]
Tres causas principalas son avançadas per explicar aquela crisi. La premiera es un alentiment de la demanda a partir de 1870. D'efiech, après un periòde d'investiments massius de 1850 a 1870, venguèt pus malaisat de realizar d'investiments rendables. D'efiech, au començament deis ans 1870, lei linhas ferroviàrias pus rendablas èran construchas, lei rotas maritimas èran percorregudas per de naviris eficaç e leis usinas èran ben equipadas. Leis investiments èran tanben vengudas azardós en causa d'una concurréncia exacerbada. Lei tecnologias poguèron pas portar una solucion car lei limits dei maquinas de vapor qu'avián portat la Revolucion Industriala èran agantats. Foguèt ansin pas possible de construrre de trens pus rapids, de naviris pus gròs ò de maquinas pus poderosas. Enfin, en causa d'aqueu marasme, l'esparnhe europèu foguèt puslèu orientat vèrs leis economias emergentas (Estats Units, Empèri Otoman, etc.) ò vèrs leis obligacions d'Estat (emprunts rus, etc.).
La resolucion de la crisi
[modificar | Modificar lo còdi]Leis innovacions tecnologicas
[modificar | Modificar lo còdi]A partir de 1880, leis innovacions tecnologicas se multipliquèron e se difusèron rapidament. Permetèron pauc a cha pauc de subremontar lo blocatge tecnologic a l'origina de la crisi. Dins la siderurgia, lei procès Bessemer e Thomas permetèron d'utilizar de mineraus de fèrre novèus, çò que facilitèt la produccion e ofriguèt la possibilitat de melhorar lei proprietats deis aciers. Dins lo textil, lei progrès de la quimia de sintèsi menèron au desvolopament dei colorants.
La produccion d'energia foguèt tanben revolucionada per l'aparicion de motors d'explosion pus pichons. Aquò permetèt lo desvolopament de l'automobila, de l'aviacion e de l'industria petroliera. Puei, l'electricitat venguèt mai e mai importanta amb l'aparicion de l'esclairatge modèrne, dau tramvai electric, de l'electrometallurgia e de la TSF. Dins leis usinas, lei maquinas otís electricas permetèron d'augmentar la produccion.
La reorganizacion dau trabalh
[modificar | Modificar lo còdi]La mesa en òbra de tecnologias novèlas entraïnèt de transformacions majoras dins l'organizacion dau trabalh. D'efiech, lo trabalh venguèt pus intens e lei maquinas novèlas marquèron la victòria de l'usina e de la mecanica sus l'obrador e l'obrier qualificat. Per rentabilizar d'investiments mai e mai importants, lei metòdes scientifics, especialament lo taylorisme, venguèt la nòrma en despiech dei criticas e dei protestacions.
Lei consequéncias de la crisi
[modificar | Modificar lo còdi]Lei consequéncias de la crisi son multiplas. Premier, lo capitalisme individuau de la premiera Revolucion Industriala dispareguèt. Laissèt la plaça a de companhiás pus importantas e capablas de trobar lei sòus necessaris per menar d'investiments pus importants. Lei gros pus pichons subrevisquèron quand poguèron s'inserir dins de rets de sostractança ò dins de brancas pauc modernizadas. Dins cada país, de movements de concentracion menèron donc a la constitucion de companhiás pus importantas. Tre 1914, au mens 300 multinacionalas existissián dins lo monde.
Au nivèu de la iearquia dei poissanças industrialas, França e lo Reiaume Unit veguèron sa posicion dominanta atacada. En 1913, leis Estats Units èran ansin vengudas la premiera poissança industriala (35,8 % de la produccion mondiala). Èran seguits per Alemanha (15,7 %) e lo Reiaume Unit (14 %). França èra desenant quatrena e la part de sa produccion (6,4 %) èra relativament marginala. Au nivèu ideologic, lo laissez-faire èra demorat la règla dins lei país ja industrializats e ais Estats Units. En revènge, en Alemanha, en Russia e en Japon, l'Estat intervenguèt pus dirèctament per favorizar la formacion de grops industriaus capables de respòndre a sei besonhs.