Mesolitic : Diferéncia entre lei versions

← Cambiament precedent Diferéncia seguenta →

Contengut suprimit Contengut apondut

En linha

Version del 30 junh de 2014 a 16.24

v · d · m	Preïstòria	Protoistòria	Istòria
v · d · m	Paleolitic Mesolitic Neolitic	Edat del Coire Edat del Bronze Edat del Fèrre	Antiquitat Edat Mejana Edat Modèrna

Edats preïstoricas
O	La Tène	Protoïstòria
	Hallstatt
	Edat del Fèrre
	Bronze final
	Bronze mejan
	Bronze ancian
	Edat del Bronze
	Calcolitic
	Neolitic	Preïstòria
	Mesolitic / Epipal.
P	Paleolitic superior
	Paleolitic mejan
	Paleolitic inferior
	Paleolitic
	Edat de la Pèira

Lo Mesolitic es un periòde de transicion entre lo Paleolitic Superior e lo Neolitic (entre aperaquí 10 000 e 5 000 ans abC en Euròpa). Se devesís en doas fasas: l'Epipaleolitic (o fasa finala del Paleolitic) e lo Neolitic Preceramic. Correspond a una epòca postglaciària que menèt al cambiament de las costumas e de las aisinas, a l'aparicion d'un grand nombre de bòsques, a l'escantiment dels grands animals (mamot, rinocèros lanut, ors de las cavèrnas); lo rangièr migra. Lo cèrvi, lo maguri, lo sarrion, lo boquetin, lo singlar e lo cabiròl aumentan lor nombre e venon lo ferum favorit. Los òmes caçan tanben d'orses, de rainals, de gats de las montanhas, de taisses, d'autres mamifèrs pichons e d'ausèls. Lo cagaròl, pròpri dels climas umids e cauds, se multiplica e es manjat per milions. La pesca se desvolopa. En complement de la caça, los òmes pòt alavetz culhir fòrça fruches; las novèlas costumas alimentàrias modifican lors caracteristicas fisicas. Abandonan las caunas e bastisson d'ostals amb de marerials d'origina vegetala (fusta...), ran dels rius, luòc de descobèrta de mantun talhèr de silèx (pèira usada per la fabricacion d'aisinas e d'armas e per la produccion de fuòc). Per la caça s'utilizava principalament l'arc e las flèchas. L'art rupèstre d'aquesta epòca representa de batalhas d'arquièrs e de combats còs a còs, d'òmes nuses e de femnas qu'utilizan de faudetas acampanadas e que van nusas per dessús la centura, d'òmes amb de plumas sus la tèsta e de braçalets dins los braces, de femnas nautas e primas, de centura estrecha e de pelvis granda, de cambas fòrtas e de popas grandas e flaccidas que lor arribava fins al ventre; lor cofadura èra estrecha al centre e penjanta cap als costats. Se crei que cada grop aviá un fachilhièr representat per una figura que portava d'adorns als genolhs e segurament tanben als braces. Se fan de balhs rituals (probablament de rites de fertilitat o d'abondància).

Se desvolopa la tecnica de caça per enrodament. Lo cuèr dels animals es tanben emplegat coma sacs. Los recintes fachs amb de pals de fusta per empresonar los animals seràn puèi a l'origina de l'elevatge. Las femnas culhisson la mèl de las abelhas, mas contròtlan pas encara los eissams.

Atal, cal considerar aquesta fasa coma una fasa inicialament (Epipaleolitic) de caçaires-culheires (al començament subretot caçaires) e puèi (Protoneolitic) de pastres.

@@ Linha 10 : / Linha 10 : @@
 {{Edats preïstoricas}}
-Lo '''Mesolitic''' es lo periòde situat a la fin del [[Paleolitic]] Superior, coma transicion entre aquela epòca e lo periòde [[Neolitic]], e sa data va tre 9000 avC fins a 6000 avC. Correspond a l'epòca postglaciala, qu'i cambièt lo [[clima]] e las costumas, e per aquò l'utillatge. Lo Mesolitic se devesís en doas fasas: l'[[Epipaleolitic]] (o fasa finala del [[Paleolitic]]) e lo Protoneolitic (periòde immediatament anterior al Neolitic o Edat dels metals). Pendent aquel periòde sorgisson los grands bòsques (en rason dels cambiaments climatics) e los animals grands coma lo [[mamot]], lo [[rinocèros]] lanut, l'[[Ursus spelaeus|ors de las cavèrnas]]. Lo [[rangièr]] migra. Per contra, lo [[cèrvi]], lo [[maguri]], lo [[sarrion]], la [[Capra pyrenaica]], lo [[singlar]] e lo [[cabiròl]] aumentan lor nombre e venon las pèças de caça principalas pr'amor que los bòsques fan malaisida la [[caça]] de las pèças grandas. Se caça tanben d'[[Ors (mamifèr)|orses]], de rainals, de gats de las montanhas, de taissons, d'autres [[mamifèr]]s pichons e d'[[ausèl]]s. Lo [[cagaròl]], pròpri dels climas umids e cauds, se multiplica e es manjat per milions. La [[pesca]] se desvolopa. L'òme pòt ara culhir una quantitat màger de fruches, doncas que fa pas de mestièr fòrça caça. Sortís de las [[cauna]]s e bastís los primièrs luòcs d'abitacion ([[ostal]]s de [[fusta]] e de [[planta]]s), pròche dels [[riu]]s. Las costumas [[noiridura|alimentàrias]] novèlas modifican las caracteristicas fisicas de l'òme al Mesolitic. Pròche dels [[riu]]s s'es trapat mai d'una rèsta apelada talhèr de silèx (pèira per far de fuòc), que se'n fasiá d'aisinas de caça. Per la caça s'utilizava principalament l'arc e las flèchas. L'art rupèstre d'aquesta epòca representa de batalhas d'arquièrs e de combats còs a còs, d'òmes nuses e de femnas qu'utilizan de faudetas acampanadas e que van nusas per dessús la centura, d'òmes amb de plumas sus la tèsta e de braçalets dins los braces, de femnas nautas e primas, de centura estrecha e de pelvis granda, de cambas fòrtas e de popas grandas e flaccidas que lor arribava fins al ventre; lor cofadura èra estrecha al centre e penjanta cap als costats. Se crei que cada grop aviá un fachilhièr representat per una figura que portava d'adorns als genolhs e segurament tanben als braces. Se fan de balhs rituals (probablament de rites de fertilitat o d'abondància).
+Lo '''Mesolitic''' es un periòde de transicion entre lo [[Paleolitic]] Superior e lo [[Neolitic]] (entre aperaquí {{formatnum:10000}} e {{formatnum:5000}} ans abC en Euròpa). Se devesís en doas fasas: l'[[Epipaleolitic]] (o fasa finala del [[Paleolitic]]) e lo Neolitic Preceramic. Correspond a una epòca postglaciària que menèt al cambiament de las costumas e de las aisinas, a l'aparicion d'un grand nombre de [[bòsc|bòsques]], a l'escantiment dels grands animals ([[mamot]], [[rinocèros]] lanut, [[Ursus spelaeus|ors de las cavèrnas]]); lo [[rangièr]] migra. Lo [[cèrvi]], lo [[maguri]], lo [[sarrion]], lo [[boquetin]], lo [[singlar]] e lo [[cabiròl]] aumentan lor nombre e venon lo ferum favorit. Los òmes caçan tanben d'[[ors (mamifèr)|orses]], de [[rainal]]s, de gats de las montanhas, de taisses, d'autres [[mamifèr]]s pichons e d'[[ausèl]]s. Lo [[cagaròl]], pròpri dels climas umids e cauds, se multiplica e es manjat per milions. La [[pesca]] se desvolopa. En complement de la caça, los òmes pòt alavetz culhir fòrça fruches; las novèlas costumas [[noiridura|alimentàrias]] modifican lors caracteristicas fisicas. Abandonan las [[cauna]]s e bastisson d'[[ostal]]s amb de marerials d'origina vegetala ([[fusta]]...), ran dels [[riu]]s, luòc de descobèrta de mantun talhèr de silèx (pèira usada per la fabricacion d'aisinas e d'armas e per la produccion de fuòc). Per la caça s'utilizava principalament l'arc e las flèchas. L'art rupèstre d'aquesta epòca representa de batalhas d'arquièrs e de combats còs a còs, d'òmes nuses e de femnas qu'utilizan de faudetas acampanadas e que van nusas per dessús la centura, d'òmes amb de plumas sus la tèsta e de braçalets dins los braces, de femnas nautas e primas, de centura estrecha e de pelvis granda, de cambas fòrtas e de popas grandas e flaccidas que lor arribava fins al ventre; lor cofadura èra estrecha al centre e penjanta cap als costats. Se crei que cada grop aviá un fachilhièr representat per una figura que portava d'adorns als genolhs e segurament tanben als braces. Se fan de balhs rituals (probablament de rites de fertilitat o d'abondància).
 Se desvolopa la tecnica de caça per enrodament. Lo [[cuèr]] dels animals es tanben emplegat coma sacs. Los recintes fachs amb de pals de fusta per empresonar los animals seràn puèi a l'origina de l'[[elevatge]]. Las femnas culhisson la [[mèl]] de las [[abelha]]s, mas contròtlan pas encara los [[eissam]]s.