Hernán Cortés : Diferéncia entre lei versions
m alavetz |
Cap resum de modificació |
||
| Linha 1 : | Linha 1 : | ||
{{1000 fondamentals}} |
{{1000 fondamentals}} |
||
[[Imatge:Hernan1.jpg|thumb|200px|left|Hernán Cortés]][[Imatge:Escudo de Hernán Cortés completo.svg|thumb|200px|Escut de Cortés]] |
[[Imatge:Hernan1.jpg|thumb|200px|left|Hernán Cortés]][[Imatge:Escudo de Hernán Cortés completo.svg|thumb|200px|Escut de Cortés]] |
||
'''Hernán Cortés de Monroy y Pizarro''' ([[Medellín (Extremadura)|Medellín]], [[Extremadura]], alavetz [[Castelha]], [[1485]] – [[Castilleja de la Cuesta]], [[Andalosia]], lo [[2 de deceme]] de [[1547]]) que ho un deus principaus [[conquestador espanhòu|conquestador]] deu [[Mexic]] qui conquestè e sosmetó l'[[Empèri Astèca]]. |
'''Hernán Cortés de Monroy y Pizarro''' ([[Medellín (Extremadura)|Medellín]], [[Extremadura]], alavetz [[Castelha]], [[1485]] – [[Castilleja de la Cuesta]], [[Andalosia]], lo [[2 de deceme]] de [[1547]]) que ho un deus principaus [[conquestador espanhòu|conquestador]] deu [[Mexic]] qui conquestè e sosmetó l'[[Empèri Astèca]]. |
||
| Linha 6 : | Linha 8 : | ||
Estrategicament, que comprengó l'ostilitat de grops indians de cap a la tirania astèca enta'us s'aligar ; en mei d'aquò, qu'avó ua mestressa indiana, coneguda dens l'istòria com [[Doña Marina]] qui he l'interpreta. Dens la soa conquesta rapida deu Mexic (enter [[1519]] e [[1521]], dab quauquas mauescadudas sanhosas entaus espanhòus, ua famosa, coneguda com la [[Trista Nuèit]]) Cortés qu'avó de pelejar contre compatriòts vienguts l'arrestar. Fin finala, totun, avent conquestat un territòri tan gran e tan ric entà Castelha, que ho hèit marqués de Oaxaca. |
Estrategicament, que comprengó l'ostilitat de grops indians de cap a la tirania astèca enta'us s'aligar ; en mei d'aquò, qu'avó ua mestressa indiana, coneguda dens l'istòria com [[Doña Marina]] qui he l'interpreta. Dens la soa conquesta rapida deu Mexic (enter [[1519]] e [[1521]], dab quauquas mauescadudas sanhosas entaus espanhòus, ua famosa, coneguda com la [[Trista Nuèit]]) Cortés qu'avó de pelejar contre compatriòts vienguts l'arrestar. Fin finala, totun, avent conquestat un territòri tan gran e tan ric entà Castelha, que ho hèit marqués de Oaxaca. |
||
== Familha e jovença == |
|||
Hernan Cortés èra lo fiu unic d’una familha de l’aristocràcia auta d’[[Espanha]] entre [[1483]] e [[1485]]<ref>La màger part dei fònts donan l’annada 1485 coma data de naissança.</ref>. Son paire, Martin Cortés de Monroy, foguèt Procuraire generau, e divèrsei membres de la familha participèron ambé succès a la [[Reconquista]], especialament dins la província d’Estremadura. I obtenguèron de fèus. |
|||
A 14 ans, Cortés foguèt mandat per doas annadas a l’Universitat de Salamanca avans d’abandonar seis estudis per començar una carriera dins l’armada. En [[1504]] o [[1506]], s’embarquèt per l’America per participar a la colonizacion de l’illa d’[[Hisponiola]]. I recebiguèt de tèrras, d’esclaus e la carga de notari. |
|||
En [[1511]], participèt a una campanha de conquista de l’illa de Cuba e recebiguèt d’autrei tèrras. Venguèt tanben cònsol de Santiago de Cuba. En [[1518]], après leis expedicions dins lo Yucatan e lei racòntes de Francisco Hernández de Córdoba ([[1517]]) et Juan de Grijalva ([[1518]]) a prepaus d’aur dins lei ciutats de la region, se decidiguèt de preparar a son torn una expedicion dins la region. |
|||
== La conquista de Mexic == |
|||
=== Lei premiers contacts === |
|||
En causa de la mesfisança dau governador de [[Cuba]], Cortés foguèt obligit de precipitar sa partença ambé solament onze naviris e mens d’un milier d’òmes. Pasmens, la màger part èran de soudats experimentats qu’avián ja participat ai guèrras d’Itàlia. Lo 22 d’abriu de [[1519]], desbarquèron pròche dau luòc ocupat per la vila modèrna de Veracruz.. Lei premiers contacts ambé lei Maias foguèron relativament bons e Cortes descurbiguèt doas personas que van aver un ròtle primordiau dins la perseguida de son expedicion. |
|||
Lo premier foguèt lo capelan espanhòu [[Gerónimo de Aguilar]] qu’èra un presonier ancian d’una tribú d’Indians. Lo segond èra una eslava, dicha [[Malintzin]]. Lei dos avián una conoissança fòrça importanta dei lengas, dei populacions e de la politica de la region. Venguèron de membres majors de l’expedicion. Puei, Cortes aprendiguèt l’existéncia d’un país dich ‘’Mexico’’, en fach l’[[Civilizacion astèca|Empèri Astèc]], que sembla èsser lo centre dei riquessas circulant dins la region. De contactes foguèron donc concluch ambé lei representants de son rèi, [[Moctezuma II]] e la conquista d’aquela region va venir pauc a pauc l’objectiu principau de Cortes. |
|||
=== De la fondacion de Vera Cruz a Cholula === |
|||
Per començar la conquista de [[Mexic]], Cortés fondèt una vila a l’endrech dau desbarquament que foguèt dicha Veracruz. Ne’n venguèt lo capitan generau devenent donc independent de l’autoritat dau governador de Cuba. Aquò, e l’abséncia de resultats dins l’expedicion, entraïnèt una revòuta d’una partida dei membres de l’expedicion. Cortés deguèt eliminar lei caps principaus dau movement per tornar prendre lo contraròtle de seis òmes. |
|||
D’autra part, gràcias ai conseus de Malintzin, lo conquistador poguèt crear de relacions diplomaticas ambé de pòples enemics deis Astècs. Descurbiguèt tanben lo dieu [[Quetzalcoatl]], divinitat principala de tota la region d’America Centrala, e lei tradicions parlant de son retorn sota la forma d’un òme blanc. |
|||
Lo 19 d’aost de [[1519]], acomencèt sa campanha en direccion dei territòris astècs. Lo 2 de setembre, averèt una batalha còntra lei tropas de la ciutat de Tlaxcala, enemiga de la [[Tripla Aliança]] astèca<ref>La Tripla Aliança èra l'aliança entre Tenochtitlan, Texcoco e Tlacopan. Lo territòri d'aquelei ciutats formava l'Empèri astèc.</ref>, e obtenguèt son aliança e son sostèn. Aprofichant aquelei renfòrç e la possibilitat de faire una pausa, leis Espanhòus poguèron contuniar d’avançar après quauquei setmanas per arribar a Cholula onte recebiguèron un acuèlh favorable per leis Astècs. Pasmens, aquela recepcion èra una leca per eliminar l’expedicion durant la nuech. Avertits, Cortes e sei fòrças ataquèron d’en premier e destruguèron la vila tuant entre {{formatnum:15000}} e {{formatnum:30000}} abitants. |
|||
[[Categoria:Conquestador]] |
[[Categoria:Conquestador]] |
||
Version del 23 febrièr de 2012 a 20.36
Hernán Cortés de Monroy y Pizarro (Medellín, Extremadura, alavetz Castelha, 1485 – Castilleja de la Cuesta, Andalosia, lo 2 de deceme de 1547) que ho un deus principaus conquestador deu Mexic qui conquestè e sosmetó l'Empèri Astèca.
Vadut dens lo Reiaume de Castelha, que trauquè la mar entà har fortuna e que viscó dens l'isla d'Hispañola puish a Cuba on arrecebè ua proprietat coloniau (ua encomienda) ; qu'organizè ua expedicion de conquèsta deu continent que gavidè a maugrta de l'ostiliatat personala e de la veda deu governador Diego Velázquez de Cuéllar.
Estrategicament, que comprengó l'ostilitat de grops indians de cap a la tirania astèca enta'us s'aligar ; en mei d'aquò, qu'avó ua mestressa indiana, coneguda dens l'istòria com Doña Marina qui he l'interpreta. Dens la soa conquesta rapida deu Mexic (enter 1519 e 1521, dab quauquas mauescadudas sanhosas entaus espanhòus, ua famosa, coneguda com la Trista Nuèit) Cortés qu'avó de pelejar contre compatriòts vienguts l'arrestar. Fin finala, totun, avent conquestat un territòri tan gran e tan ric entà Castelha, que ho hèit marqués de Oaxaca.
Familha e jovença
Hernan Cortés èra lo fiu unic d’una familha de l’aristocràcia auta d’Espanha entre 1483 e 1485[1]. Son paire, Martin Cortés de Monroy, foguèt Procuraire generau, e divèrsei membres de la familha participèron ambé succès a la Reconquista, especialament dins la província d’Estremadura. I obtenguèron de fèus.
A 14 ans, Cortés foguèt mandat per doas annadas a l’Universitat de Salamanca avans d’abandonar seis estudis per començar una carriera dins l’armada. En 1504 o 1506, s’embarquèt per l’America per participar a la colonizacion de l’illa d’Hisponiola. I recebiguèt de tèrras, d’esclaus e la carga de notari.
En 1511, participèt a una campanha de conquista de l’illa de Cuba e recebiguèt d’autrei tèrras. Venguèt tanben cònsol de Santiago de Cuba. En 1518, après leis expedicions dins lo Yucatan e lei racòntes de Francisco Hernández de Córdoba (1517) et Juan de Grijalva (1518) a prepaus d’aur dins lei ciutats de la region, se decidiguèt de preparar a son torn una expedicion dins la region.
La conquista de Mexic
Lei premiers contacts
En causa de la mesfisança dau governador de Cuba, Cortés foguèt obligit de precipitar sa partença ambé solament onze naviris e mens d’un milier d’òmes. Pasmens, la màger part èran de soudats experimentats qu’avián ja participat ai guèrras d’Itàlia. Lo 22 d’abriu de 1519, desbarquèron pròche dau luòc ocupat per la vila modèrna de Veracruz.. Lei premiers contacts ambé lei Maias foguèron relativament bons e Cortes descurbiguèt doas personas que van aver un ròtle primordiau dins la perseguida de son expedicion.
Lo premier foguèt lo capelan espanhòu Gerónimo de Aguilar qu’èra un presonier ancian d’una tribú d’Indians. Lo segond èra una eslava, dicha Malintzin. Lei dos avián una conoissança fòrça importanta dei lengas, dei populacions e de la politica de la region. Venguèron de membres majors de l’expedicion. Puei, Cortes aprendiguèt l’existéncia d’un país dich ‘’Mexico’’, en fach l’Empèri Astèc, que sembla èsser lo centre dei riquessas circulant dins la region. De contactes foguèron donc concluch ambé lei representants de son rèi, Moctezuma II e la conquista d’aquela region va venir pauc a pauc l’objectiu principau de Cortes.
De la fondacion de Vera Cruz a Cholula
Per començar la conquista de Mexic, Cortés fondèt una vila a l’endrech dau desbarquament que foguèt dicha Veracruz. Ne’n venguèt lo capitan generau devenent donc independent de l’autoritat dau governador de Cuba. Aquò, e l’abséncia de resultats dins l’expedicion, entraïnèt una revòuta d’una partida dei membres de l’expedicion. Cortés deguèt eliminar lei caps principaus dau movement per tornar prendre lo contraròtle de seis òmes.
D’autra part, gràcias ai conseus de Malintzin, lo conquistador poguèt crear de relacions diplomaticas ambé de pòples enemics deis Astècs. Descurbiguèt tanben lo dieu Quetzalcoatl, divinitat principala de tota la region d’America Centrala, e lei tradicions parlant de son retorn sota la forma d’un òme blanc.
Lo 19 d’aost de 1519, acomencèt sa campanha en direccion dei territòris astècs. Lo 2 de setembre, averèt una batalha còntra lei tropas de la ciutat de Tlaxcala, enemiga de la Tripla Aliança astèca[2], e obtenguèt son aliança e son sostèn. Aprofichant aquelei renfòrç e la possibilitat de faire una pausa, leis Espanhòus poguèron contuniar d’avançar après quauquei setmanas per arribar a Cholula onte recebiguèron un acuèlh favorable per leis Astècs. Pasmens, aquela recepcion èra una leca per eliminar l’expedicion durant la nuech. Avertits, Cortes e sei fòrças ataquèron d’en premier e destruguèron la vila tuant entre 15 000 e 30 000 abitants.