Conjugason
La conjugason[1] o conjugacion,[2] en gramatica, es un conjunt de formas verbalas produitas pel mecanisme de flexion verbala. L'ensemble de las formas d'un meteis vèrb constituísson un paradigma. Mai sovent, la conjugason se realiza segon un nombre de traits gramaticals coma:
- la persona;
- lo nombre;
- lo genre;
- lo temps;
- la votz;
- lo mòde;
- l'aspècte;
- lo movement associat, entre autras possibilitats.
Exemple simple en occitan
[modificar | modificar lo còdi]La forma de "referéncia" d'un vèrb es nomenat l'infinitifu present; prenem per exemple lo vèrb «pensar».
Quand se descrich una accion en cors, s’utilise un temps nomenat "present de l'indicatiu", e la forma del vèrb depend de la relacion entre lo locutor, lo subjècre del vèrb (la persona) e le nombre del subjècte:
- lo locutor parla de semèsme: 1èra persona del singular, «pensi»
- lo locutor parla a un autre individú: 2a persona del singuliar, «pensas»
- lo locutor parla a un autre individú (o un grop) d’un tresen individú: 3a persona del singular, «pensa»
- lo grop dels locutors parla de semèsme: 1èra persona del plurial, «pensam»
- lo grop dels locutors parla (polidament o non) a un autre grop o alara polidament a un individú: 2a persona del plurial, «pensatz»
- lo grop dels locutors parla un autre individú (o grop) d’un tresen grop: 3a persona del pluria, «pensan».
Se l'accion es acabada, revolguda e qu’es pas simultanèa a una autra accion de raconta, s’utilisa lo preterit: «pensèt».
En consequéncia, los vèrbs se conjugan en foncion de sas conjugasons o morfèmas verbals de racina.[3][4]
- Vèrbs acabats en -AR (1ra conjugason)
- Vèrbs acabats en -ER o -RE (2da conjugason)
- Vèrbs acabats en -IR (3na conjugason)
Articles connèxes
[modificar | modificar lo còdi]Nòtas e referéncias
[modificar | modificar lo còdi]- ↑ «Conjugaison» (en francés). Multidiccionari Occitan Dicodòc. Congrès permanent de la lenga occitana.
- ↑ Academia Occitana-Consistòri del Gai Saber. «Diccionari General de la Lenga Occitana (DGLO)».
- ↑ Taupiac, Jacme. Gramatica occitana. IEO edicions. ISBN 978-2-85910-561-7.
- ↑ Vernet, Florian. Gramatica de l'occitan estandard. Collègi d'Occitania ─ Academia Occitana. ISBN 978-2-901526-00-1.
