Imperatiu (gramatica)
En gramatica, l’imperatiu es un dels diferents mòdes gramaticals (amb l'indicatiu, lo condicional, lo subjonctiu, etc.).
Utilizacion[modificar | Modificar lo còdi]
L'imperatiu es un mòde gramatical exprimissent una injonction.
- un òrdre o una comanda (exemples 1, 2) ;
- una requista o un demanda (exemples 3, 4) ;
- una exigéncia o une suplica (exemple 5, 6) ;
- una invitacion (exemples 7, 8, 9) ;
- un conselh (exemple 10) ;
- una instruccion (exemple 11);
- un desir, une benediccion o una malediccion (exemples 12, 13) ;
- una preguièra (exemple 14) ;
- una permission (exemples 15, 16).
Combinat amb una negacion, l'imperatiu permet entre d'exprimir:
- una interdiccion (exemple 17) ;
mas pas necessàriament: tanben, pòt simplament exprimir:
- un conselh.
- Manja ton entrepan!
- Calatz-vos!
- Gilbèrt, passa-me lo sal, se vos plai!
- Presta-me cinc èuros!
- Daissatz-me!
- Menatz-me al Consulat Terrian!
- Passa a l’ostal a l’escasença!
- Torna prene donc un talh de còca!
- Mogam lo cafè!
- Pren una aspirina e assaja de te pausar un pauc!
- Viratz a esquèrra al fuòc, puèi contunhatz en avant sus 50 mètres!
- Passa una bon jornada!
- Vai al diable!
- Pardona-nos nos ofensas!
- Fuma se vols!
- D'acòrdi, a ta partida de fotbòl, vai!
- Toca a pas res!
- Toca pas mon gredon!
Aquestas categorias son ni exclusivas ni estancas.
Caracterizan un vejaire pragmatic e social los diferents tipes d'actes de paraula qu'un imperatiu pòt realizar.
Conjugason dins la lengas indoeuropèas[modificar | Modificar lo còdi]
L'imperatiu es un mode atestat plan actiu en indoeuropèu, Mai sovent jo la forma del radical nud.
Anglés[modificar | Modificar lo còdi]
En anglés, s’utiliza l'infinitiu nud per exprimir l'imperatiu, levant la particula « to » que precedís normalament lo radical. La sola forme declinada de l'imperatiu es a segonda persona del singular, levat lo vèrb « to be » (èsser), realizat a l'imperatiu per « be » (Puslèu que la forma de l'indicatiu, « are »).
- Come here. (Ven ! / Venètz !)
- Be back by tonight. (Torna/ Tornatz aqueste ser.)
- Let's go! (Amen!)
Occitan[modificar | Modificar lo còdi]
A l'imperatiu, en occitan, i a pas que lo present e lo passat, a la segonda persona del singular e a las primièra e segonda personas del plural. Pel passat s’utiliza las formas del subjonctiu
Neerlandés[modificar | Modificar lo còdi]
En neerlandés, l'imperatiu pòt mirar lo passat: Had geholpen ! « (auriai volgut que) aguèsses ajudat », e pòt tanben mirar Lo present.