Ciutadanetat mondiala
Un ciutadan del mond (o cosmopolita) es, en un sens, una persona que desira transcendir la division geopolitica inerenta a las ciutadaniás nacionalas dels diferents estats e païses sobeirans. Es un concèpte similar a lo d'internacionalisme, congreat al sègle XIX, e mai se la significacion actuala de l'internacionalisme s'es alonhada de sa definicion primitiva.
Istòria e Filosofia
[modificar | Modificar lo còdi]Los primièrs a s'identificar coma ciutadans del mond foguèron los filosòfs estoïcs. Fargèron lo tèrme de cosmopolis o de ciutat universala, que lo mot cosmopolita ne foguèt derivat. L'estoïcisme foguèt una filosofia importanta dins l'empèri roman, que preteniá crear aquela mena de cosmopolis.
Lo cosmpolitisme pren son rasic de la presa de consciéncia de l'unitat prigonda de l'espècia umana. Per un cosmopolita, al delai de las diferéncias nacionalas, etnicas o culturalas, existisson tota una tièra de traches comuns a l'espècia umana que fan que los èssers umans sián totes parièrs en dreches e en dignitat. L'actitud del cosmopolita es a l'encòp lo respièch e l'interès per totas las culturas, e lo condemnament de las violacions dels dreches de la persona que vòlgan justificar pel motiu de la diferéncia culturala.
La traduccion politica del cosmopolitisme es mai complicada. I a d'unes cosmopolitas que, per principi, considèran lo cosmopolitisme coma incompatible amb quala mena de nacionalisme o de patriotisme que siá. D'autres, çaquela, considèran que çò que s'opausa per principi al cosmopolitisme es pas lo nacionalisme d'esperel, mas lo chovinisme o lo nacionalisme basat sus l'idèa la raça. Totes los cosmopolitas son d'acòrdi, per contra, qu'existisson de critèris de justícia que cal garantir a qual èsser uman que siá independentament de la nacionalitat sieuna. Es tanben comuna entre los que se considèran ciutadans del mond la reivindicacion d'una mena d'estructura politica internacionala que afronte los desfises que los ciutadans de totas las nacions an en comun coma abitants de la meteissa planeta e coma membres de la meteissa espècia. En aquel sens, lo cosmopolitisme afirma que la sobeiranetat dels estats es pas inviolable e que pòt èsser revocada per la comunitat internacionala dins lo cas de violacions grèvas del Dreches de l'Òme per part de l'Estat.
Font
[modificar | Modificar lo còdi]- (ca) Aqueste article es parcialament o en totalitat eissit d’una traduccion de l’article de Wikipèdia en catalan intitolat « Ciutadà del món ».