Vejatz lo contengut

Cicne

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
  Cygnus


Lo Cicne es un genre d'ucèls de la familha dels Anatidae, grands aucèls aquatics.

Son coneguts per lor còl corbat e per lors bèlas plumas blancas, en nombre de 25 000 pel cicne adulte[1]. Pasmens, qualques espècias an un plumatge negre. Lors dos pès son palmats. Los cicnes son los pus grands membres de la familha dels guits (anatidae), e d'entre los mai gròsses aucèls volants, pesant fins a 15 kg e mesurant 1,50 m. A respècte de las aucas, son a l'encòp pus grands en talha e an de pès e un còl proporcionalament mai grands[2]. An tanben una pèça de pèl desplumada entre los uèlhs e sul bèc pels adultes. Los plumatges de cada sèxe son similars, mas los mascles son generalament mai grands e mai pesucs que las femèlas.

Lo cicne es l'aucèl dedicat a Apollon dins la mitologia grèga.

Just abans de morir, lo cicne cantariá encara mai e amb mai de fòrça. Aquela caracteristica donèt l'expression que ven de l’Antiquitat grèga (en referéncia al darrièr discors de Socrates condamnat a mòrt per impietat)[3].

Distribucion e migracion

[modificar | Modificar lo còdi]

Los cicnes son generalament situats dins de mejans temperats, rarament jols tropics. Quatre a cinc espècias se tròban dins l'emisfèri Nòrd, una espècia se trapa en Austràlia e en Nòva Zelanda e una darrièra espècia se trapa dins lo sud de Sud-Africa. Los cicnes son absents de l'Asia tropicala, d'America Centrala, del nòrd de l'America del Sud e de l'ensems d'Africa. Una espècia, lo cicne mut, foguèt introdusida en America del Nòrd, en Austràlia e en Nòva Zelanda[4].

Mai d'una espècias an un comportament migratòri, en partida o en totalitat. Lo Cicne mut es une espècia migratritz parciala, demorant dins de regions de l'Euròpa Occidentala, mas migrant en Euròpa de l'Èst e en Asia. [5].

Nis de cicne mut amb dos uòus clauses (esquèrra)
jove cicne sortit de l'uòu (drecha).

Los cicnes se noirisson dins l'aiga e sus tèrra. Son gaireben exclusivament erbivòrs, pasmens se un pichon nombre d'animals aquatics pòdon èsser manjats. Lor regim alimentari es compausat de racinas, de tuberculs, de tijas e de fuèlhas de las plantas aquaticas [6].

Los cicnes s'acoplan per parelhas monogamas e vivon ensems d'annadas. Sovent, los coples pòdon durar per la vida, mas la separacion pòt arribar[7]. Aquelas parelhas demòran quitament dins las espècias migratriças gregàrias que s'amasson dins los airals d'ivernatge[8]. Lo nis se trapa a tèrra, prèp de l'aiga e mesura prèp d'un mètre de diamètre. Al contrari de fòrça d'autres guits e aucas, lo mascle contribuís a la construccion del nis. La talha mejana dels uòus es de 113 x 74 mm, amb un pes de 340 g, una mejana de clocada de 4 a 7 uòus e un periòde de coason de 34 - 45 jorns[9]. Amb los Dendrocygninae, los cicnes son los sols anatidèus que los mascles ajudan la coason dels uòus.

De comportaments omosexuals e transsexuals son observats pels cicnes muts[10].

Las espècias de cicnes de l'emisfèri nòrd an lo plumatge d'un blanc pur, mas aqueles de l'emisfèri sud mesclan negre e blanc. L'espècia australiana del cicne negre (Cygnus atratus) es negra en totalitat, levat lo blanc de sas plumas en vòl. Los pichons dels cicnes negres son de color gris clar. Los cicnes del còl negre, vivent en America del Sud, son blancs mas an lo còl negre.

Los membres inferiors dels cicnes son de color gris negrenc, levat per las doas espècias d'America del Sud, qu'an de membres inferieurs roses. La color del bèc varia: las quatre espècias subarticas an de bècs negres amb de tintas de jaune, alara que totas las autras espècias an de bècs amb motius roge e negre.

Malautiás, causas de mortalitat

[modificar | Modificar lo còdi]

Aspècte cultural

[modificar | Modificar lo còdi]
Leda e lo cicne
Paolo Veronese, 1585

L'aspècte cultural del cicne es fòrça ric en Euròpa. Benlèu l'istòria d'un cicne mai coneguda es aquela de la fable Lo guiton lag. L'istòria es centrada sus un guit lag qu'es maltractat fins a qu'encontra de cicnes. Aqueles l'acculhisson e lo guit se transforma en un cicne blanc magnific. Los cicnes son sovent un simbòl de l'amor o de la fidelitat perque mantenon de relacions monogamas de longa durada. Fòrça òbras metan en scèna de cicnes, coma Lohengrin o Parsifal.

En Anglatèrra e País de Galas (mas pas en Escòcia o en Irlanda), la possession de cicnes muts (en anglés, mute swans) es reglamentada per una lei, l'Act of Swans, adoptada pel Parlament anglés en 1482.[11].

Los cicnes son fòrça presents dins la mitologia. Dins la mitologia grèga, l'istòria de Leda e lo cicne conta qu'Elena de Tròia foguèt concebuda per una union de Zèus desguisat en cicne e de Leda, reina d'Esparta.

  1. (fr)Le règne animal; Bernard de Wetter; ed:Éditions Caramel
  2. "Ducks"(en) Ducks, Geese and Swans; Kear, Janet; ed:Oxford University; Oxford; 2005
  3. (fr)TV5 - Quiz
  4. id:"Ducks"
  5. (en)Effects of El Nino Southern Oscillation on Numbers of Black-Necked Swans at Rio Cruces Sanctuary, Chile; Roberto Schlatter, Rene Navarro, Paulo Corti; jornal:Waterbirds: The International Journal of Waterbird Biology, 2002 [1].
  6. id = "Ducks"
  7. (fr)Partnerships in birds, Eileen Rees; ed: Oxford University Press
  8. (en) Functional aspects of the pair bond in winter in Bewick's swans (Cygnus columbianus bewickii); D.K. Scott jornal:Behavioral Ecology and Sociobiology; 1980
  9. BTO (en) British Trust for Ornithology Mute Swan
  10. Bagemihl (en)Bruce Bagemihl, 1999, Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity, St. Martin's Press, Modèl:Isbn, pages 487-491
  11. http://www.royal.gov.uk/RoyalEventsandCeremonies/SwanUpping/SwanUpping.aspx