Calakmul
Calakmul ò Kalakmul[1] es lo nom modèrne d'una importanta ciutat-Estat maia dau Periòde Classic de Mesoamerica. A son apogèu, durant lo sègle VII, assostava probablament una populacion de 50 000 abitants e èra lo centre d'un Estat regionau de 13 000 km² capable de contrarotlar de centres urbans situats a 150 km de sa capitala. Calakmul èra frequentament en guèrra amb Tikal, l'autre ciutat-Estat maia majora dau periòde, e interveniá regularament dins leis afaires de ciutats mens importantas coma Dos Pilas, Naranjo, Caracol e Palenque.
Durament batuda per Tikal en 695, Calakmul intrèt dins un periòde de declin. La desfacha còntra sa rivala ne'n foguèt probablament una causa, mai l'abandon progressiu dau site s'inscriu dins un movement pus larg que regarda la màger part dei vilas maias dei bassei tèrras. Durant la premiera mitat dau sègle VIII, Calakmul foguèt encara en mesura de sostenir la revòuta de Quiriguá còntra Tikal, mai après aquela data, lei monuments e leis inscripcions novèus vènon rars. De mai, seis aliats foguèron pauc a cha pauc batuts e Tikal venguèt la poissança egememonica dei bassei tèrras. A partir de 800, lei mencions de Calakmul e de sei rèis dins lei tèxtes maias vènon fòrça episodicas. L'arqueologia mòstra que lo site demorèt un centre politic important fins a 900 e que foguèt definitivament abandonat dins lo corrent dau sègle X.
Lei vestigis foguèron explorats per d'arqueològs a partir deis ans 1930. Son importància apareguèt rapidament amb la descubèrta de plusors monuments e d'un centenau d'estèlas. Pasmens, lei recèrcas deguèron s'arrestar de 1938 a 1982. Lei trabalhs modèrnes tornèron començar durant leis ans 1980, çò que permetèt pauc a cha pauc d'identificar mai de 6 250 estructuras despartidas dins una zòna de 20 km²[2].
Liames intèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (en) Michael D. Coe, The Maya, Nòva York, Thames and Hudson, 2005.