Bisont des estèpes

Eth Bisont des estèpes apareishèc en Euròpa hè 900.000 annades e siguèc caçat per er òme enquia eth sòn escantiment.

Classificacion
Règne	Animalia
Embrancament	Chordata
Sosembr.	Vertebrata
Òrdre	Mammalia
Sosclassa	Theria
Infraclassa	Eutheria
Òrdre	Artiodactyla
Familha	Bovidae
Sosfamilha	Bovinae
Genre	Bison
Espècia	Bison priscus

Eth Bisont des estèpes (var. bisont de las estèpas; bisont deis estèpas) (bison priscus) ei ua espècie escantida de gran bisont dab granes còrnes.

Descripcion

Eth bisont des estèpes ère mès naut e mès gran qu'es bisonts actuals. Es sues còrnes èren mès longues e entà en naut. Se pensa que semblaua mès eth bisont europèu que non pas eth bisont american. Es mascles mès grani hèien gaireben 2 m. Es sues còrnes astenhien enquias 1,5 m de longada. Demoraua en grani ramats pr'amor qu'es pradères on demoraua èren abondants e ère caçat per plan de predators.

Diuerses rèstes momificades an sigut trapades en Siberia, ua des quals à 36.000 annades (coneguda coma Blue Babe) e se trapa en eth Museu Institut d'Alaska. Ua auta damb sonque 28.000 annades ei en eth Museu Institut Smithsonian.

Environament

Ère originari d'Euròpa e eth sòn ancessor ère ua forma de bisont mès primitiu (Bison shoetensacki). Ei atau qu'eth bisont des estepes siguec vadut hè 900.000 annades. Que i an classades diuerses sos-espècies:

· Bison priscus mediator : originari de França, Occitània e Euròpa. Plan de sòns fossils an sigut trapats ena Corresa occitana e tanben en Tautavelh (Rosselhon catalan). Es despulhes sigueren trapades en baumes on i demorèc er òme. Ère un animal semblant a Bison priscus priscus.

· Bison priscus priscus : originari de Russia e Euròpa, ère era sos-espècie mès gran de totes.

· Bison priscus gigas: (tanben Bison alaskensis o Bison crassicornis). Apareishèc hè 200.000 annades dempús d'ua epòca de plan de heired qu'auia hèt baishar es nivèus des aigues. Demoraua en Alaska dempús de crotzar er estret de Bering. Eth gèu que capèraua Canadà deishèc pas que i aués un espandiment dera espècie mès entàth sud per tot eth continent american. Aguesta espècie serà era ancessora des bisonts americans (Bison latifrons).

· D'autes sos-espècies an sigut pas encara descrites.

Eth bisont des estèpes demoraua enes estèpes e pradères arriques en graminees ont i auien paucs arbes. Demoraua damb eth mamot lanós, eth rinocèros lanós, shivaus e cèrvis mès tanben ath cant de predators coma leons, lops e er òme.

Eth bisont e er òme

Eth bisont des estèpes ère ua ressorsa de minjar importanta pes òmes preïstorics: ère minjar e rauba. Pendent eth paleolitic miei er òme de Neandertal caçaua soent bisonts utilizant avencs coma atraps naturals. Codolós en er Òlt occitan que n'ère un d'aguesti. Pendent eth paleolitic inferior es bisonts des estèpes èren diboishats soent enes baumes europèes (Altamira,Las Caus, Chauvet) damb tot sòn poder e força. Probaubaments èren ua hònt d'ajuda religiosa e mitica importanta.

Bibliografia

Alan Turner et Mauricio Anton. Mammifères de la Préhistoire, Nathan, 2004.
(en) Steppe bison, article de la BBC présentant le bison des steppes.
(en) Le bison des steppes sur Beringia.org.