Bertran Boisset
Bertran(d) Boisset (en occitan medieval: Boysset; Arle, entre 1350 e 1358- Arle, entre 1415 e 1416) foguèt un borgués erudit occitan de Provença, conegut per sa cronica dei fachs que se debanèron dins lo país arlatenc e per son tractat de destratge: La sciéncia de destrar.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Bertran Boisset nos es conegut a travèrs de sa cronica que evòca, a mai dei divèrses eveniments importants per son epòca, quauqueis eveniments personaus coma per exemple la naissença de seis enfants. Bertran èra un letraferit e un artesan plan presat que participava activament a la vida sociala d'Arle. Ansin nos cònta dins sas cronicas que de 1372 a 1414 la venguda del rei de França o mai lo d'Aragon a Arle, los conflictes papaus; lo passatge del fraire Vincenç Ferrièr a Arle lo 10 de febrièr de 1400, lei problèmas amb lo leon d'Arle, lei fenomèns naturals inabituals coma la nèbla, lo creis de Ròse, los eclipsis:
- L'an M.CCC.LXXXV lo jorn permier de jonoyer, fon eclipsi de solhel, de l'ora de prima entro l'ora de mieja tersia, que si cantava la Mesa majer; et era la festa da mieou; et aytant quant duret l'eclipsi, fon nueg.
o mai las cometas:
- L'an M.CCC.I lo jorn ters de jonoyer, a l'intrar de la nueg, aparet una stela ves la partida del solhel colquant, et avie una coa longa partent de la stela, e tirava ves solelh levant; et avie de lonc la coa doas cannas, quant al semblan que hom vesie.
- Item, lo coa avie motos raisel; et l'an M.CCCC.I, lo jorn XXI de mas, si vi de totas las oras del jorn, mas que fos l'aise clar; e si lavava lo matin tro apres que lo solelh era colqua; e dure en tro l'an M.CCCC.II, lo jorn permier d'abril.
Tanben notèt de causas ben mai trivialas coma la nòva de la naissença de fraires siameses, de pols de tres cambas o mai la venguda d'una femna sens braç:
- L'an M.CCC.LXXXVI e lo jorn VII de juin, vi yeu Bertran Boysset una fenna, ad Avinhon, que non avie mans ni brases, ni jamais non n'ac mingua.
- Item, fasie an los pes tot com s'en sec: permieramens, lavava sos pes la un an l'autre, e los eisugava amb un drap line, aysins propriamens come si fossan mans.
- Item, prenie una petita agulha de cordurar, e de fil, e passava lo fil per lo cas de l'agulha, e pueis cordurava aysins propriamens com an las mans, si las agues.
- Item, prenie una filosa amb un fus, e filava noblamens an los pes.
- Item, fasie un capelet de flos an de fil, an que liava las flos alviron dal capelet an los pes.
- Item, jugava an dos datz, o an quatre, sus un taulier pausat en terra.
Son tractat de destrar, acompanhat de divèrsas illustracions fachas per lo quite autor, foguèt escrich en 1406.
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- La tèsi de Pierre Portet, Bertrand Boysset, arpenteur arlésien de la fin du Modèl:XIVe siècle es accessibla sus dos sits :palissy.humana.univ-nantes.fr | boysset.ifrance.com
- Pierre Portet. Bertrand Boysset, la vie et les oeuvres techniques d’un arpenteur médiéval (1355-1416). Editions Le Manuscrit. ISBN 2748118677. ; accessible aicí