Arundo donax

Arundo donax

mata d'Arundo donax

Classificacion APG III (2009)
Règne	Plantae
Reng de precisar	Angiospèrmes
Reng de precisar	Monocotiledons
Reng de precisar	Commelinidèas
Òrdre	Poales
Familha	Poaceae
Reng de precisar	clad PACMAD
Sosfamilha	Arundinoideae
Tribú	Arundineae
Genre	Arundo

Nom binominal

Arundo donax
L., 1753

Estatut de conservacion UICN

( LC )
LC : Preocupacion menora

Arundo donax es una de planta erbacèa de la familha de las Poaceae, sosfamilha de las Arundinoideae, es una canavèra. Son cultivar pigalhat la fa mai atractiva e s'utiliza per ornar pargues e jardins.

Descripcion[modificar | Modificar lo còdi]

Es una graminèa de rizòma caracteristic dels luòcs umids de las regions mediterranèas. A de grandas fuèlhas desfiladas, penjantas, glaucas, e de crestas terminalas d'espiguets de color vers palle a violacèu.

Sembla a una canavèra o un bambó, subretot abans l'aparicion dels espiguets. Sa nautor varia de 1 m a 8 m segon las varietats e las condicions de cultura^[1]. L'ivèrn pren un aspècte dessecat.

L'inflorescéncia apareis de setembre a octobre, es una crèsta d’espiguets pollinizats pel vent (anemogamia). Lo fruch es un cariòpse.

Pés.
Arundo donax. font: Pr Otto Wilhelm Thomé, Flora d'Alemanha, Àustria e Soïssa, 1885.
Detalh de la tija.

Cultura[modificar | Modificar lo còdi]

Quitament se supòrta plan la secada un còp installada, aquela canavèra se cultiva melhor sus de terrens umids e plan drenats. Pòt venir invasiva se las condicions son adaptadas.

Se multiplica levant de rizòmas a la prima o per brocatge dins l'aiga de tròces dels cluèges de 1 an (1 a 2 cm de diamètre, 3 noses) utilizant la partida ont buta de rams laterals^[2]. Tanben se pòt utilizar de cluèges de l'an mas lo brocatge foncionarà mens ben.

Arundo donax es pro rustic un còp installada (fins a -10 °C pels cluèges e -15°C pels rizòmas) e es pauc sensibla als parasits o malautiás.

Coma totas las espècas pigalhada, lo cultivar 'Versicolor' (mai utilizat en ornament) es fòrça mens vigorós que l'espècia tipe (la partida blanca del fulham participa pas a la fotosintèsi).

Abitat e espandiment[modificar | Modificar lo còdi]

L'airal de reparticion d'origina d'Arundo donax s'espandís dins las regions temperadas e tropicalas del Mond Vièlh. Pasmens se l'espècia es sovent considerada coma indigèna dins le bacin mediterranèu o d'autras regions mai caudas del Mond Ancian, seriá una introduccion anciana en Euròpa dempuèi l'Asia tropicala. Son airel original seriá donc purament asiatic. Aquela espècia es uèi largament espandida dins totas las regions caudas del mond. Se naturalizèt dins fòrça regions e es a vegadas venguda envasissenta, subretot en Africa australa, dins las regions subtropicalas dels EUA, al Mexic, dins las Antilhas, en America del Sud e dins las illas del Pacific ^[3].

Arundo donax figura dins la lista de las cent espècias envasissentas d'entre las mai nosiblas del mond^[4] de l'UICN. Dins las Illas Canàrias, l'espècia es classificada coma planta envasissenta e alara enebida de detencion, comèrci e propagacion pel decret reial 1628/2011^[5].

Abitat tipe: canelièras mediterranèas
Airal de reparticion: cosmopolit^[6].

Utilizacions[modificar | Modificar lo còdi]

Bioenergia[modificar | Modificar lo còdi]

Sul plan industrial, Arundo donax es una de las culturas mai prometosa per la produccion de bioenergia jos clima mediterranèu ont es ja adaptada al mitan, dona de rendements importants e durables, e resistís a las secadas. D'estudis sul terren mostrèron sos febles besonhs en trabalh de sol, engrais e pesticids. a l'avantatge de far pas concurréncia a las culturas alimentàrias que sos febles besonhs li permeton de butar ont pas cap d'autre cultura alimentària serà pas envisajabla. Mai, Arundo donax dona una proteccion contra l'erosion dels sols, un dels procediments mai importants de degradacion de las tèrra dins lo bacin mediterranèu. A. donax a un potencial impressionant per mai d'un procediment de conversion en matèrias primièras bioenergeticas. Son recòrd istoric de produccion foguèt establit en Itàlia per SNIA Viscosa sus 6 300 ha a Torviscosa, per aténher la produccion annala mejana de 35 t/ha de matèria seca. Uèi, d'estudis per trobar de culturas energeticas foguèron menats per mai d'una universitat als EUA e UE dins l'UE per evaluar e identificar las practicas melhoras de gestion per maximizar los rendements de biomassa e evaluar los impactes environamentals.

Òrt[modificar | Modificar lo còdi]

Sovent utilizadas en sèga a Occitània, buta plan en situacion abrigada e plan solelhada, amb un sol umid e puslèu sablonós, mas plan drenat l'ivèrn. S'adapta a la salinitat dels sòls.

Tradicionalament, dona lo material de basa per realizar las canissas e de banastariá. Se las tijas son mal servadas se desvolòpan de mosiduras^[7].

Arts[modificar | Modificar lo còdi]

Se realiza tanben d'enches amb d'Arundo donax, per la clarineta, lo saxofòn, lo clarin, lo basson e autres instruments de vent. Tanben aquelas canavèras son utilizada per realizar de calams, instruments d'escritura e de calligrafia.