Alquimia

Pagina d'una òbra d'en Ramon Llull

L'alquimia (adaptacion de l'arab: الكيمياء, al-kīmiyāﺀ, el meteis manlevat al grèc ancian: χημεία o χημία) es un domeni que compren un ensems de practicas e especulacions ligadas mai que mai a la transmutacion des metals. Un dels objectius màgers de l'alquimia es la realizacion de la pèira filosofala que podriá permetre la transmutacion dels metals, subretot los mens presats, en metal de valor coma l'argent o mai que mai l'aur.

Una de las autras tòcas tradicionalas d'aquesta art es la recerca de la panacèa (una medecina universala) e la prolongacion de la vida gràcias a un elixir de longa vida. La practica de l'alquimia e de las teorias de la matèria que s'i fondamenta dessús, son sovent acompanhadas, particularament a partir de la Renaissença, d'especulacions filosoficas, misticas o mai esperitalas.

De practicas que se podián considerar alquimicas existissián ja en China tre lo sègle IV, e son atestadas en Índia tre lo sègle VI. L'alquimia occidentala, aparentament, seriá venguda d'Egipte entre -100 (amb Bolos de Mendès) e 300 (amb Zosim de Panopòlis). Puèi se desvolopèt dins lo mond arab abans d'arribar en Euròpa durant l'Edat Mejana. Fins a la fin del sègle XVII los mots alquimia e quimia èran quasiment de sinonims e se podián emplegar indiferentament. Foguèt sonque durant lo sègle XVIII que se crèet una distincion entre totes dos, e que l'alquimia coneguèt una passa de declin, sens desaparéisser completament pr'aquò, mentre que la quimia modèrna comencèt a s'impausar a partir del trabalh de Lavoisier.

Istòria

L'alquimia dins lo mond islamic

Jàbir ibn Hayyan (Geber), qu'es considerat coma lo "paire de la quimia", portèt una analisi scientifica e experimentala a l'alquimia.

Aprèp la casuda de l'Empèri Roman, lo centre de desvolopament alquimic se desplacèt dins lo mond islamic. Se sabon fòrça causas sus l'alquimia islamica ja qu'es estada documentada ricament. de fet, la màger part dels escriches mai ancians qu'an subreviscut al pes del temps o son estats gràcias a de traduccions arabas. Lo mond islamic foguèt un santuari per l'alquimia. La pensada platoniciana e aristoteliana, qu'èra estada ja en cèrta mesura enclusa dins la sciéncia ermetica, continhèt d'èsser assimilada. D'alquimistas islamics coma Ar-Razí (en latin Rasís) e Jàbir ibn Hayyan (en latin Geber) portèron de descobèrtas quimicas pròprias essencialas, talas coma la tecnica de la destillacion (los mots alambí e alcool son d'origina araba), los acids muriatic (cloridric), sulfuric e nitric, la insulsa, la potassa e mai. (Provenon dels noms arabs per aquestas doas darrièras substàncias, al-natrun e al-qalí, latinizats puèi jol nom de natrium e kalium, los simbòls modèrnes del sòdi e del potassi.) La descobèrta que l'aiga règia, una barreja d'acid nitric e cloridric, podiá dissòlvre lo metal mai nòble (l'aur) hauria d'avivar l'imaginacion dels alquimistas durant los sègles venidors.

Los filosòfs islamics faguèron tanben de contribucions considerablas a l'ermetisme alquimic. L'autor mai notable dins aqueste domeni foguèt possiblament Geber. L'objectiu primordial de Geber èra la takwin, la creacion artificiala de vida dins lo laboratori alquimic, a mai foguèsse la vida umana. Geber analisèt cada element aristotelician a partir de quatre qualitats basicas: calor, freg, sequesa e umiditat. Segon sa teoria dins cada metal doas d'aquestas qualitats èran interioras e doas exterioras. Per exemple, lo plom era exteriorament freg e sec, mentre que l'aur èra caud e ime. Aital doncas, la teoria de Geber èra que, en reordenar las qualitats d'un metal, se ne podiá obtenir un autre pro diferent. En seguida d'aqueste rasonament, la recèrca de la pèira filosofala arribèt dins l'alquimia occidentala. Geber desenvolopèt una numerologia plan elaborada, que gràcias a ela las inicialas del nom d'una substància en arab, quand sofrissián divèrsas transformacions, servavan de correspondéncias amb las proprietats fisicas de l'element.