Alhambra
Alhambra (arabi: الْحَمْرَاء, transliterat al-Ḥamrā; literalament "lo roge"), que sa forma completa es Calat Alhambra (arabi:الْقَلْعَةُ ٱلْحَمْرَاءُ, al-Qal‘at al-Ḥamrā’, "la fortalesa roja"), es un palatz e una fortalesa situat a Granada, Andalosia, Espanha. Foguèt bastit cap a la mitat del sègle XIV pels dirigents moros de l'Emirat de Granada en al Andalús, e ocupa lo suc d'Assabica al limit sud-èst de la ciutat de Granada.
Lo palatz moresc d'Alhambra foguèt bastit per lo darrièr emir musulman d'Espanha, qu'aperteniá a la Dinastia Nasrida. Après la Reconquista pels Reis Catolics en 1492, d'unas parts foguèron utilizadas pels crestians. Lo Palatz de Carles V, bastit per Carles Quint en 1527, foguèt inserit al dintre de las fortificacions nasridas de l'Alhambra. Après d'èsser tombat dins l'oblit per de sègles, Alhambra foguèt tornarmai "descobèrt" al sègle XIX per d'erudits europèus e de viatjaires, e comencèt d'èsser adobat. Es a l'ora d'ara una de las atraccions toristicas majoras d'Espanha, e lo pus bèl exemple d'arquitectura islamica del país. Alhambra es un site del Patrimòni Mondial de l'Umanitat, e inspirèt fòrças istòrias e cançons.
Los poètas moros lo describián coma "una pèrla al mitan d'esmeraudas," en alusion a la color dels edificis e dels bòsques a l'entorn d'eles. Lo palatz foguèt concebut en foncion del site montanhós e maitas formas de tecnologias foguèron utilizadas. Lo parc (Alameda de la Alhambra), qu'en estiu es cobèrt de flors salvatges e d'èrba, foguèt plantat pels moros amb ròsas, iranjas e mirtas; pasmens una de sas caracteristicas es lo bòsc espés d'olms angleses pòrtat per Arthur Wellesley, duc de Wellington, en 1812.
Malgrat un long periòde de negligéncia, amb de còps que i a d'episòdis de vandalisme e de restauracions inapropriadas qu'endurèt Alhambra , demòra un exemple atipic de l'art musulman dins son periòde final europèu, relativament influenciat per l'arquitectura bizantina que se trapa tanben dins la mosqueta de Còrdoa. La majoritat dels palais bastits son qüadrangulars en plan, amb totes los membres dobèrts sus un pati; la totalitat atenguèt sa talha actuala simplament per l'addicion graduala de qüadrangles nòus, dessenhat sul meteis principi, e mai que possedissent de dimensions variadissas , e religat los uns als autres per de passatges o membres pichons. Alhambra foguèt estendut pels diferents dirigents musulmans que i demorèron. Pasmens cada seccion nòva que foguèt aponduda seguiguèt lo tèma del "paradís sus tèrra". Arcadas de colomnas, fonts d'aiga rajanta, e bacins miralhant èran utilizats dins una tòca estetica e foncionala. Dins cada cas, l'exterior èra daissat austèr e sens ondradura. Solelh e vent i dintravan liurament. Blau, roge e jaune daurat, foguèron las colors pus emplegadas, puèi destenchuradas amb lo temps.
La decoracion consistís, en motius de fulhatge, inscripcions aràbias, e motius geometrics trabalhats en arabesques. Los cairèls pintats son largament utilizats per cobrir las parets. Lo palatz es dessenhat dins l'estil Mudejar, que la caracteristica es la reinterpretacion d'elements europèus dins de formas islamicas, e que foguèt largament popular pendent la Reconquista.