Albert Lautman

Albert Lautman (París, 8 de febrièr de 1908 - Martinhàs, 1 d'agost de 1944) es un filosòf de las matematicas francés. Soldat e resistent pendent la Segonda Guèrra Mondiala, foguèt fusilhat pels Allemands.

Prèp dels fondators del grop Bourbaki, Albert Lautman defendiá lo platonisme matematic:

«La realitat inerenta a las teorias matematicas lor ven de que participan a une realitat ideala qu'es dominatritz a respècte de la matematica, mas qu'es coneissabla pas que per mejan d'ela».

Biografia

Primièrs ans

Filh del doctor Samy Lautman (engatjat volontari dins la Legion Estrangièra dempuèi setembre de 1914, grand mutilat de guèrra) e de Claire Lajeunesse, nasquèt l'8 de febrièr de 1908 a París IXⁿ. Aprèp d'estudis al licèu Condorcet, ont dintrèt en Khâgne, capitèt lo concors de l’Escòla Normala Superiora en 1926.

A l’Escòla Normala Superiora, pasmens qu'influenciat pel pacifisme dels socialistas, seguèt amb succès la preparacion militara pels oficièrs.

Agregat de filosofia, obtenguèt lo doctorat a París.

Se maridèt amb Suzanne Perreau-Detrie en setembre de 1931, pauc aprèp son servici militar. Lo parelh partiguèt per dos ans al Japon ont Albert ensenhèt la literatura e la filosofia francesa a l'Institut de las Lengas Occidentalas d'Ōsaka.

Fàcia a la montada del nazisme, en 1938, s'inscriguèt volontariament a un cicle cargat de perfectionament per oficièrs de resèrva amb periòde al camp de Suippes.

Segonda Guèrra Mondiala

A la mobilizacion, alara qu'èra pas que luòctenent, recebèt lo comandament d'una batariá. Quand la Segonda Guèrra Mondiala esclatèt, èra capitani de la 1021e Batterie 404 R.A.D.C.A.. Amb una batariá de DCA, davalèt sèt avions alemands. Foguèt fach presonièr sus la frontièra bèlga e enviat al camp Oflag IV B en Silesia, que se n'escapèt lo 14 d'octobre de 1941 amb d’autres oficièrs per anar en zona liura lo 28 d'octobre de 1941.

A son retorn, volguèt dintrar dins l’Armada secrèta. S'ocupèt de l'evasion cap a Espanha dels aviators americans, angleses e canadians que transitavan per Tolosa. Foguèt cap del 3ⁿ burèu del Sector I (Grenada).

Aprèp que foguèt denonciat pel patron d'un restaurant tolosan e victima d'una tenda de la Gestapo, foguèt arrestat le 15 de mai de 1944 alara que cercava de novèlas de son fraire, Jules Lautman, tanben resistent e que foguèt empresonat a la preson de Sant Miquèl de Tolosa.

Deportat dins un tren. Foguèt fusilhat anb 49 autres lo 1^èr agost de 1944 al camp de Soge a Martinhàs, prèp de Bordèu.

Omenatge

La Carrièra d'Albert Lautmann a Tolosa

Monuments

• Son nom es inscrit sul monument dels mòrts, quartièr Crotz Daurada a Tolosa
• Son nom figura al Panteon de París sus la lista dels escrivans mòrts per la França pendent la guèrra de 1939-1945

Carrièra

• La primièra carrièra de Tolosa que cambièt de nom aprèp la guèrra per recebre un nom de resistent li foguèt dedicada.

Òbres

• Tèsis de doctorat :
  • Essai sur les notions de structure et d'existence en mathématiques (1938) (Ensag sus las nocions d'estructura e d'existéncia en matematicas)
  • Essai sur l'unité des sciences mathématiques (Ensag sus l'unitat de les sciéncias matematicas)
• Symétrie et dissymétrie en mathématiques et en physique (simetria e dissimetria en matematicas e en fisica)
• Les Mathématiques, les idées et le réel physique(Las matematicas, las idèas e lo real fisic)