Loís Belaud de la Belaudiera
Loís Belaud (tanben coneissut coma Loís Belaud de la Belaudiera), foguèt un poèta provençau e mèstre dau sonet nascut a Grassa en 1543 e mort en 1588. Es un dei noms lei mai renomats dins l'istòria de la literatura en lenga provençala.
Biografia
[modificar | Modificar lo còdi]Fiu d'un doctor en drech de la pichona noblessa, sa familha s'installèt a-s-Ais ; dins sa jovença li foguèt collèga amb lei fius de Joan de Nòstra Dama (Carles e Miquèu).
Engatjat dins l'armada en 1572, s'embarquèt a Bordèu avans de deure s'entornar en França per se batre dins lei guèrras de religion, coma lo cònta dins un sonet :
Provençau (grafia de l'autor) | Provençau (nòrma classica) |
---|---|
Après aver roudat sept mez per lou terraire |
Après aver rodat sept mes per lo terraire |
Fach presonier sus lo camin dau retorn, foguèt empresonat 20 mes de temps a Molins a partir dau 20 de novembre de 1572. Estèt en preson dètz e nòu mes de temps, que passèt a compausar una granda partida de son òbra literària. Fòrça influenciat per la poesia barròca e manierista, e per l'univèrs dei canzonieri, escriu la nostalgiá dei joineis annadas, en provençau, lenga que ne'n prèn la defènsa. Esperèt per sa liberacion que son fraire, canonge, l'ajudèsse despuèi París.
Tornat en Provença, s'installèt a-s Ais onte menèt una vida leugiera dau ponch de vista morau, a la tèsta d'un grop d'amics coneissut coma leis arquins (amb eu coma lo Paire deis arquins). Per amòr d'aquela vida dissoluda, coneissèt d'autrei còps la preson, çò que marquèt una granda partida de son òbra (lo "don-don" es justament la campana de la preson). Sa liberacion foguèt ajudada per Enric d'Engolèime, Grand Pregaire de l'Òrdre de Malta e per l'escrivan Malherbe. Intrèt puei au servici dau Grand Pregaire coma membre de sa cort en dependent de sei bens fins a sa mòrt violenta e a la destruccion dramatica de sa cort. Anèt puei a Marselha auprès de Pèire Pau, l'oncle de sa frema.
Morèt a Grassa, sa vila nadala, en 1588. Lo Don-don foguèt la soleta de seis òbras estampadas de son vivent. La rèsta de son òbra foguèt estampada per lo premier còp en 1585 a Marselha per Pèire Pau, dau temps de la Republica de Marselha de Carles de Casaus.
Una placa ficada en 1878 sus la torre Sarrasina (uei lo sèti de l'ostau de comuna), a costat de la catedrala, li rènde omenatge.
Òbras
[modificar | Modificar lo còdi]- Òbras e rimas provençalas
- Don-don infernau
- Passa-temps
Grafia de l'autor | Grafia moderna |
---|---|
Coumo plezer de nouueu amassar, Fa souuenir la doulour qu'és passado, Vela perque eyssi you ay trassat, Per un plezer millo doulours tirasso, Perque ligent ma rimo trop groussiera, |
Coma plaser de novèu amassar, Fa sovenir la dolor qu'es passada, Velà perqué aicí ieu ai traçat, Per un plaser milla dolors tirassa, Perqué legènt ma rima tròp gròussiera, |
Liames extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- Rimes provençalles, 1596, Bibliotèca de Tolosa
- Edicion de Pèire Pau, 1595
- Estudi literari e biografia d'Augustin Fabre
- Estudi literari e biografic d'Auguste Brun sus Tresoc
- Louis Bellaud de la Bellaudière, Obros et Rimos (Sonnets et autres rimes de la prison), édition critique Sylvan Chabaud, 2010, Montpellier, PULM
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- FABRE, Augustin. Louis Bellaud de la Bellaudière, Poète provençal du XVe siècle. (1861). V. Boy, Marseille.
- VÉRANE, Léon. Bellaud de la Bellaudière ou un "Arquin" provençal au XVIe siècle, étude sur la vie et l'œuvre de ce poète provençal, suivi d'un choix de ses poèmes avec traduction française. (1927). Facettes, Toulon.
- BRUN, August. Bellaud de la Bellaudière, poète provençal du XVIe siècle. (1952). Aix-en-Provence. Réédition : Laffitte, Marseille, 1974.
- CAMOURY, Charles. "Bellaud et la Pléiade", in Annales de l'Institut d'études occitanes, p. 54-57. (1960).
- LAFONT, Robert. "La situation des langues dans l'œuvre de Bellaud de la Bellaudière", in Bulletin de l'Association d'étude sur l'humanisme, la réforme et la renaissance, n° 15, p. 63-70. (1982).
- Louis Bellaud de la Bellaudière (1543?-1588), Actes du Colloque de Grasse, 8-9 octobre 1988, Association historique du Pays de Grasse, 12 articles réunis par Georges Gibelin.
- Analyse de MAZURELLE, S., in Bulletin de l'Association d'études sur l'humanisme, la réforme et la Renaissance, numéro 39, p.114-117. (1994).
- CHABEAUD, Sylvain. Louis Bellaud de la Bellaudière : Obros et Rimos (Sonnets et autres rimes de la prison). Presses universitaires de la Méditerranée. (2011).
- PROKOP, Josef ."Bellaud de la Bellaudièra et les troubadours de Jehan de Nostredame ?", in Écho des études romanes, Université de Bohême du Sud, p. 27-32, volume VIII, n° 2. (2012). (ISSN 1804-8358) (Online).
- Pàgines amb mides d'imatge que contenen px addicionals
- Pagina de fusionar
- Modèl infobox
- Article redigit en provençau
- Portal:Literatura/Articles ligats
- Portal:Provença/Articles ligats
- Literatura occitana
- Poèta occitan
- Escrivan occitan
- Literatura provençala
- Escrivan provençau
- Poèta occitan deu sègle XVI
- Poèta francés del sègle XVI
- Naissença en 1543
- Naissença a Grassa
- Decès en 1588
- Decès a Grassa