Tèrra Santa
La Tèrra Santa es lo nom donat pels crestians a la region ont nasquèt e visquèt Jèsus.
Geografia, luòcs sants
[modificar | Modificar lo còdi]Se prenèm lo critèri dels sites mencionats dins los Evangèlis coma essent visitats per Jèsus, la Tèrra Santa correspond geograficament uèi:
- a Israèl, amb lo territòri sirian annexat del Golan (prèp de la region Paneas (Cesarèa de Filip)
- als territòris jos l'Autoritat Palestiniana (Cisjordania e Listra de Gaza)
- a la còsta miègjornala de Liban (amb Tir e Sidon)
- a una partida de Jordania (Betània al-delàs del Jordan),
- e tanben l'episòdi de la fugida en Egipte.
Jèsus èra considerat en primièr coma lo Messias de l'Ancian Testament, e la Tèrra Santa s'identificava fòrça a la Tèrra Promesa dels ebrieus, e mai que, dins tota l'Antiquitat, de populacions non josievas foguèsson presentas dins una partida del territòri.
Una definicion mai precisa dels luòcs sants crestians de la Tèrra Santa es eissida per la tradicion liturgica, interrompuda aprèp las crosadas.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Pendent la vida de Jèsus, la Tèrra Santa èra jos dominacion romana, amb de reis (sens poder real) josieus mai o mens dependents de Roma. L'istòria se remembra las figuras d'Eròdes lo Grand e de Ponç Pilat, mas èran fòrça a se pelejar lo poder al profèit de Roma.
La victòria del cristianisme, jos Constantin e sos successors, faguèt de la Tèrra Santa un punt atractiu pels pelegrins e los monges, coma Sant Jiròni.
L'istòria de la Tèrra Santa es fòrça ligada a aquela dels grands empèris de la region. A la patz bizantina succedís, aprèp una brèva invasion sassanida, la patz del califat arabi, omeiada e abbassida. La dominacion musulmana faguèt pèrdre al cristianisme sa posicion privilegiada, mas demorèt amb de corrents minoritaris, siriacs, nestorians, armènis, admeses a partejar los luòcs sants amb lo clergat ortodòxe.
Lo declin abbassida dubriguèt un long periòde d'inestabilitat e d'insecuritat, al meteis moment que l'Euròpa Occidentala, en expediment economic, militar e espiritual, èra encara mai atirada pels pelegrinatges e las rèstas de la Tèrra Santa. L'apèl a l'ajuda de l'Empèri Bizantin, acceptat pel papa, marquèt lo començament de las crosadas. E dos sègles de guèrra al nom de Dieu s'acabèron pel statu quo d'abans: l'islam dominant e lo cristianisme tolerat dins sos diferents corrents, vivent sa fe dins sos luòcs sants tradicionals.
Lo periòde de las crosadas es tanben una epòca que se tornèron bastir e descobrir lo sites evangelics.
Los franciscans tornèron a Jerusalèm al començament del sègle XIII e obtenguèron de dreches del sultan al sègle seguent. I demòran presents encara uèi.
Institucions
[modificar | Modificar lo còdi]I a tres Patriarcas a Jerusalèm : grèc, latin, e armèni. Capitan la glèisa locala e vigilan los luòcs sants e los pelegrins.
E mai i a una Custòdia franciscana de Tèrra Santa, que ven del temps de Sant Francés d'Assisi e que vigila los luòcs sants que la proprietat es de la Glèisa Catolica.
Fòrça monastèris ortodòxes son en Tèrra Santa dempuèi lo començament dels temps crestians, que lo celèbre Mar Saba, e fòrça congregacions catolicas latinas, contemplativas o activas (espitalièras o ensenhantas), son installadas. Los protestants son tanben presents.
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi](fr) Relation de Terre Sainte (1533-1534), par Greffin Affagart, 1902.